Το χαρτί της αναθεώρησης επιστρέφει με περιοδική σταθερότητα όλα αυτά τα χρόνια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Αρκεί να θυμηθούμε τις επιτροπές συνταγματολογούντων υπό τον Κιμούλη, τις φαεινές ιδέες για συνταγματική περιοδεία ανά την επικράτεια ή τις επαναστατικές τορπίλες Κατρούγκαλου για συντακτική Βουλή και όχι απλώς αναθεωρητική. Το σύνταγμα, λόγω της ιδεολογικοπολιτικής αίγλης που απολαμβάνει, αποτελεί στρατηγική στόχευση του ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να το απομυζήσει για ψηφοθηρικούς λόγους.
Η εργαλειοποίηση της διαδικασίας είναι εμφανής αν σκεφτούμε τα βήματα που απαιτούνται για να αναθεωρηθεί το σύνταγμα. Η τωρινή Βουλή είναι η Βουλή που ανοίγει την διαδικασία, που υποβάλει την πρόταση και καθορίζει το εύρος των διατάξεων που θα αναθεωρηθούν. Η επόμενη Βουλή είναι αυτή που θα αποφασίσει την αναθεώρηση, που θα δώσει το οριστικό σχήμα στην πρόταση της τωρινής Βουλής και θα καθορίσει το περιεχόμενο των νέων διατάξεων. Στην επόμενη Βουλή, είναι σχεδόν βέβαιο σύμφωνα με όλες τις μετρήσεις κοινής γνώμης ότι την πλειοψηφία θα έχει η Νέα Δημοκρατία. Συνεπώς, όλες αυτές οι προτάσεις είναι βέβαιο ότι θα ανακοπούν στην πορεία, δεν θα επικυρωθούν από την Αναθεωρητική Βουλή στην οποία ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα αποτελεί την κυρίαρχη δύναμη.
Η πρόταση ΣΥΡΙΖΑ περιλαμβάνει πράγματι ορισμένες, ελάχιστες, προτάσεις για τις οποίες υπάρχει το μίνιμουμ της συναίνεσης για να αναθεωρηθούν. Αυτές είναι κυρίως δύο: α) η αναγκαιότητα να τροποποιηθεί το πλαίσιο ποινικής ασυλίας των βουλευτών χωρίς όμως να εκτραπούμε σε φαινόμενα συνταγματικού λαϊκισμού. Και ενώ εδώ υπάρχει ομοφωνία από όλες τις πτέρυγες, αντί για συζήτηση ουσίας, πριν καν ανοίξει η αυλαία, βλέπουμε άσκοπους διαξιφισμούς που εμπλέκουν τη διάχυτη σκανδαλολογία στο έργο των νομοθετικών επιτροπών. β) Το δεύτερο συνδέεται με την αναγκαιότητα να μη διαλύεται η Βουλή λόγω αδυναμίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Και ενώ ο στόχος είναι σαφής και χιλιοειπωμένος, ο τρόπος που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ψηφοφορίες μέχρι να φτάσει η Βουλή να θυμίζει συνέλευση φοιτητικού αμφιθεάτρου με εξοντωτικές διαδικασίες και τελική απόληξη την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από το λαό. Ένας Πρόεδρος Δημοκρατίας που θα έχει έτσι αυξημένη πολιτική ισχύ ως εκλεγμένος αλλά υποτυπώδεις αρμοδιότητες κατά το σύνταγμα, βάζοντας φιτίλι στις δοκιμασμένες ισορροπίες του πολιτεύματος.
Οι επιπρόσθετες προτάσεις ΣΥΡΙΖΑ είναι εμποτισμένες με αριστερό ιδεολογικό πρόσημο αλλά χωρίς καθόλου ουσία. Στον κύκλο των θεσμικών παρεμβάσεων περιλαμβάνεται η πρόταση ο πρωθυπουργός να είναι υποχρεωτικά και βουλευτής. Πρόκειται για απόπειρα συγγραφής ιστορίας με όπλο το σύνταγμα. Στον σύγχρονο πολιτικό βίο, η Ελλάδα κυβερνάται από πρωθυπουργούς που είναι όχι μόνο βουλευτές αλλά και παντοκράτορες στο κόμμα τους. Εξωκοινοβουλευτικός πρωθυπουργός χρειάστηκε σε κυβερνήσεις, μικρής διάρκειας και ειδικού σκοπού, για να συμφωνήσουν τα κόμματα σε πρόσωπο υπεράνω των πολιτικών αντιπαραθέσεων. Δεν σφετερίστηκε κανείς τεχνοκράτης την πρωθυπουργική εξουσία η οποία παρέμενε καταφανώς στα κόμματα που τον στήριζαν. Πού στοχεύει λοιπόν η πρόταση; Να απαξιωθεί η περίοδος της συγκυβέρνησης με πρωθυπουργό τον Παπαδήμο. Να εκθέσει την πρακτική του «δοτού πρωθυπουργού» όπως κάποτε κραύγαζαν στο Σύνταγμα πολλοί από τους κυβερνώντες. Η στόχευση δεν είναι η βελτίωση των θεσμών αλλά η πολιτική αποδόμηση μιας ιστορικής περιόδου.
Στον ίδιο κύκλο περιλαμβάνεται η πρόταση για συνταγματοποίηση της απλής αναλογικής πριν καν προλάβει να εφαρμοστεί διά νόμου. Πρόκειται προφανώς για πρόταση που ωρίμασε με αντίστοιχη ταχύτητα με τον Μπένζαμιν Μπάτον. Η γνωστή καραμέλα για διαχωρισμό εκκλησίας-κράτους, τη στιγμή που ο νυν πρωθυπουργός αναγκάστηκε να αποπέμψει τον Φίλη μετά από σύσκεψη με τον Ιερώνυμο, έρχεται να συμπληρώσει το παζλ με τα συνταγματικά συνθήματα.
Στο πεδίο του οικονομικού συντάγματος περιλαμβάνεται η πρόταση για ενίσχυση της προστασίας του νερού και της ενέργειας. Πρόταση που στην καλύτερη περίπτωση απλά θα ενισχύσει βερμπαλιστικά ισχύουσες διατάξεις. Στην χειρότερη θα μετατοπίσει ερμηνευτικά την οικονομική ουδετερότητα του συντάγματος δεσμεύοντας επόμενες κυβερνήσεις με εμμονές κρατισμού ή που θα δημιουργήσει και προβλήματα συμβατότητας με το δίκαιο της Ένωσης.
Ο Τσίπρας γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν θα αναθεωρηθεί η επικρατούσα θρησκεία ούτε θα ενσωματωθούν στο σύνταγμα πολυλογίες για το νερό ως κρατικό αγαθό. Το γνωρίζει γιατί στην επόμενη Βουλή δεν θα έχει 151 βουλευτές. Αυτό που επιδιώκει είναι να προσελκύσει γύρω του απογοητευμένους σοσιαλδημοκράτες. Συνέραψε σε μια πρόταση 14 θέσεων όλα τα τσιτάτα από την εποχή της νιότης του Τζουμάκα. Η στρατηγική ΣΥΡΙΖΑ είναι να ηγηθεί στο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας. Πάει πια το ΚΚΕ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Στις προσεχείς δημοτικές και περιφερειακές εκλογές αναμένεται να στηρίξει πολλούς υποψηφίους από το χώρο του ΠΑΣΟΚ. Θα τσιμπήσει ο «χώρος»; Πολύ πιθανόν. Ήδη η Φώφη Γεννηματά θεώρησε επίκαιρο να υπερασπιστεί το άσυλο στα πανεπιστήμια.
Το σύνταγμα λοιπόν θα τροποποιηθεί σε ελάχιστα σημεία. Στα σημεία της προεδρικής διάλυσης της Βουλής και της ευθύνης υπουργών. Άλλη μια χαμένη ευκαιρία για εκτεταμένες βελτιώσεις στην ποιότητα του πολιτεύματος μας. Το σύνταγμα ως θυσία σε προεκλογικούς σχεδιασμούς.
ΥΓ. Με το ανά χείρας τεύχος, το Βοοks’ Journal εισέρχεται στον 9ο χρόνο της έκδοσής του. Συνεχίζουμε με τις ίδιες πάντα απαρέγκλιτες αρχές.
