Walter Puchner, Το 1821 και το θέατρο. Από τη μυθοποίηση στην απομυθοποίηση, Όταν, Αθήνα 2020, 530 σελ.

Πώς το θέατρο ανταποκρίθηκε στην Ελληνική Επανάσταση; Τι συνέβαινε στην Οδησσό και στο Βουκουρέστι και τι στην Κωνσταντινούπολη τα χρόνια της φωτιάς; Και πώς καταγράφηκε η Επανάσταση αργότερα, όταν η αναπόφευκτη μυθοποίηση ήταν ο κυρίαρχος τρόπος; Οι απαντήσεις εξηγούν πολλά για αυτό που είμαστε – διότι το θέατρο αφυπνίζει αλλά και εκθέτει. [ΤΒJ]

Εδώ και αρκετούς μήνες,  ολοένα και περισσότεροι πολίτες δεν τηρούν τα περισσότερα κυβερνητικά μέτρα περιορισμού / lockdown με αφορμή την πανδημία. Δεν αναφέρομαι βεβαίως στα προφανή, όπως ήταν οι συγκεντρώσεις για τον Κουφοντίνα ή τα πρόσφατα κορωνοπάρτυ.

Ο Ορφέας ήταν μαθητής του θεού της μουσικής, Απόλλωνα, και από εκείνον έμαθε να παίζει τόσο όμορφες μελωδίες στη λύρα του, έτσι ώστε να μαγεύει ακόμα και τα άγρια ζώα του δάσους. Συμμετείχε στην Αργοναυτική Εκστρατεία και με το παίξιμο της λύρας του βοήθησε τους Αργοναύτες να περάσουν άθικτοι από τις Σειρήνες. Με το τέλος της εκστρατείας, ο Ορφέας επέστρεψε στην πατρίδα του, την Πιερία. Μια μέρα, κάνοντας βόλτα στο δάσος, συνάντησε τη νύμφη Ευρυδίκη, την ερωτεύτηκε και τελικά την παντρεύτηκε. Η ευτυχία τους όμως δεν κράτησε για πολύ. Ένα φίδι δάγκωσε την Ευρυδίκη που πέθανε, αφήνοντας τον Ορφέα απαρηγόρητο.

Ξένη Δ. Μπαλωτή, Ναπολέων Βοναπάρτης και Ελλάδα. Η ιστορία και οι μύθοι, πρόλογος: Christian Bourdeille, μετάφραση από τα γαλλικά: Ευσταθία Τσιγκάνου, Κύφαντα, Αθήνα 2020, 166 σελ.

Με τα δεδομένα της εποχής του, ο Ναπολέων, ο οποίος ξεψύχησε στις 5 Μαΐου 1821 στο χαμένο στη μέση του Ατλαντικού νησάκι της Αγίας Ελένης, είναι μάλλον απίθανο να πληροφορήθηκε οτιδήποτε για την Επανάσταση των Ελλήνων, που λίγο νωρίτερα είχε ξεσπάσει. Αλλά αν το μάθαινε, θα τον απασχολούσε; Τι σημασία μπορούσε να έχει για τον άλλοτε Αυτοκράτορα των Γάλλων μια εξέγερση των υποδούλων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο νότιο άκρο της Βαλκανικής Χερσονήσου;  

Ήταν το 2014, όταν ο συγγραφέας Μένης Κουμανταρέας έπεφτε θύμα δολοφονίας από δυο Ρουμάνους ηλικίας τότε 27 και 24 ετών αντίστοιχα. Όπως είχε γίνει γνωστό τότε, ο συγγραφέας γνώριζε τους θύτες του –τουλάχιστον τον ένα– πάνω από 10 χρόνια, και τους έδινε τακτικά χρήματα έναντι υπηρεσιών. Χρήματα του είχαν ζητήσει και κατά τη μοιραία για τον Μένη Κουμανταρέα συνάντηση – και, μετά την άρνησή του, οι δύο νεαροί προχώρησαν στο αποτρόπαιο έγκλημά τους.

Το φοβερό του εγκλήματος, η συμπάθεια προς τον δημοφιλή συγγραφέα καθώς και ο σεβασμός προς το πρόσωπο του εκλιπόντος πλέον δεν επέτρεψε την ανάπτυξη μιας σοβαρής συζητήσεως τότε. Ο Κουμανταρέας είχε αναπτύξει σεξουαλικές σχέσεις με έναν 15χρονο, ο οποίος 10 χρόνια μετά τον σκότωσε. Και φυσικά το συνάφι γνώριζε όχι μόνο ποιες ήταν οι ερωτικές προτιμήσεις του συγγραφέα, αλλά και το ότι συνήθιζε, καθημερινά μάλιστα, και πάρα τα σοβαρά θέματα υγείας που αντιμετώπιζε, να πηγαίνει σε πιάτσες, κυρίως μεταναστών, προς άγραν εραστών.
Η κουβέντα που θα έπρεπε να γίνει, δεν έγινε ποτέ.

***

Διαβάζω για πρωτοβουλίες πάνω σε διάφορα ζητήματα που σκοπεύει να πάρει η κυβέρνηση, με αφορμή τόσο τις καταγγελίες στο χώρο του θεάματος και όχι μόνο, όσο και γενικότερα τα ζητήματα που θίγει το καθ’ ημάς #MeToo. Πάει καλά.

Υπάρχει όμως ένα εξαιρετικά σοβαρό ζήτημα – ζήτημα που συνδέεται τόσο με την εκμετάλλευση ανηλίκων, μεταναστών ή μη, όσο και γενικότερα με το θέμα του trafficking: το ζήτημα της πορνείας. Εδώ είναι που ως κοινωνία εθελοτυφλούμε πλήρως. Στην Ελλάδα δεν υφίσταται ουσιαστικά νόμιμη πορνεία. Είναι σε ένα καθεστώς ημιπαρανομίας/ημινομιμότητας. Όσον αφορά δε την ανδρική πορνεία, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα, καθώς καλύπτονται από πλήρες σκότος.
Μία γυναίκα δεν μπορεί με νόμιμο τρόπο να αναζητήσει και να πληρώσει για την παροχή σεξουαλικών υπηρεσιών από έναν άνδρα, και το ίδιο ισχύει για έναν ομοφυλόφιλο. Κατά συνέπεια, ο μόνος δρόμος που μένει για έναν ομοφυλόφιλο που αναζητά τέτοιου είδους υπηρεσίες είναι να κινηθεί στις «πιάτσες», στην πλατεία Βικτωρίας, στην Κουμουνδούρου, στο Μεταξουργείο ή στο Ζάππειο. Εκεί όπου, συνήθως κατά κανόνα, εκδίδονται ανήλικοι, και που φυσικά δεn νομίζω να πηγαίνει κανένας και να ζητάει πρώτα ταυτότητα προτού προχωρήσει στην όποια πράξη. Αλλά δε μας απασχολούν αυτά, είναι πολύ βρώμικα πράγματα, πολύ σκοτεινά, οπότε μια χαρά είναι καλυμμένα στο σκοτάδι, μια χαρά μπορούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι και –προπάντων– αθώοι.

Διαβάζω ακόμη, πως εξανίσταται η ελληνική κοινωνία από τις αποκαλύψεις ότι ο κατηγορούμενος ηθοποιός και σκηνοθέτης προσέφερε αλκοόλ στους ανήλικους ώστε να τους πείσει ευκολότερα να συνευρεθούν μαζί του.

Τρομερό! Λες και δε ζούμε στη χώρα που ένας ανήλικος μπορεί άνετα να πάει σε ένα σουπερμάρκετ ή σε ένα περίπτερο και να πάρει όσα λίτρα ουίσκι, βότκα ή μπύρες επιθυμεί. Λες και δε ζούμε στη χώρα που, υπό την σκέπη του ίδιου του σχολείου, γίνονται πάρτι σε διάφορα κλαμπ «για να μαζέψουν τα παιδιά χρήματα για την εκδρομή», όπου, φυσικά το αλκοόλ ρέει άφθονο. Για να μη μιλήσουμε για τις πενθήμερες. Ούτε για το κάπνισμα, αφού δεν νομίζω να υπάρχει ψιλικατζίδικο ή περίπτερο του οποίου ο καταστηματάρχης να ζητά ταυτότητα προκειμένου να πουλήσει τσιγάρα σε ανήλικο (ακόμη κι αν υπάρχει νόμος, είναι σαφές πως δεν τηρείται).

Οπότε αναρωτιέμαι τελικά: έχει τα κότσια, οποιαδήποτε κυβέρνηση, να προωθήσει μία «προοδευτική» πολιτική για την πορνεία, ώστε να σταματήσει ή, έστω, να περιοριστεί το trafficking; Κι έχει, ταυτόχρονα, τα κότσια να προωθήσει μια «συντηρητική» πολιτική που να περιορίζει, υπό μία έννοια μεν, αλλά ουσιαστικά να προστατεύει τους ανήλικους; Εδώ είναι τα δύσκολα και τα σοβαρά.

Christopher Montague Woodhouse,Μια ζωή γεμάτη τόλμη. Από τον Γοργοπόταμο στο Ιράν και στο Βρετανικό Κοινοβούλιο, μετάφραση από τα αγγλικά: Ηλίας Μαγκλίνης, Παπαδόπουλος, Αθήνα 2020, 448 σελ.

Βρετανός αριστοκράτης, αλλά ταυτόχρονα και «ένας Εγγλέζος που μιλούσε τα ελληνικά καλύτερα από όσο έπρεπε», κατά τη διατύπωση του Γεωργίου Καρτάλη, ο Κρις Γούντχαουζ εξιστορεί την περιπετειώδη ζωή του, την οποία επέλεξε λόγω του πάθους του για την πολιτική – αλλά και λόγω της ταύτισής του με την Ελλάδα, όπου βρέθηκε όταν κηρύχτηκε ο πόλεμος του 1940 και, αργότερα, στη διάρκεια της Κατοχής και του εμφυλίου. Πώς και ταυτίστηκε τόσο πολύ με την Ελλάδα; Ήταν το φως; Η μυθολογία της; Ή ότι, στον παιδικό σταθμό, η δασκάλα του του είχε διαβάσει την Αλεξιάδα της Άννας Κομνηνής; [ΤΒJ]