Το πρωί των εκλογών του 2016, η ιστοσελίδα των New York Times είχε φαρδιά πλατιά στην πάνω δεξιά γωνία το εξής:
Σήμερα έχουμε εκλογές. Οι πιθανότητες ότι η Χίλαρι Κλίντον θα είναι η επόμενη πρόεδρος των ΗΠΑ ξεπερνούν το 99%.
Στον πανικό των επόμενων ημερών, οι μετά Χριστόν προφήτες επισήμαιναν ένα σωρό προειδοποιητικά σημεία τα οποία είχαν αγνοηθεί εν τω μέσω της αναπόφευκτης πρώτης γυναίκας προέδρου. Δεν πήγε στο Γουισκόνσιν, είπε εκείνο για deplorables, ψήφισε πόλεμο, δεν είναι αρεστή, βαθύς μισογυνισμός, σεξισμός, πατριαρχία, οι λευκοί εργάτες είναι ρατσιστές, οι μάζες ποθούν ισχυρό άνδρα, νέος αυταρχισμός, οι ελίτ δεν έχουν ιδέα τι γίνεται στη χώρα μπλα μπλα μπλα. Ξαφνικά, οι κίτρινες κάρτες στις οποίες δεν είχε δοθεί σημασία έγιναν κόκκινες και εξηγούσαν το αποτέλεσμα.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Μπάιντεν πήρε 7 εκατομμύρια ψήφους περισσότερους από τον Τραμπ. Ακόμη και αν το 2024 δεν είναι 2020, η τεράστια διαφορά σήμαινε ότι η Κάμαλα είχε την προεδρία στο πίσω τσεπάκι μαζί με το κινητό της. The presidency was hers to lose. Όμως, αντί φθινοπωρινή βόλτα στο πάρκο, ο δρόμος προς το Άσπρο Σπίτι μετατράπηκε σε δύσβατη ανηφόρα γεμάτη παγίδες. Γιατί η Κάμαλα δεν προηγείται 20 μονάδες; ρωτούσαν ανήσυχα στους New York Times ένα μήνα πριν από τη μοιραία Τρίτη. Αλήθεια, γιατί;
Βασισμένο σε άκρως προσωπικές, ιδιοσυγκρασιακές, μη επαληθεύσιμες εντυπώσεις, τυχαίες συναντήσεις, συζητήσεις με ταξιτζήδες (αξεπέραστο βαρόμετρο εκλογών) και μοριακές παρατηρήσεις χωρίς claim σε authority, βεβαιότητες ή συνεκτικό αφήγημα, το παρόν γραφόταν (και ξαναγραφόταν) από τη σκοπιά του μυρμηγκιού ενώ κορυφωνόταν το προεκλογικό πανηγύρι. Το ερώτημα ήταν το εξής: Σε ενδεχόμενη ήττα των Δημοκρατικών (που φαινόταν απίθανη πριν από λίγες εβδομάδες) ποια σημάδια προαναγγέλλουν εκτροχιασμό; Πρόκειται για ιατροδικαστική έκθεση ενώ ο ασθενής ήταν ακόμη ζωντανός.
Απελευθερώσεις
Το παλατιανό πραξικόπημα του καλοκαιριού που έτεκεν Κάμαλα έφερε δικαιολογημένη ευφορία στο Δημοκρατικό τσίρκο και προβληματισμούς στον Μεγάλο Ελέφαντα.
Ο Τραμπ είχε στοιχηματίσει ότι στις 5 Νοεμβρίου θα είχε αντίπαλο τον Μπάιντεν με τους Δημοκρατικούς σε ημικωματώδη κατάσταση. Αλλά όταν οι κλειδοκράτορες έβγαλαν τον Τζο από το παιχνίδι, οι κερκίδες ξύπνησαν και με τρεις μήνες για πλασάρισμα της Κάμαλα η μηχανή ξαναζωντάνεψε. Η ποδοσφαιρική αναλογία εδώ είναι αλλαγή στο 75ο λεπτό αντί στις καθυστερήσεις. Όμως ο ενθουσιασμός κράτησε λίγο, όσο και το χάι του τζάνκι. Το προβάδισμα των Δημοκρατικών εξαϋλώθηκε και εν τω μέσω δημοσκοπήσεων που κυνηγούσαν το μιράζ της λαϊκής θέλησης ήταν αδύνατον να ξέρεις ποιος θα βάλει γκολ.
Αν οι ψηφοφόροι είναι ικανοποιημένοι από Μπάιντεν, τότε λογικά ευνοείται η Κάμαλα. Αυτό ίσως ίσχυε αν η τετραετία 2020-24 ήταν φυσιολογική. Αλλά με πανδημία και λοκντάουν που άφησαν πίσω τους ερωτηματικά, ακρίβεια, δύο εργολαβικούς πολέμους που στράβωσαν, αστυνόμευση/αυτολογοκρισία για να μην πούμε λάθος λέξη και διαπράξουμε παραπληροφόρηση ή εγκλήματα μίσους, το προεκλογικό τοπίο είναι παράξενο. Αν πρυτανεύσουν anti-establishment πνεύματα και έχουμε τσίμα τσίμα αναμέτρηση στις κρίσιμες πολιτείες, η επιστροφή του Τραμπ, όσο εξωπραγματική και αν φαινόταν τέλη Αυγούστου-αρχές Σεπτεμβρίου, δεν είναι αδύνατη.
Εξαιτίας της ιδιομορφίας των εκλεκτόρων η ανάδειξη προέδρου είναι αχανής έρημος χαμένων ψήφων. Αν είσαι Ρεπουμπλικανός σε Μασσαχουσέττη, Νέα Υόρκη, Καλιφόρνια, η ψήφος σου δεν μετράει. Στις μπλε πολιτείες, οι εκλέκτορες είναι Δημοκρατικοί. Αν είσαι Δημοκρατικός στο Τέξας ή αλλού στον βαθύ Νότο δεν έχει σημασία αν πας στις κάλπες, γιατί οι εκλέκτορες είναι Ρεπουμπλικανοί.
Όταν ένας υποψήφιος έχει ρεύμα (Ρέιγκαν 1980, Κλίντον 1992, Μπους 2004, Ομπάμα 2008) οι εκλέκτορες αντανακλούν τις κάλπες και κανείς δεν τους δίνει σημασία. Aν όμως δεν υπάρχει ρεύμα το εκλεκτορικό μπορεί να διαφέρει από τις κάλπες. Το 2000 ο πρόεδρος διορίστηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Τι θα έχουμε φέτος; Dejas vu του 2016; Επανάληψη του 2020 και ήττα του Τραμπ; Άνωθεν παρέμβαση όπως το 2000; Ή μήπως το 2024 εγκυμονεί απροσδόκητες Ειδούς του Νοεμβρίου;
Οι απαντήσεις κρύβονται στο μαύρο κουτί των American politics που περιέχει πολλούς άγνωστους x: ακρίβεια στα σουπερμάρκετ, ακριβά ενοίκια και στέγη ιδιαίτερα για νέους, απλησίαστα επιτόκια, ακριβό σύστημα υγείας που γίνεται ακριβότερο ανεξαρτήτως ποιος κυβερνάει, φόροι. Οι ψηφοφόροι ζουν την οικονομία κάθε μέρα με το πορτοφόλι τους, όχι με τα ΑΕΠ και τις αναλύσεις ότι η οικονομία είναι μια χαρά. Στην πρώτη τετραετία Τραμπ οι κατώτεροι μισθοί αυξήθηκαν 7%. Με Bidenomics οι πραγματικοί μισθοί ελαττώθηκαν.
Και μαζί με ακρίβεια και πληθωρισμό έχουμε τους υπόλοιπους άγνωστους x: μεταναστευτικό, αδιάκοποι πόλεμοι, βαθύ κράτος, καταχρήσεις εξουσίας, πόλεις/ύπαιθρος, ελευθερία του λόγου, τάξη, ασφάλεια, εγκληματικότητα, αμβλώσεις, τρανς αθλήτριες, identity politics, Παλαιστίνη/Ισραήλ.
Καθένας από αυτούς τους άγνωστους x επηρεάζει διαφορετικές κατηγορίες ψηφοφόρων σε διαφορετικές περιοχές της χώρας με διαφορετικούς τρόπους. Ενδεικτικό παράδειγμα ανάμεσα σε πληθώρα ετεροτήτων αποτελούν οι Latinos. Παραδοσιακά, οι Αμερικανοί από Μεξικό, Κεντρική και Νότια Αμερική ψήφιζαν Δημοκρατικούς σαν μονολιθικό μπλοκ. Τον 21ο αιώνα αυτό αλλάζει και η ψαλίδα ανάμεσα στα κόμματα ελαττώθηκε στις δύο τελευταίες αναμετρήσεις. Αν η δυναμική συνεχίσει με περισσότερους Latinos να απελευθερώνονται και η πλάστιγγα μετακινηθεί, ας πούμε από 80/20 σε 60/40, αυτό αρκεί για να στείλει κρίσιμους εκλέκτορες στον Τραμπ.
Παρόμοιες απελευθερώσεις καταγράφονται και αλλού. Ανησυχητικά ποσοστά νέων μαύρων απομακρύνονται από τους Δημοκρατικούς σε σημείο που έστειλαν τον Ομπάμα στην Πενσυλβάνια να επιπλήξει όσους δεν δείχνουν επαρκή ενθουσιασμό για Κάμαλα. Αφήστε τις δικαιολογίες! τους είπε ενοχλημένος κουνώντας το δάχτυλο, σαν να απευθυνόταν σε νηπιαγωγείο. Ο πρώην πρόεδρος ήταν αγνώριστη θλιβερή σκιά τού κάποτε χαρισματικού εαυτού του. Έδειχνε να έχει ξεχάσει ότι όταν μιλάς στο ακροατήριο σαν να είναι νήπια έχεις το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που επιδιώκεις. Το ανέκδοτο που κυκλοφορούσε σαν σαμιζντάτ λίγο πριν από τις εκλογές ήταν ότι, με κάθε εμφάνισή του, ο Ομπάμα έστελνε πιο πολλούς μαύρους ψηφοφόρους στον Τραμπ. Το παραμύθι ότι ο Τραμπ είναι ρατσιστής έχει ξεφτίσει τόσο πολύ που δεν δουλεύει ούτε σαν κακόγουστο αστείο. H Πενσυλβάνια είναι ζουμερή must win πολιτεία με 19 εκλέκτορες, χωρίς τους οποίους ο Λευκός Οίκος γίνεται όνειρο απατηλό. Το 2016 ο Τραμπ πήρε την Πενσυλβάνια με μικρή διαφορά. Φέτος σάρωσε.
Empire and its discontents
Ένας βραδυφλεγής άγνωστος x και game changer είναι η ετυμηγορία ψηφοφόρων απέναντι στις χρήσεις και tiw καταχρήσεις της Αυτοκρατορίας.
Στο βαθμό που το πολιτικό σύστημα διαπλέκεται με το Empire, οι διαφορές των ελίτ είναι ανύπαρκτες. Ο ουσιώδης διαχωρισμός είναι ανάμεσα στο Κόμμα του Πολέμου και σε έναν έρποντα σκεπτικισμό απέναντι στο υπερτροφικό πολεμικό κράτος.
Σε αντίθεση με την πακεταρισμένη πόλωση Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών, προκάτ επιχειρήματα, υπερδιόγκωση ασήμαντων διαφορών, talking points δίχως νόημα, over-edited ντιμπέιτ με teleprompters και τη φαντασμαγορία του πολιτικού εμπορεύματος, η από-τα-κάτω δυσπιστία στην Αυτοκρατορία είναι ανεπεξέργαστη, μειοψηφική, σπασμωδική, αδιέξοδη, μοιρολατρική. Για όσους παρακολουθούν το Ουάσιγκτον κονσένσους απ’ έξω, η υπόγεια αντίθεση στο Forever War χάνεται στη μετάφραση και είναι αόρατη. Στις σπάνιες περιπτώσεις που προσπαθεί να εκφρασθεί πολιτικά (Ρον Πολ 2008, Πράσινοι 2024) συνθλίβεται από απαγορευτικά συστημικά εμπόδια. Είναι καταπιεσμένο Id της Αμερικής που του κάνουν διαρκές μπούλινγκ ότι είναι isolationist. Όμως υπάρχει.
Εκτός από κόμμα λογοκρισίας, τα τελευταία χρόνια οι Δημοκρατικοί έχουν γίνει και το de facto Κόμμα του Πολέμου. Έχουν ξεπεράσει τους neocons των 1990s οι οποίοι ονειρεύονταν εισβολές σε Βαγδάτη, Τεχεράνη και σταυροφορίες ενάντια στον Άξονα του Κακού. Τα γεράκια του 2024 έχουν ξεθάψει τον ψυχρό πόλεμο, προφητεύουν πόλεμο με Κίνα και παίζουν ρουλέτα με πυρηνικά. Όταν η ερώτηση είναι Πόλεμος; η απάντηση είναι Γιατί δεν έχουμε εισβάλει ακόμα; Είναι ανίκανοι να υποσχεθούν ειρήνη έστω και σαν doublespeak. Διόλου τυχαία ο Ντικ Τσέινι, εκ των αρχιτεκτόνων της εισβολής στο Ιράκ, ψηφίζει Κάμαλα.
Αν και ιστορικά οι Ρεπουμπλικανοί δεν είναι καλύτεροι, σήμερα αναγκάζονται να προσφέρουν χώρο στη βουβή άμορφη δυσαρέσκεια απέναντι στην ανεξέλεγκτη επέκταση της πολεμικής μηχανής, τους παντοτινούς unnecessary wars και την ολισθηρή φυσιολογικοποίηση του Τρίτου Παγκόσμιου Πολέμου με πυρηνικά.
Η εκ των ένδον κριτική του Pax Americana στον 21ο αιώνα διαφέρει από τα χίπικα sixties των Give peace a chance και Make love not war, τον τριτοκοσμικό αντιιμπεριαλισμό των seventies ή τα κινήματα ειρήνης στα eighties. Διαφέρει επίσης από ξεπερασμένα διανοουμενίστικα διλήμματα τύπου Empire or Republic, όπου το ένα υποτίθεται αποκλείει το άλλο. Σήμερα όλοι καταλαβαίνουν ή έχουν αποδεχθεί ότι η πλανητικών διαστάσεων παρουσία των ΗΠΑ αποτελεί πραγματικότητα. Η Αυτοκρατορία έχει ξεπεταχτεί από τα σωθικά της Αμερικής όπως ο Alien. Είναι αναγκαίο κακό και ταυτόχρονα τεράστιο κράτος πρόνοιας. Η πρόκληση είναι η διαχείριση του πράγματος ώστε η τεράστια δύναμή του να μη μετατρέπεται σε παράγοντα αποσταθεροποίησης, εάν κάτι τέτοιο είναι εφικτό.
Αυτοί που αντιδρούν στην επιθετικότητα του War Machine και τους καταστροφικούς πολέμους είναι κυρίως πρώην στρατιωτικοί. Γνωρίζουν από πρώτο χέρι το dirty work of the empire όπως έλεγε ο Όργουελ, μαζί με τα όρια και τους κινδύνους του στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος. Είναι η γενιά που διάλεξε να καταταγεί, ιδιαίτερα μετά την 11η Σεπτεμβρίου, πιστεύοντας ότι έτσι απαντά στο κάλεσμα της χώρας. Όμως, αντί ιδεαλιστικό πατριωτισμό, βίωσαν εισβολές σε χώρες για τις οποίες δεν είχαν ιδέα πού βρίσκονταν στο χάρτη. Ανακάλυψαν ότι οι μεσσιανικοί βομβαρδισμοί, ο πολεμοχαρής νιχιλισμός, η περιφρόνηση της πραγματικής διπλωματίας, το Πρώτα-εισβάλλουμε-μετά-βρίσκουμε-τι-έγινε μετατρέπονται σε μπούμερανγκ που επιστρέφουν στην Αμερική και δηλητηριάζουν θεσμούς.
Η κριτική των Παντοτινών Πολέμων παραμένει ταμπού στον κατεστημένο ρομποτικό πολιτικό λόγο αλλά διαπερνά την ευρύτερη κουλτούρα. Μυθιστορήματα, διηγήματα, ταινίες, τηλεοπτικές σειρές, μουσική δείχνουν τις συνέπειες ανεξέλεγκτης ισχύος.
Στο Redeployment, συλλογή ιστοριών του Phil Klay για τον πόλεμο στο Ιράκ (National Book Award 2014), ο αφηγητής του ομώνυμου διηγήματος έχει επιστρέψει από τη Φαλούτζα και παραδίδει το όπλο του:
When I got to the window and I handed in my rifle, though, it brought me up short. That was the first time I’d been separated from it in months. I didn’t know where to rest my hands. First I put them in my pockets, then I took them out and crossed my arms, and then I just let them hang, useless, at my sides. Ξαφνιάστηκα όταν παρέδωσα το όπλο μου. Για πρώτη φορά δεν το κρατούσα και δεν ήξερα τι να κάνω με τα χέρια μου. Στην αρχή τα έβαλα στις τσέπες, μετά τα έβγαλα και τα σταύρωσα, κατόπιν τα άφησα να κρέμονται άχρηστα.
Η προπαγάνδα επαναλάμβανε τα περί Όπλων Μαζικής Καταστροφής και ότι Η Απελευθέρωση του Ιράκ ήταν απαραίτητη για την προστασία της Αμερικής (οι New York Times έγραφαν ότι οι πεζοναύτες στο Ιράκ υπερασπίζονταν το Οχάιο). Αλλά όταν οι φαντάροι πήραν γεύση από Φαλούτζα και Υπαρκτό Οριενταλισμό συνειδητοποιούσαν ότι δεν είχαν ιδέα πού βρίσκονταν ή γιατί έπρεπε να απελευθερώσουν το Ιράκ από τους Ιρακινούς. Η δουλειά τους ήταν να κυνηγούν και να σκοτώνουν μισοξυπόλητους hajjis που δεν ήθελαν να απελευθερωθούν. Γεμάτο αποξένωση, αποπροσωποποίηση και αυτοεξορία, το Redeployment δείχνει τις επιπτώσεις του War Machine σε όσες και όσους πήγαν εκεί. Επιστρέφοντας οι βετεράνοι έχουν μεταμορφωθεί σε Other.
Στο Kong: Skull Island (2017), ελικόπτερα ρίχνουν σεισμογενείς βόμβες σε άγνωστο εξωτικό μέρος που όχι απλώς δεν έχει ενοχλήσει κανέναν αλλά προσπαθεί να περάσει απαρατήρητο. Θα μπορούσε να είναι Βιετνάμ, Αφγανιστάν, Ιράκ, Συρία. Οι βομβαρδισμοί προκαλούν σεισμούς οι οποίοι φέρνουν στην επιφάνεια σαρκοβόρα ερπετά που καταβροχθίζουν τους πεζοναύτες. Μόνο ο Κινγκ Κονγκ μπορεί να τα αντιμετωπίσει. Τέρατα δεν γεννιούνται από τον ύπνο της λογικής αλλά από τεχνομιλιταριστικές ύβρεις.