Ιστορία

Νικόλαος Δραγούμης, Ιστορικαί αναμνήσεις, δύο τόμοι, επιμέλεια: Άλκης Αγγέλου, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 1973, Α’ τόμος 256 σελ., Β’ τόμος 263 σελ.

 «Ο γραμματεύς μετεσκεύαζε το εν των γονάτων εις τράπεζαν, εφ’ ης στηρίζων τον χάρτην συνέταττε τα πρακτικά». Τρεις σπουδαίοι έλληνες ιστορικοί, ο Άλκης Αγγέλου, ο Λέανδρος Βρανούσης και ο Βασίλειος Σφυρόερας,  συζητούν σε μια ραδιοφωνική εκπομπή για τον Νικόλαο Δραγούμη και όσα εκείνος έγραψε: μεταξύ άλλων, για τους κλέφτες και τους αρματολούς, αλλά και τους λόγιους και τους πολιτικούς, για την Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας, για τη μόνη γυναίκα με ευρωπαϊκή ενδυμασία –τη Μαντώ Μαυρογένους–, για το θάνατο του Καραϊσκάκη... Μια ακόμα πολύτιμη συνεισφορά από το αρχείο του Γιώργου Ζεβελάκη.

Συνομιλούν: Άλκης Αγγέλου, Λέανδρος Ι. Βρανούσης, Βασίλειος Βλ. Σφυρόερας

Πρόλογος - επιμέλεια: Λάκης Δόλγερας

Hemingway (2021). Ντοκιμαντέρ, τηλεοπτική σειρά τριών επεισοδίων: A Writer (1899-1929), The Avatar (1929-1944), The Blank Page (1944-1961), σε σκηνοθεσία Ken Burns και Lynn Novick. Διάρκεια: 6 ώρες. Παραγωγή: PBS (Direct)

Πώς αρμόζει να ξεκινάει ένα κείμενο που έχει ως αντικείμενο έναν άνθρωπο o οποίος αφιέρωσε τη ζωή του στις λέξεις τις αποτυπωμένες σε τίτλους, όπως: Ο Γέρος και η Θάλασσα ή Για ποιον χτυπά η καμπάνα; Πώς αξίζει να μιλήσει κανείς για τον άνδρα με τις τέσσερις συζύγους;

Walter Puchner, Το 1821 και το θέατρο. Από τη μυθοποίηση στην απομυθοποίηση, Όταν, Αθήνα 2020, 530 σελ.

Πώς το θέατρο ανταποκρίθηκε στην Ελληνική Επανάσταση; Τι συνέβαινε στην Οδησσό και στο Βουκουρέστι και τι στην Κωνσταντινούπολη τα χρόνια της φωτιάς; Και πώς καταγράφηκε η Επανάσταση αργότερα, όταν η αναπόφευκτη μυθοποίηση ήταν ο κυρίαρχος τρόπος; Οι απαντήσεις εξηγούν πολλά για αυτό που είμαστε – διότι το θέατρο αφυπνίζει αλλά και εκθέτει. [ΤΒJ]

Μιμήσεις και μεταποιήσεις του Ύμνου εις την Ελευθερίαν  του Διονυσίου Σολωμού στην ποίηση των Αθηναίων Ρομαντικών^*

Γιάννης Μπουτάρης (σε συνεργασία με τη Μαρία Μαυρικάκη), Εξήντα χρόνια τρύγος, Πατάκη, Αθήνα 2020, 368 σελ.

Διαβάζοντας το βιβλίο Εξήντα Χρόνια Τρύγος… του Γιάννη Μπουτάρη επανέρχεται στο νου μου ένας διάσημος στίχος του εμβληματικότερου ποιητή της Αμερικής του 19ου αιώνα, του Ουώλτ Ουίτμαν: «Είμαι μεγάλος, εμπεριέχω πολλαπλότητες» (“I am large, I contain multitudes”). Ο αεικίνητος κυρ Γιάννης, όπως προτιμάει ο ίδιος να τον αποκαλούν, καταθέτει μία εκ βαθέων αφήγηση των σημαντικότερων γεγονότων της ζωής του. Ο επιχειρηματίας οινοποιός λαμβάνει ως αφορμή την πορεία του στην οινική ιστορία της νεότερης Ελλάδας και θυμάται τις σημαντικές θητείες του στα κοινά, τα προσωπικά γεγονότα της ζωής του, τις επιτυχίες, τα λάθη, τις δυσκολίες. Το αποτέλεσμα δεν είναι τίποτα λιγότερο από ένα μεστό και πλουσιοπάροχο κείμενο που μαγνητίζει τον αναγνώστη.

«Δύσκολα βρίσκει κανείς άνθρωπο φωτογραφημένο περισσότερες φορές με σφιγμένες γροθιές από τον 26ο πρόεδρο της Αμερικής, τον Θεόδωρο Ρούσβελτ», παρατήρησε γι’ αυτόν η βιογράφος και ιστορικός Doris Kearns Goodwin. Και, προσωπικά, δυσκολεύομαι να βρω συντηρητικό πολιτικό που να θαυμάζω περισσότερο.

Στράτος Ν. Δορδανάς - Βάιος Καλογρηάς, Οι ζωές των άλλων. Η Στάζι και οι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στην Ανατολική Γερμανία (1949-1989), πρόλογος: Ανδρέας Στεργίου, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2020, 272 σελ.

Η έρευνα για τους έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες στην Ανατολική Γερμανία, των ιστορικών Στράτου Δορδανά και Βάιου Καλογρηά στα αρχεία της Στάζι, καταρρίπτει συντριπτικά πολλούς μύθους. Αποδεικνύοντας ότι μετανάστες, εξόριστοι και πολιτικοί πρόσφυγες στο Βερολίνο –όπως και στο Βουκουρέστι, τη Βουδαπέστη και, φυσικά, στην Τασκένδη– εξαναγκάστηκαν να ζήσουν μία «άλλη ζωή», καθώς η δική τους έγινε υποχείριο των Άλλων. Στην ανατολικογερμανική εκδοχή της, την καθόριζε απόλυτα το «κράτος των αγροτών και εργατών» και, κυρίως, η Στάζι του Έριχ Μίλκε.   

Η ανακήρυξη της Β΄ Ελληνικής Δημοκρατίας την 25η Μαρτίου 1924

Χαβιέρ Θέρκας, Ο μονάρχης των σκιών, μετάφραση από τα ισπανικά: Γεωργία Ζακοπούλου, Πατάκη, Αθήνα 2020, 351 σελ.

Ο εξαιρετικός Ισπανός συγγραφέας Χαβιέρ Θέρκας, ιδιαίτερα γνωστός στην Ελλάδα, συνεχίζει τον προβληματισμό με τον οποίο τον γνωρίσαμε στο έργο του Στρατιώτες της Σαλαμίνας. Και εδώ με τη μέθοδο της σύνθεσης ρεπορτάζ, μυθοπλασίας και ιστορικής αφήγησης σκαλίζει τις στάχτες του Ισπανικού Εμφυλίου.  

Το κείμενο του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκου Πιερρακάκη, γράφτηκε το καλοκαίρι του 2012 και δημοσιεύτηκε στο τεύχος #23, Σεπτέμβριος 2012, του Books' Journal. Ήταν μια εποχή ελπίδας στο ζόφο της κρίσης, όταν η κυβερνητική εξουσία είχε περάσει στα χέρια της τρικομματικής κυβέρνησης Σαμαρά, ο οποίος δεσμευόταν να υλοποιήσει τους όρους του δεύτερου μνημονίου. Γράφοντας για μια ονομαστή βιογραφία του Λύντον Τζόνσον, του προσώπου που διαδέχτηκε στην προεδρία της Αμερικής τον δολοφονηθέντα Τζον Κέννεντυ, ο Πιερρακάκης έθιγε το σημαντικό ζήτημα της ηγεσίας και στην Ελλάδα. Φωτογράφιζε έναν υποθετικό ηγέτη ο οποίος «δεν θα δίσταζε να λερώσει τα χέρια του προσπαθώντας να χαλιναγωγήσει την προβληματική μηχανή που λέγεται ελληνικό κράτος. Κάποιον ο οποίος, όπως και ο Τζόνσον, θα αντιλαμβανόταν την εξουσία ως μια ευκαιρία να αποκαλύψει ποιος πραγματικά είναι πίσω από την αναπόφευκτη μάσκα των πολιτικών συσχετισμών – και που θα χρησιμοποιούσε το ισχυρότερο πολιτειακό αξίωμα της χώρας όχι ως ένα ακόμα σπουδαίο προνόμιο αλλά ως μια αδιαπραγμάτευτη ευκαιρία να αφήσει το προσωπικό του στίγμα στη σύγχρονη ιστορία μας». Η πρσσέγγιση εκείνη θα μπορούσε να εξηγεί τη σημερινή πολιτική πραγματικότητα της χώρας...