Δημοκρατία

Η δίκη των κατηγορουμένων τρομοκρατών για τις επιθέσεις στο θέατρο Μπατακλάν, που άρχισε πρόσφατα στη Γαλλία, φέρνει ξανά στο επίκεντρο το ζήτημα της ισλαμιστικής τρομοκρατίας.  Δεν έχουμε πολλές φορές την ευκαιρία να δικάσουμε ισλαμιστές τρομοκράτες που πραγματοποίησαν επιθέσεις, γιατί είτε ήταν βομβιστές αυτοκτονίας είτε σκοτώθηκαν σε ανταλλαγή πυρών με τις αρχές ασφαλείας.  Είναι λοιπόν μια ξεχωριστή στιγμή που έχει πραγματολογική ουσία, την απονομή της δικαιοσύνης, αλλά και συμβολισμούς.  Τη δικαίωση των θυμάτων και των οικογενειών τους αλλά και την ίδια τη λειτουργία της δημοκρατίας. 

Οι συγκρούσεις στο ΕΠΑΛ Σταυρούπολης  αναδεικνύουν  κρίσιμα ερωτήματα: Ξανάρχεται ο φασισμός;  Και αν ναι, εκείνοι που θα τον αντιμετωπίσουν είναι οι κομμουνιστές; Ποιος είναι ο ρόλος των θεσμών; Του δημοκρατικού κράτους; Του Τύπου; Σκέφτομαι λοιπόν τα εξής:

Το 2016, πριν ο Μπαράκ Ομπάμα παραδώσει την εξουσία στον Ντόναλντ Τράμπ, γνωρίζοντας τι θα επακολουθήσει, προσπάθησε να μεταφέρει στους Ευρωπαίους (ιδιαίτερα στην γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ) την ευθύνη για τη συνοχή του δυτικού κόσμου. Ακολούθησε η λαίλαπα του Τραμπ: φιλο-πουτινική,  αντιΝΑΤΟϊκή και αντιευρωπαϊκή πολιτική,  απόσυρση και απομονωτισμός των ΗΠΑ, πιρουέτες με τον Κιμ Γιονγκ Ουν, εγκατάλειψη συμμάχων (Κούρδων) στο έλεος των αντιπάλων τους, ευνοϊκή διπλωματία τηλεφωνημάτων με τον Ερντογάν, υπόγειες και ιδιοτελείς οικονομικές διακρατικές σχέσεις, κ.λπ.

Αυτό που συμβαίνει στην αμερικανική Δεξιά δεν έχει σύγχρονο προηγούμενο.  Από την εκλογή Ομπάμα, το 2006, ξεκίνησε μια αλλαγή που στις μέρες μας έχει οδηγήσει σε ριζοσπαστικές εκδοχές της πολιτικής. Η ριζοσπαστικοποίηση αυτή μοιάζει με σκουριά που κατατρώγει το μέταλλο της Αμερικανικής Δημοκρατίας.

Αντώνης Ν. Μανιτάκης, Ο ελληνικός συνταγματισμός 200 χρόνια μετά. Δημοκρατικός, νεωτερικός, ακμαίος, ΕΑΠ, Αθήνα 2020, 168 σελ.

Το Σύνταγμα ήταν πάντα για τον καθηγητή Αντώνη Μανιτάκη ένα αίτημα πολιτικής ελευθερίας, ένα ζητούμενο για μια διαρκώς εμβαθυνόμενη και διευρυνόμενη δημοκρατία. Μια τεχνική της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Το πρόσφατο βιβλίο του στο οποίο συγκεφαλαιώνονται τα 200 χρόνια του ελληνικού συνταγματισμού δίνει ιδανικές αφορμές για συζήτηση των θεσμών που έχει θεσπίσει το Σύνταγμα, για τα θεμελιώδη  δικαιώματα στα οποία η Ελλάδα πρωτοπόρησε, αρχής γενομένης με το Σύνταγμα του 1844 και κυρίως του 1864, για την εντυπωσιακή κανονιστική αρτιότητα των  ελληνικών συνταγματικών κειμένων – αλλά και για τις παθογένειες που συχνά οδήγησαν σε χάσμα της συνταγματικής πραγματικότητας από τις εξαγγελίες των συνταγματικών κειμένων. [ΤΒJ]

Pierre Rosanvallon, Η δική μας διανοητική και πολιτική ιστορία 1968-2008, μετάφραση από τα γαλλικά: Κατερίνα Λαμπρινού, επιμέλεια: Γιάννης Μπαλαμπανίδης,  Πόλις, Αθήνα 2020, 416 σελ.

Ο Πιερ Ροζανβαλόν υπογράφει ένα τολμηρό βιβλίο με θέμα του την Αριστερά μετά το 1968, μια διανοητική και πολιτική ιστορία που κάνει ορατή τη μεγάλη διαχωριστική γραμμή μεταξύ Ουτοπίας και Πραγματικότητας, ενός αγώνα χωρίς μεσσιανικές επιδιώξεις, για κάτι που συνεχώς μετασχηματίζεται και που, ακόμα και όταν βιώνει την αποτυχία, ποτέ δεν καταλήγει σε απόρριψη της Ουτοπίας, και σταθερά προσπαθεί να κατανοήσει τα αίτιά της.

Και χθες, στη Νέα Σμύρνη, ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε στους δρόμους με τους αντεξουσιαστές – και αν δεν είχε σημειωθεί το λιντσάρισμα και ο άγριος ξυλοδαρμός του αστυνομικού, σήμερα θα επαιρόταν για το κίνημα που αντιστρατεύεται τον αυταρχισμό της «χούντας» που κυβερνά. Ποια είναι όμως η πραγματική σχέση ΣΥΡΙΖΑ – αντεξουσιαστών; Και τι φανερώνει; [ΤΒJ]