Θεωρώ ότι τα δύο τελευταία επεισόδια της σειράς κάνουν σαφές πέρα από κάθε αμφιβολία ότι δεν υπήρξε καμία «προδοσία» εκ μέρους της ελληνικής πλευράς σχετικά με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Οι επικλήσεις σε «προδοσία» για δεκαετίες μετά τη μεταπολίτευση και η από καιρού εις καιρόν απαίτηση για «άνοιγμα του φακέλου της Κύπρου» δεν ήταν τίποτε παραπάνω από πομφόλυγες που εξακοντίζονταν στο πλαίσιο της κομματικής διαμάχης.
Ούτε προδοσία υπήρξε, ούτε σκοτεινά σχέδια για διχοτόμηση της Κύπρου. Δυστυχώς, η αλήθεια είναι πολύ πιο πεζή και, κατά συνέπεια, καταθλιπτική:
- Οι άνθρωποι που είχαν στα χέρια τους την τύχη της χώρας τον Ιούλιο 1974, από τους αχυράνθρωπους της κυβέρνησης μέχρι τους αρχηγούς των ενόπλων δυνάμεων, ήταν εγκληματικά ανεπαρκείς, ανίκανοι και, όταν η κρίση στην Κύπρο έφτασε στην κορύφωσή της, γελοίοι πέρα από κάθε περιγραφή.
- Ο γελοιωδέστερος όλων, δε, ήταν ο δικτάτορας Ιωαννίδης, ο οποίος έπασχε από βαριάς μορφής «σύνδρομο Στάλιν». Εξηγώ: όπως ο σοβιετικός τύραννος στη ζωή του εμπιστεύτηκε μόνο έναν άνθρωπο, τον Αδόλφο Χίτλερ, και αυτός τον μαχαίρωσε πισώπλατα παρ’ όλο που οι συνεργάτες του τον προειδοποιούσαν ότι η Γερμανία ετοιμάζεται για εισβολή, έτσι και ο Ιωαννίδης εμπιστευόταν μόνο τον αμφιλεγόμενο πράκτορα της CIA Γκαστ Αβρακώτο, ο οποίος είχε δική του ατζέντα, εκτός επίσημης πολιτικής των ΗΠΑ. Ο Αβρακώτος έπεισε τον Ιωαννίδη ότι η Άγκυρα δεν θα εισβάλει στην Κύπρο εάν η Ελλάδα κάνει πραξικόπημα γιατί θα τη συγκρατήσει η Ουάσιγκτον. Όπως και ο Στάλιν, ο Ιωαννίδης αρνείτο στην αρχή να δεχτεί ότι γινόταν εισβολή. Όπως και ο Στάλιν, μόλις συνειδητοποίησε ότι όντως τον κορόιδεψαν, έπαθε κατάθλιψη και αποσύρθηκε από την κοινή θέα.
Η ανεπάρκεια των κρατούντων την 20ή Ιουλίου 1974 είναι τόσο εξόφθαλμη που καταντά κωμική. Παρακάτω, σταχυολογώ μερικά χαρακτηριστικά στιγμιότυπα που καταγράφονται στο ντοκιμαντέρ του ΣΚΑΪ.
- Τα ξημερώματα της 20ής Ιουλίου, μόλις πληροφορήθηκε την έναρξη της απόβασης των τουρκικών δυνάμεων στην Κύπρο, ο πρωθυπουργός Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος ζήτησε τη σύγκλιση υπουργικού συμβουλίου (!) και άρχισε να ψάχνει τον Ιωαννίδη για να πάρει εντολές περί του πρακτέου, αντί να μεταβεί αμέσως στο υπουργείο Εθνικής Αμύνης και να συσκεφτεί με το ΓΕΕΘΑ σχετικά με την ελληνική αντίδραση. Αυτό, ειρήσθω εν παρόδω, που έκανε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής όταν εκδηλώθηκε ο Αττίλας ΙΙ και ο Κώστας Σημίτης το βράδυ της κρίσης των Ιμίων. Ο Ανδρουτσόπουλος παρέλυσε υπό την κρισιμότητα των γεγονότων και, επί της ουσίας, πέταξε την πετσέτα στο ρινγκ. Απεμπόλησε τις ευθύνες του ως πρωθυπουργού της Ελλάδος και μετατράπηκε σε ευθυνόφοβο γραφειοκράτη.
- Τις πρώτες πέντε ώρες μετά την εκδήλωση της τουρκικής εισβολής, η Ελληνική Δύναμη Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) δεν είχε οδηγίες από την Αθήνα σχετικά με την ενδεδειγμένη αντίδραση. Ο ελληνικός στρατός στην Κύπρο παρακολουθούσε ανήμπορος τους τούρκους αλεξιπτωτιστές να προσγειώνονται γύρω από την Κυρήνεια γιατί η στρατιωτική ηγεσία στην Αθήνα δεν είχε την παραμικρή ιδέα για το πώς έπρεπε να αντιδράσει. Και η στρατιωτική ηγεσία της ΕΛΔΥΚ στην Κύπρο δεν είχε σχέδιο αντίδρασης σε περίπτωση τουρκικής εισβολής παρ’ όλο που στα 24 χρόνια ζωής της Κυπριακής Δημοκρατίας η χώρα είχε σχεδόν φτάσει στο ίδιο σημείο τουλάχιστον δύο φορές και η ΕΛΔΥΚ ήταν στην Κύπρο, υποτίθεται, για να την προστατεύσει σε περίπτωση τουρκικής εισβολής. Αυτό είναι ο ορισμός της δημοσιοϋπαλληλικής ανικανότητας και της γραφειοκρατικής διάχυσης ευθυνών, αν όχι ευθυνοφοβίας. Η ΕΛΔΥΚ έκανε πραξικόπημα και απόπειρα δολοφονίας του προέδρου της Κύπρου αλλά παρέλυσε μόλις είδε τα τουρκικά αποβατικά και περίμενε διαταγές για το πώς να αντιδράσει, λες και ήταν στην Κύπρο για να δώσει φιλικό αγώνα με το ΑΠΟΕΛ...
- Μια από τις πιο συγκλονιστικές αποκαλύψεις του τελευταίου επεισοδίου της σειράς ήταν ότι τη δεύτερη μέρα της τουρκικής εισβολής ο Ιωαννίδης επισκέφτηκε τον στρατιωτικό ακόλουθο της σοβιετικής πρεσβείας στην Αθήνα και ζήτησε σοβιετική βοήθεια για να αποκρουστεί η Τουρκία, με αντάλλαγμα ναυτικές βάσεις της ΕΣΣΔ στα νησιά του Αιγαίου. «Εμείς είμαστε με την άλλη πλευρά, με τη Δύση, αλλά για την πατρίδα θα κάνω τα πάντα», φέρεται να είπε στον σοβιετικό διπλωμάτη ο δικτάτορας αλλά εκείνος του απάντησε ότι δεν μπορεί να προσφέρει βοήθεια γιατί κάτι τέτοιο θα είχε αποτέλεσμα μεγάλη κρίση μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ. Σκεφτείτε το λίγο αυτό: ο τύπος που αρνείτο να δει τον αμερικανό πρέσβη γιατί ήθελε πάρε-δώσε μόνο με τη CIA και τη DIA, τρέχει ζητιάνος στη σοβιετική πρεσβεία με αίτημα, επί της ουσίας, να τον γλιτώσουν οι Σοβιετικοί από τις συνέπειες των πράξεών του. Για τέτοια απύθμενη γελοιότητα μιλάμε. Τέτοιοι ευτελείς άνθρωποι κυβέρνησαν την πατρίδα μας για εφτά χρόνια, με μόνο «προσόν» ότι ήλεγχαν τον βαρύ οπλισμό της χώρας....
- Τη νύχτα της 21ης προς την 22α Ιουλίου, και ενώ η τουρκική εισβολή ήταν σε πλήρη εξέλιξη, τα μέλη της κυβέρνησης και η ηγεσία των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, με εξαίρεση τον αρχηγό του ναυτικού αντιναύαρχο Αραπάκη, είχαν πάει στα σπίτια τους για ύπνο! Και ο αμερικανός πρέσβης, που προσπαθούσε να έρθει σε επαφή με την ελληνική κυβέρνηση για να μεταδώσει μήνυμα του υπουργού Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ, δεν μπορούσε να μιλήσει με κανέναν τους γιατί αυτοί ξεκουράζονταν....
Φυσικά, η σημαντικότερη απόδειξη της εγκληματικής ανεπάρκειας εκείνων των αχαρακτήριστων ανθρώπων ήταν το φιάσκο της γενικής επιστράτευσης που κηρύχθηκε την 20ή Ιουλίου.
Σκεφτείτε μια ποδοσφαιρική ομάδα που δεν έχει μηχανισμό έκδοσης και πώλησης εισιτηρίων για τους αγώνες της και δεν έχει εγκαταστάσεις και διαδικασίες εισόδου και εξόδου των οπαδών της στο γήπεδο της. Με άλλα λόγια, μια ποδοσφαιρική ομάδα που δεν έχει, επί της ουσίας, λόγο ύπαρξης. Αυτή η εικόνα αντικατοπτρίζει τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις στις 20 Ιουλίου 1974: ένα στράτευμα που όχι μόνο δεν είναι σε θέση να αμυνθεί όταν δέχεται επίθεση αλλά δεν είναι σε θέση να πραγματοποιήσει ούτε τη θεμελιώδη λειτουργία ενός τακτικού στρατού που είναι η επιστράτευση.
Οι «σωτήρες της πατρίδας από τον κομμουνισμό» που κατέλυσαν το σύνταγμα της χώρας το 1967, ύστερα από 7 χρόνια στην εξουσία, είχαν τόσο διαφθείρει και ξεχαρβαλώσει τις στρατιωτικές λειτουργίες των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων που δεν ήταν σε θέση να διεκπεραιώσουν μια γενική επιστράτευση.
Το μόνο που ήταν σε θέση να κάνουν ήταν στρατιωτικές παρελάσεις, κιτς γιορτές στο Παναθηναϊκό Στάδιο για τη «δόξα των Ελλήνων», βασανισμούς αντιφρονούντων στα μπουντρούμια της ΕΣΑ και να υποχρεώνουν τους Έλληνες να αναφωνούν «Ζήτω ο Στρατός!» σε κάθε ευκαιρία.
Ο στρατός εκείνος μας πρόδωσε, όμως. Όχι γιατί εξυφάνθηκε κάποιο σχέδιο διχοτόμησης της Κύπρου από «ξένα κέντρα» και ο ελληνικός στρατός το εκτέλεσε. Η αλήθεια είναι, όπως είπα παραπάνω, πολύ πιο πεζή και αποκαρδιωτική: μας πρόδωσε γιατί υποτίθεται ότι ήταν ανάχωμα σε κάθε ξένη επιβουλή των εδαφών μας και του έθνους μας ενώ στην πραγματικότητα ήταν ένα κούφιο είδωλο που ξεφούσκωσε, άδοξα, μόλις εμφανίστηκαν στον ορίζοντα της Κυρήνειας τα πρώτα τουρκικά αποβατικά....
