Ιστορία

Blendi Fevziu, Enver Hoxha: The Iron Fist of Albania, μετάφραση στα αγγλικά από τα αλβανικά: Majlinda Nishku, επιμέλεια: Robert Elsie, Ι.Β. Τauris, 2016, 312 σελ.

Με το θάνατο του Ιωσήφ Βησαριὀνοβιτς Τζουκασβίλι, το 1953, ξεκινά η αντίστροφη μέτρηση για το κομμουνιστικό σταλινικό μοντέλο στην Ευρώπη.  Ενα γεγονός-σταθμός, που οδήγησε σε μακρά περίοδο εσωτερικού διαλόγου και ζυμώσεων στα Κομμουνιστικά Κόμματα και στην διαδικασία αποσταλινοποίησης του Νικήτα Κρουστσώφ στη Σοβιετική Ενωση. Αύρα ανανέωσης και μεταρρυθμίσεων πνέει απ’ άκρου εις άκρον στο «Σιδηρούν Παραπέτασμα». Με μια και μοναδική εξαίρεση: την Αλβανία, όπου ο σταλινισμός επιβιώνει, αναλλοίωτος, έως τις αρχές της δεκαετιας του 1990. Την Αλβανία του Εμβέρ Χότζα. (Aναδημοσίευση από το Books' Journal τχ. 69, Σεπτέμβριος 2016)

Κώστας Κουτσομύτης, Ευάγγελος Μαυρουδής, Το Kόκκινο Tανγκό. Νίκος Ζαχαριάδης. Η άνοδος και η πτώση ενός ηγέτη. Μυθιστόρημα, Κέδρος, Αθήνα 2016, 568 σελ.

Στις 29 Μαΐου 1945, μια βρετανική Ντακότα φέρνει στην Αθήνα τον Νίκο Ζαχαριάδη, κρατούμενο μέχρι τότε στο Νταχάου. Οι κομμουνιστές οπαδοί του τον υποδέχονται σαν μεσσία. Αλλά ο Ζαχαριάδης έχει ανομολόγητα πολιτικά σχέδια – και οι πολιτικές επιλογές του εντείνουν την εμφύλια σύγκρουση με καταστροφικές συνέπειες για τη χώρα, αλλά και για την κοινωνική συνοχή του ελληνικού κράτους. Πώς οδηγήθηκε ένας παντοδύναμος και λαοπρόβλητος αρχηγός στην ήττα και, κατόπιν, γιατί επέλεξε να αυτοκτονήσει τα μετασταλινικά χρόνια, στη Σιβηρία όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του; Ποια σχέση μπορεί να έχει η αφήγηση εκείνης της οδυνηρής περιόδου με το σήμερα; Ο Κώστας Κουτσομύτης (με τον Ευάγγελο Μαυρουδή) υπογράφει το κύκνειο άσμα του. [ΤΒJ]

"Αγαπώ πολύ τις πόλεις, κυρίως τα κέντρα των πόλεων. Αντίθετα, έχω μια εξαιρετικά λιτή σχέση με τη φύση. Ασφαλώς και μου αρέσει η φύση, πολλές φορές προξενεί το θαυμασμό μου, αλλά κατά βάθος με πλήττει. Μετά από μια εβδομάδα διακοπές κάπου στη φύση, έχω φτάσει στα όριά μου και θέλω να επιστρέψω στην πόλη." Ποια είναι τα αγαπημένα άστεα του Πέτρου Μάρκαρη; Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 68, Ιούλιος 2016.

Margarete Buber-Neumann, Mίλενα από την Πράγα, μετάφραση από τα γερμανικά: Τούλα Σιετή, επιμέλεια: Μίνα Πατεράκη-Γαρέφη,  επίμετρο - βιογραφικά σημειώματα – ευρετήρια: Αδριανή Δημακοπούλου, Κίχλη και Τα Πράγματα, Αθήνα 2015 

Πώς είναι δυνατόν μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης να διεκδικεί κανείς ό,τι θα του επιτρεπόταν να διεκδικήσει και στη ζωή: τη χαρά, τη δημιουργικότητα, την έκφραση και, ακόμα ακόμα, τη διαφορά σε ένα περιβάλλον όπου βασιλεύει η ομοιομορφία; Κάποιοι τρόποι περιγράφονται από την έγκλειστη σε σοβιετικά και, κατόπιν, σε γερμανικό ναζιστικό στρατόπεδο,  Μαργκαρέτε Μπούμπερ-Νόυμαν. Αναδημοσίευση από το τεύχος 66 του Books' Journal, Μάιος 2017.

MargareteBuber-Neumann, Mίλενα από την Πράγα, μετάφραση από τα γερμανικά: Τούλα Σιετή, επιμέλεια: Μίνα Πατεράκη-Γαρέφη,  επίμετρο - βιογραφικά σημειώματα – ευρετήρια: Αδριανή Δημακοπούλου, Κίχλη και Τα Πράγματα, Αθήνα 2015  

Έγκλειστη για δύο χρόνια (από το 1938 ώς το 1940) στο σοβιετικό στρατόπεδο της Καραγκάντα, στο Καζακστάν, η Μαργκαρέτε Μπούμπερ-Νόυμαν θα παραδοθεί μετά το σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότωφ στους ναζί, οι οποίοι θα την εκτοπίσουν στο γυναικείο στρατόπεδο του Ράβενσμπρουκ, σε γερμανικό έδαφος, όπου και θα παραμείνει ώς την απελευθέρωση. Εκεί γνώρισε και τη Μίλενα, αγαπημένη του Φραντς Κάφκα, που δεν κατάφερε να επιβιώσει – και ο καμβάς της ζωής της είναι το βασικό κίνητρο του βιβλίου που, έστω και με καθυστέρηση, συμπληρώνει ένα ουσιαστικό βιβλιογραφικό κενό της στρατοπεδικής λογοτεχνίας στα ελληνικά. Αναδημοσίευση από το τεύχος 66 του Books' Journal, Μάιος 2017.

Πέθανε στις 18 Αυγούστου 2016 ο σημαντικός γερμανός ιστορικός Ερνστ Νόλτε. Η προσέγγισή του στον εικοστό αιώνα και, ιδίως, οι ίσιες αποστάσεις που κράτησε απέναντι στον ναζισμό και στον κομμουνισμό, δυο εξίσου επιζήμιους κατά την ανάγνωσή του ολοκληρωτισμούς, έγιναν αιτία να τον σχολιάσουν επικριτικά κυρίως οι μαρξιστές ιστορικοί. Ωστόσο, το έργο του Νόλτε, ισχυρό και σημαντικό, μένει για τον αναγκαίο αναστοχασμό Με αυτή τη δυσάρεστη ευκαιρία αναδημοσιεύουμε το κείμενο του Δημήτρη Μαργαρίτη, από το Books’ Journal, τχ. 59, στην πλήρη αρχική μορφή στην οποία παραδόθηκε.

Richard Seaford, Διόνυσος, μετάφραση από τα αγγλικά: Δημήτρης Παλαιοθόδωρος, Καλέντης, Αθήνα 2015, 250 σελ.

O Διόνυσος είναι ο μόνος θεός του Δωδεκάθεου που επέζησε και τα χριστιανικά χρόνια. Η οινοποσία, η ομαδική διασκέδαση, τα δρώμενα, η θεατρική αναπαράσταση βρήκαν τρόπους να διατηρηθούν, έξω από τους εκκλησιαστικούς εορτασμούς – συχνά μάλιστα στο περιθώριό τους ή στην αυλή των εκκλησιών. Ενώ τα ονόματα του Δία, του Ποσειδώνα και του Άρη ηχούν παρωχημένα, το όνομα του Διονύσου παραμένει πάντα ζωντανό, ζωογόνο και επιθυμητό. Aναδημοσίευση από το Books' Journal 66.

Jacques Julliard, Οι Αριστερές της Γαλλίας. Ιστορία, πολιτική και φαντασιακό, 1762-2012, μετάφραση από τα γαλλικά: Χριστίνα Σαμαρά, επιστημονική επιμέλεια: Δημήτρης Αντωνίου, Πόλις, Αθήνα 2015, 928 σελ.

Μία, δύο, τρεις, τέσσερις Αριστερές. Οι κουλτούρες της χειραφέτησης και της κοινωνικής δικαιοσύνης γέννησαν διάφορα ιδεολογικά ρεύματα που, όπως αποδείχθηκε ιστορικά, δεν κινήθηκαν όλα στην κατεύθυνση του πολιτικού φιλελευθερισμού ή δεν είδαν όλα με τον ίδιο τρόπο την αντίληψη περί κοινωνικής δικαιοσύνης. Ο Ζαν Ζυλιάρ περιγράφει τις διάφορες εκδοχές της Αριστεράς στην ιστορική εξέλιξη – που δεν ήταν πάντα δύναμη κοινωνικής προόδου και ελευθερίας. Αναδημοσίευση από το τεύχος 64 του Books' Journal, Μάρτιος 2016. [ΤΒJ]

Γιάννης Ζαϊμάκης, Ελένη Φουρναράκη (επιμ.), Κοινωνία και αθλητισμός στην Ελλάδα. Κοινωνιολογικές και ιστορικές  προσεγγίσεις, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2015, 368 σελ.

Δεν χρειάζεται, βέβαια, να βρισκόμαστε κάθε Κυριακή στις κερκίδες ενός γηπέδου για να ενδιαφερθούμε και να ξεφυλλίσουμε με περιέργεια ένα βιβλίο που ασχολείται με την κοινωνιολογία του αθλητισμού, ούτε να είμαστε επαγγελματίες κοινωνιολόγοι είτε ιστορικοί. Αρκεί να μας ενδιαφέρει ν’ ανιχνεύσουμε λιγάκι περισσότερο τι τι τρέχει γύρω μας, ποια είναι τα νήματα που συνδέουν τους ανθρώπους μεταξύ τους, αρκεί να μας νοιάζει κάπως να εννοήσουμε πώς, με ποιους τρόπους, θα μπορούσαμε, ενδεχομένως, να παρέμβουμε σ’ αυτόν τον ιστό που μας περιβάλλει, και πώς η δράση μας δεν θα τον κάνει περισσότερο κουλουβάχατα.

Κώστας Σημίτης, Δρόμοι ζωής, Πόλις, Αθήνα 2015, 649 σελ. 

Από τα Πατήσια στο Κολωνάκι, από μια στερημένη παιδική ηλικία προσανατολισμένη στη γνώση στην πρωθυπουργία της Ελλάδας και στην καθοριστική συμβολή στην ευρωπαϊκή πορεία της. Το νέο αυτοβιογραφικό βιβλίο του Κώστα Σημίτη, αφηγηματικά γοητευτικό και πολιτικά ειλικρινές, δίνει ανάγλυφη τη φυσιογνωμία ενός ιδεολόγου πολιτικού ο οποίος αρνήθηκε το σύστημα στο οποίο η κοινωνική ειρήνη εξασφαλίζεται με κρατικές παροχές κι η εξουσία των κομμάτων οφείλεται στην εκ μέρους τους παροχή προστασίας και χρημάτων. Πέτυχε πολλά, αλλά η δυσμενής πορεία της χώρας απαιτεί έναν αναστοχασμό. Τι έχει μείνει, άραγε, από το εκσυγχρονιστικό εγχείρημα του Σημίτη; Και γιατί κέρδισαν ο λαϊκισμός και το πελατειακό κράτος, εις βάρος της κοινωνίας; [ΤΒJ]