Κατοχή

Ο κόσμος χθες, σήμερα, αύριο, με τη Γιολάντα Τερέντσιο.^[i] Εκπομπή 1η, 7/5/1994, 2η, 3η  4/5/1994^[ii]. Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας

Το μεγάλο αυτό το μήνα δεν είναι γραπτό αλλά η ραδιοφωνική συνέντευξη του Αντώνη Μυτιληναίου, στελέχους της ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζόμενων Νέων),  που τοποθέτησε τη βόμβα στην ανατίναξη της εθνικοσοσιαλιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ.

Δεκεμβριανά – Εμφύλιος. Ντοκουμέντα και μαρτυρίες. Ειδική έκδοση 8/12/2024, ένθετη στην Καθημερινή της Κυριακής. Γράφουν: Ιωάννης Ο. Ιατρίδης – Ελίας Βλάντον, Ελένη Αργυροπούλου, Δημήτρης Ρηγόπουλος, Φιλομήλα Τσουκαλά, 32 σελ.

Μια σημαντική έκδοση, ένθετη στην εφημ. Καθημερινή, αποκαλύπτει το εύρος των σχεδίων του ΚΚΕ στα Δεκεμβριανά, τις φονικές μεθόδους του και την ανθρωπιστική τραγωδία της ομηρείας από τον ΕΛΑΣ χιλιάδων Αθηναίων μετά την ήττα των κομμουνιστών και την οπισθοχώρησή τους προς τη Θήβα. Ανθολογούνται και λόγια των πρωτεργατών της μάχης της Αθήνας, του Ιωαννίδη και του Δημήτρη Γληνού. Ο Γληνός είχε πει: «Θα πιάσουμε πέντε-έξι χιλιάδες ανθρώπους [...] θα τους εξουδετερώσουμε και μετά αυτοί θα μείνουν ξεκρέμαστοι».

Μενέλαος Χαραλαμπίδης, Οι δωσίλογοι. Ένοπλη, πολιτική και οικονομική συνεργασία στα χρόνια της Κατοχής, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2023, 432 σελ.

Η εργασία του Μενέλαου Χαραλαμπίδη έχει πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για τον δωσιλογισμό και τα Τάγματα Ασφαλείας τα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου. Ωστόσο, η χρήσιμη και απαραίτητη έρευνά του δεν βοηθάει στην αντικειμενική προσέγγιση της εποχής αν διαβαστεί από μόνη της. Έχει πολύ ενδιαφέρον γιατί προέκυψαν αυτές οι ακραίες αντιπαλότητες, τι προηγήθηκε, ποιος άρχισε το χορό του αίματος. Το κείμενο που ακολουθεί, αντιρρητικό όχι στα στοιχεία που αποκαλύπτει αλλά στη μέθοδο του βιβλίου, αναζητεί με αυστηρότητα τα κριτήρια της αξιόπιστης ιστοριογραφίας – γι’ αυτό και είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον για τη νηφάλια ανάγνωση της εποχής. [ΤΒJ]

Να. Εδώ είναι. Αυτό το μονοπάτι πήραν.

Δεν είναι αυτό το χώμα που πάτησαν τα πόδια τους. Δεν είναι αυτές οι πέτρες που κατρακύλησαν στο διάβα τους. Δεν είναι αυτή η ξεραμένη κοίτη του χειμάρρου. Αυτό ήταν το αληθινό τους μονοπάτι. Το αληθινό μονοπάτι είναι κάτω από τα σκαλιά, αυτά τα σκαλιά από χρυσαφένια πέτρα που κόλλησαν πάνω στο αληθινό μονοπάτι για να μη χαθεί το ίχνος του, για να μη σβηστεί το αληθινό μονοπάτι.

Μανόλης Κούμας, Δεκαετία πολέμων. Διλήμματα της ελληνικής διπλωματίας 1940-1949, Παπαδόπουλος, Αθήνα 2022, 392 σελ.

Ποια ήταν τα ζητήματα που απασχολούσαν την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας τα χρόνια της δικτατορίας Μεταξά και, κατόπιν, την ταραγμένη δεκαετία του 1940, τη δεκαετία ενός πολέμου και ενός εμφυλίου πολέμου. Ποιοι ήταν οι προσανατολισμοί της χώρας και τι άλλαξαν τα γεγονότα; [ΤΒJ]

Ενεργός πολίτης και ιδεολόγος από τα φοιτητικά του χρόνια, ο Ρόδης Ρούφος έλαβε μέρος στην εθνική αντίσταση κατά των Γερμανών στη διάρκεια της Κατοχής, αρχικά στην Αθήνα (Ιερά Ταξιαρχία και ΡΑΝ) και το 1944 ως μέλος του Ιερού Λόχου  των φοιτητών, κοντά στον Ναπολέοντα Ζέρβα του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (ΕΔΕΣ). Το κείμενο που ακολουθεί επιδιώκει να συμβάλει στην κατανόηση της παραγνωρισμένης συνεισφοράς του ΕΔΕΣ και του ηγέτη του, του Ναπολέοντα Ζέρβα. (Τεύχος 133)

Πατρός Σεργέι Χάκελ, Η αγία Μαρία των Παρισίων, μετάφραση από τα αγγλικά, Νίκη Τσιρώνη, Ακρίτας, β’ έκδ., Αθήνα 2021, 260 σελ. 

Η ιστορία της Μαρίας Σκόμπτσοβα, μιας άθεης Λετονής που δραπέτευσε από τη Σοβιετική Ένωση και, στο Παρίσι, πιστή χριστιανή πλέον, έζησε τη ζωή της θυσιαστικά, για όσους είχαν ανάγκη. Ο θάνατός της στο Άουσβιτς έκλεισε έναν ηθικό κύκλο αφοσίωσης και αφιέρωσης στους άλλους. Γιατί αξίζει η υπόμνηση της παρουσίας της. [ΤΒJ]

Ο τορπιλισμός του πλοίου Πόλη της Γένοβας το 1943