Και η χώρα μας; Πού βρίσκεται η Ελλάδα μέσα σε όλον αυτό τον ορυμαγδό, όχι μόνον από άποψη εξωτερικών σχέσεων, αλλά και από άποψη εσωτερικής κατάστασης;
Η χώρα μας νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια βρίσκεται στη φάση της αναζήτησης του τέλους της Μεταπολίτευσης. Για το λόγο αυτό και προ μηνών έγιναν δημόσιες εκδηλώσεις, συνέδρια, στρογγυλά τραπέζια, ομιλίες σημαντικών ανθρώπων, δηλώσεις πολιτικών κ.λπ.
Και όντως, η φυσιολογική εξέλιξη των πραγμάτων θα ήταν η χώρα να έχει ξεπεράσει πλέον το στάδιο της Μεταπολίτευσης και να έχει προχωρήσει μπροστά: πενήντα χρόνια είναι ήδη πάρα πολλά για την ταχύτητα με την οποία πραγματοποιούνται πλέον οι αλλαγές στον κόσμο μας.
Μεγάλη σελίδα η Μεταπολίτευση, αλλά πόσα παραπάνω να χωρέσει; Τα τελευταία χρόνια, γράφουμε στο περιθώριο, αλλά κι εκεί τα πράγματα στένεψαν πολύ. Δεν παίρνει άλλο.
Γι’ αυτό εδώ και κάποια χρόνια, από πολιτικούς και πολίτες, αναζητείται αλλαγή σελίδας. Αναζητείται εναγωνίως η μεταπολίτευση της Μεταπολίτευσης: η Μεταμεταπολίτευση.
Φαίνεται όμως ότι μάλλον βιαζόμαστε να «διώξουμε» την Μεταπολίτευση, ενώ αυτή ανθίσταται. Ή ίσως, το πιθανότερο, και εμείς να μη θέλουμε να τη διώξουμε, αλλά απλώς να θέλουμε να την ξορκίσουμε.
Αυτή όμως μάλλον θεωρεί ότι δεν είναι ώριμη να φύγει, ή τέλος πάντων ότι ακόμα δεν ήρθε η ώρα της να φύγει. Αρνείται πεισματικά να εγκαταλείψει τα πολιτικά και κοινωνικά πράγματα της χώρας, αποδεικνύοντας ότι οι πραγματικές αλλαγές δεν έρχονται με λόγια και εξορκισμούς (ούτε και με συνέδρια), αλλά με πραγματική πολιτική και λαϊκή θέληση, σαφείς και σωστές πολιτικές επιλογές και σκληρή και ποιοτική δουλειά από τον διοικητικό μηχανισμό και την κοινωνία.
Με τα μέχρι σήμερα δεδομένα λοιπόν, φαίνεται ότι η χώρα μας (πολιτικοί και πολίτες, Δημόσιο και ιδιώτες, κράτος και κοινωνία), μη έχοντας ούτε πραγματική θέληση να διώξει την μεταπολίτευση, ούτε σαφείς επιλογές για να το προσπαθήσει, ούτε φυσικά και σκληρή και ποιοτική δουλειά για να το πετύχει, είναι καταδικασμένη να παραμείνει στο στάδιο της Μεταπολίτευσης επ’ αόριστον.
Διότι η Μεταπολίτευση δεν ήταν μόνον πολιτική αλλαγή. Ίσως, περισσότερο ήταν κοινωνική μεταβολή.
Η πολιτική αλλαγή δεν ήταν η πτώση της δικτατορίας και η επιστροφή της δημοκρατίας, όπως πιστεύουν πολλοί. Από πολιτικές μεταβολές, στρατιωτικά πραξικοπήματα, επιβολές δικτατοριών, αλλαξοβασιλίκια, δημοκρατικές επανορθώσεις, κ.λπ., στην ελληνική πολιτική ιστορία, άλλο τίποτα.
Η πολιτική Μεταπολίτευση του 1975 ήρθε με την επιστροφή στα πολιτικά πράγματα της χώρας ενός νέου Κωνσταντίνου Καραμανλή, η δεκαετής παραμονή «στας Ευρώπας» του οποίου είχε τεράστια θετική επίδραση πάνω του, μετατρέποντάς τον σε εντελώς άλλον πολιτικό από αυτόν που ήταν όταν έφευγε πριν τη Δικτατορία: σε έναν ευρωπαίο πολιτικό.
Η κοινωνική αλλαγή της χώρας, από την άλλη, δεν άρχισε το 1975 αλλά το 1981, με τον ερχομό του όχι απλώς δυτικοσπουδαγμένου αλλά αμερικανοσπουδαγμένου πολιτικού Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος, κατά μη αναμενόμενο παιχνίδι της πολιτικής μοίρας της Ελλάδας, επρόκειτο να αποδειχθεί όχι ευρωπαίος αλλά απολύτως τριτοκοσμικός πολιτικός: σε μια εποχή που η χώρα είχε ανάγκη από ώθηση σε έναν μόνον δρόμο, τον ευρωπαϊκό, ο Παπανδρέου την ώθησε σε μάταιες τριτοκοσμικές αναζητήσεις σε δρόμους τρίτους, τέταρτους, νιοστούς… και δεν συμμαζεύεται. Με αποτέλεσμα ό,τι καλό προερχόταν από τον ευρωπαϊκό Βορρά (όχι μόνον εκιού και ευρώ) να διασκορπίζεται από τους ανέμους (και στους ανέμους) της τριτοκοσμικής Μεσογείου, χωρίς κανένα χειροπιαστό αποτέλεσμα για τη χώρα, παρά μόνο για τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Κάπως έτσι ήρθε και η κοινωνική Μεταπολίτευση: έντονος δικαιωματισμός, καταχρηστικός συνδικαλισμός, άκριτος δημοσιοϋπαλληλισμός, απύθμενος επιδοματισμός, καθολικός φοροαποφυγισμός, πολιτική και κοινωνική ασυδοσία, επιβολή απόλυτης προνομιοκρατίας, πλήρης αποβιομηχάνιση της χώρας, αποθέωση της ελάσσονος προσπάθειας κ.λπ., νέα πολιτικά (με πρώτο το παπανδρεϊκό) και οικονομικά τζάκια κ.λπ., για να αρκεστούμε μόνο σε ορισμένα.
Όλα τα παραπάνω (και άλλα πολλά) πάνω και πλέον των ήδη υπαρχόντων παλιών: μπάρμπας στην Κορώνη, ρουσφέτι, φακελάκι, μπαξίσι, μέσον, κράτος λάφυρο, παλιά τζάκια, κ.λπ.
Αναμενόμενο και πλήρως λογικό λοιπόν το ότι για να έλθει η πολυπόθητη Μεταμεταπολίτευση, πρέπει να φύγουν τα παραπάνω. Για να αλλάξουμε πίστα πρέπει να απαλλαγούμε από τα βαρίδια του παρελθόντος που μας κρατούν πίσω και κάτω. Αν όχι από όλα, τουλάχιστον από πολλά και βασικά εξ αυτών. Πρέπει π.χ. να γίνει κτήμα μας ότι πλέον η βία δεν είναι δικαίωμα (όπως επί Μεταπολίτευσης) αλλά έγκλημα, το κράτος δεν είναι λάφυρο του εκάστοτε κερδισμένου στις εκλογές (όπως επί Μεταπολίτευσης), ο δημόσιος υπάλληλος προσλαμβάνεται για να υπηρετεί το κράτος και όχι το αντίθετο (όπως επί Μεταπολίτευσης), και τόσα άλλα, ων πράγματι ουκ εστιν αριθμός. Πράγμα το οποίο δυστυχώς δεν φαίνεται στον ορίζοντα, γι’ αυτό άλλωστε δεν φαίνεται στον ορίζοντα και η κυρία Μεταμεταπολίτευση, όσο κι αν εναγωνίως κοιτάμε με το κυάλι.
Η Μεταμεταπολίτευση δεν θα έρθει λοιπόν, όσο κι αν παρακαλάμε, εάν δεν αλλάξουν πρωτίστως τα πολιτικά κόμματα αρχές και λειτουργία (π.χ. αντικατάσταση του σταυρού με λίστα) και το εκλογικό σώμα αντίληψη και κρίση – π.χ. ποσοστά στην κα Κωνσταντοπούλου σε επίπεδα 15% και 16% δεν δείχνουν Μεταμεταπολίτευση, αλλά Προπροπρομεταπολίτευση.
Και πώς άραγε να γίνει τούτο σήμερα, να φύγει δηλαδή η Μεταπολίτευση και να έρθει η Μεταμεταπολίτευση, με μια αντιπολίτευση που στην καλύτερη περίπτωση βρίσκεται στην προ-σημιτική δεκαπενταετία 1981-1996, μη έχοντας μπει ακόμα στην δεκαετία του 2000, και με ένα κυβερνών κόμμα να βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση στην πενταετία Κώστα Καραμανλή 2004-2009 και να μην έχει μετακουνηθεί ρούπι από εκεί και πέρα;
Ένας κεντροδεξιός ευρωπαϊστής πολιτικός Κυριάκος Μητσοτάκης με πέντ’ - έξι υπουργούς «επιστρατευμένους» από την πρώην σοσιαλδημοκρατία και ένα κεντροαριστερό τμήμα του εκλογικού σώματος 10% που μέχρι σήμερα τον στηρίζει πραγματικά (γιατί μόνον αυτοί νομίζω ότι έως σήμερα έχουν δρασκελίσει τη Μεταπολίτευση) δεν φέρνουν τη Μεταμεταπολίτευση.
Η οποία Μεταμεταπολίτευση είναι, θεωρώ, η μόνη που τελικά μπορεί να οδηγήσει τη χώρα στην πολυπόθητη (ή μήπως όχι;) Ευρώπη. Σε μια Ευρώπη, η οποία αποτελεί για τη χώρα μας ακόμα άπιαστο όνειρο, παρότι από το 1975 και έως σήμερα, δηλαδή εδώ και πενήντα χρόνια, προσδεμένη η χώρα μας στο ευρωπαϊκό άρμα, παραδέρνει παντοιοτρόπως και αενάως χωρίς αποτέλεσμα. Βρίσκεται στην Ευρώπη αλλά δεν είναι Ευρώπη.
Πολύ φοβούμαι λοιπόν ότι η Ελλάδα, επιμένοντας να παραμένει στο στάδιο της Μεταπολίτευσης και να μην περνάει στο στάδιο της Μεταμεταπολίτευσης, κινδυνεύει να πάθει (εκούσια και υπεύθυνα αυτή τη φορά) αυτό το οποίο έπαθε (εκούσια και ανεύθυνα λόγω Οθωμανικής κατοχής τότε) και με τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό: να πάει και πάλι κουτσουρεμένη, ελλειμματική και πολλαπλώς και επιπλέον ανάπηρη σε μια μετα-Ευρώπη, χωρίς στην πραγματικότητα να έχει περάσει από το στάδιο της Ευρώπης.
