Τεύχος 164

Άρης Αλεξάνδρου, Το Κιβώτιο. Μυθιστόρημα, Κέδρος, Αθήνα 2012 (22η έκδοση), 360 σελ.

Δημήτρης Ραυτόπουλος, Άρης Αλεξάνδρου, ο εξόριστος, Σοκόλη, Αθήνα 2004, 424 σελ.

Στις 14 Απριλίου 2025, πέθανε ο κριτικός Δημήτρης Ραυτόπουλος, στέλεχος της ιστορικής αριστερής Επιθεώρησης Τέχνης και μια από τις πιο διεισδυτικές φωνές της ελληνικής λογοτεχνικής κριτικής, συνεργάτης τα τελευταία χρόνια του Books’ Journal. Η πορεία του ήταν μια πορεία συνειδητότητας, γνώσης και αναθεώρησης ιδεολογικών επιλογών που γέννησαν φονικούς ολοκληρωτισμούς. Η πόρεία του ήταν παράλληλη με την πορεία του Άρη Αλεξάνδρου, συγγραφέα του Κιβωτίου – και στα γράμματα και στην Αριστερά. [TBJ]

H αλληλογραφία του Δημήτρη Ραυτόπουλου με τον Πέτρο Παπασαραντόπουλο

Δημήτρης Ραυτόπουλος: «Η μαρξιστική Αριστερά ήταν και είναι υπαρκτή· και ήταν και είναι καταστροφική, αντιδραστική, εμπόδιο στην καλυτέρευση της ζωής και στην ελευθερία. Και δεν μπορεί να αλλάξει»

Ευάγγελος Βενιζέλος, Πολιτική θεολογία και συνταγματική ηθική. Μελέτες και δοκίμια, Αρμός, Αθήνα 2024, 264 σελ.

Το βιβλίο Πολιτική θεολογία και συνταγματική ηθική (Αρμός, 2024) του πρώην αντιπροέδρου της κυβέρνησης, πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ και ομότιμου καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ευάγγελου Βενιζέλου, παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, τόσο για το ευρύτερο θύραθεν όσο και για το ειδικότερο θεολογικό κοινό.

Η έρευνα της Ελληνικής Αστυνομίας για την ενεργοποίηση και την έντονη δραστηριοποίηση bots^[1], πριν και μετά τις μεγάλες συγκεντρώσεις για τα δύο χρόνια από την τραγωδία των Τεμπών, έφερε ακόμα μια φορά στον δημόσιο διάλογο το ζήτημα της χρήσης μεθόδων χειραγώγησης ή και, γενικότερα, κοινωνικής μηχανικής στην εποχή των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης^[2].

Δήμητρα Παναγιωτοπούλου, Sha la la. Νουβέλα, Loggia, Αθήνα 2024, 60 σελ.

Ο Χ.Π. επιστρέφει με το τρένο στην πατρίδα του, την Κομοτηνή. Είναι μια ομιχλώδης πόλη που δεν παραπέμπει πουθενά – και στην πόλη αυτή, που είναι η γενέθλιά του, περιφέρεται, παίρνοντας μαζί την παραξενιά του και τις παράξενες σημειώσεις του, σήματα ενδιαφερόντων ερεθισμάτων από άλλες δεκαετίες κι άλλες κουλτούρες. Μια πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέας, η Δήμητρα Παναγιωτοπούλου, που έχει πολλά να πει. [ΤΒJ]

Τον 5ο αιώνα, ένας Λέων στάθηκε μπροστά στον Αττίλα. Με το λόγο του, και όχι με τα όπλα, ανέκοψε την καταστροφή της Ρώμης. Το 2025, ένας άλλος Λέων στάθηκε μπροστά σ’ ολόκληρο τον κόσμο —χωρίς Ούννους αυτή τη φορά, αλλά μάλλον με περισσότερους διχασμούς. Δεν σήκωσε το χέρι. Δεν προανήγγειλε τίποτα. Είπε μόνο: «Ειρήνη σε όλους σας». Και μετά σιώπησε.

Η τελευταία κριτική του Αλέξη Πολίτη

Αντώνης Γλυτζουρής, Ιστορίες γι’ αγρίους ή Το Ιπποδρόμιον Σουλιέ στην Ελλάδα (1861, 1863), Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας και Κάπα εκδοτική, Ρέθυμνο 2024, 147 σελ.

Το 1863, το περίφημο γαλλικό τσίρκο Σουλιέ, με προσωπικό πενήντα επτά άτομα και είκοσι άλογα, ήρθε για παραστάσεις στην Ελλάδα. Όμως τα θεάματά του θεωρήθηκαν από πολλούς άσεμνα, ενώ άνδρες του στρατού έμπαιναν τζάμπα στις παραστάσεις. Μέσω της γαλλικής πρεσβείας, το τσίρκο ζήτησε αποζημιώσεις. Η τελευταία κριτική που έγραψε ο καθηγητής Αλέξης Πολίτης. [ΤΒJ]

F. Scott Fitzgerald, Ο μεγάλος Γκάτσμπυ, μετάφραση από τα αγγλικά: Άρης Μπερλής, Άγρα, Αθήνα 2012, 248 σελ.

Ο μεγάλος Γκάτσμπι κυκλοφόρησε στην Αμερική τον Απρίλιο του 1925. Ήταν το τρίτο μυθιστόρημα του, έως τότε, μπεστσελερίστα 29χρονου Φιτζέραλντ που θεωρούνταν «η φωνή της γενιάς του» και η πρώτη κυκλοφοριακή αποτυχία βιβλίου του συγγραφέα. Αλλά είναι ένα βιβλίο που το αποκατέστησε ο χρόνος. Διαρκώς επίκαιρο, επειδή θέμα του είναι η επανεφεύρεση του εαυτού μέσα από το χρήμα. Δηλαδή το «αμερικανικό όνειρο», δηλαδή η Αμερική.

Βικτόρ Σερζ, Σημειωματάρια (1936-1947), μετάφραση από τα γαλλικά: Μαριάννα Τζιαντζή, ΚΨΜ, Αθήνα 2025, 630 σελ.

Παρά τη συντομία της, η ζωή του Βικτόρ Σερζ υπήρξε πολυτάραχη και περιπετειώδης. Παιδί εξόριστων ρώσων επαναστατών, γεννήθηκε το 1890 στο Βέλγιο. Εγκατέλειψε το σπίτι του στην εφηβεία, έγινε αναρχικός και, το 1912, καταδικάστηκε σε πενταετή φυλάκιση. Το 1919 πήγε στη Ρωσία για να λάβει μέρος στην μπολσεβικική Επανάσταση. Αργότερα προσχώρησε στους τροτσκιστές και το 1928 συνελήφθη ως αντισταλινικός και τέθηκε υπό περιορισμό. Χάρη σε διεθνείς πιέσεις, αφέθηκε τελικά ελεύθερος το 1936 κι επέστρεψε στο Παρίσι. Όταν οι Γερμανοί εισέβαλαν στη Γαλλία, o Σερζ φεύγει για την Αμερική. Δεν μπόρεσε όμως ν’ αποκτήσει βίζα για τις ΗΠΑ και κατέληξε στο Μεξικό. Εκεί θα εγκατασταθεί για το υπόλοιπο του σύντομου βίου του, ζώντας υπό τον διαρκή φόβο της δολοφονίας και με ανυπέρβλητες οικονομικές δυσκολίες. Πέθανε από καρδιακή προσβολή το 1947. Έγραψε πλήθος μυθιστορημάτων, δοκιμίων και πολιτικών κειμένων.

Βιντσέντζο Λατρόνικο, Η Τελειότητα, μετάφραση από τα ιταλικά: Δήμητρα Δότση, Loggia, Αθήνα 2025, 144 σελ.

«Κινούνταν αποκλειστικά και μόνο ανάμεσα σε διαμερίσματα πλημμυρισμένα στα φυτά και σε καφέ με άψογο wi-fi». Το διαμέρισμα, όπου μένουν στο Βερολίνο, «διατίθεται για βραχυχρόνια ενοικίαση στην τιμή [...] συν την αμοιβή της Ουκρανής καθαρίστριας η οποία πληρώνεται μέσω μιας γαλλικής πλατφόρμας gig-working με φορολογική έδρα στην Ιρλανδία∙ συν την προμήθεια της πλατφόρμας τουριστικών ενοικιάσεων, με γραφεία στην Καλιφόρνια και φορολογική έδρα στην Ολλανδία, κι εκείνη του διαχειριστή ψηφιακών πληρωμών με έδρα στο Σιάτλ και θυγατρική στο Λουξεμβούργο...». Είναι ψηφιακοί νομάδες, μακριά από τη χώρα τους, πετυχημένοι – αλλά πού είναι η Τελειότητα που αναζητούν στη ζωή τους; [ΤΒJ]