Quo Vadis Wagner?

Κυριακή, 20 Μαρτίου 2022 11:36

Φωτογραφίες αρχείου

2016. Ο Ντμίτρι Ούτκιν (σε κύκλο) με αντρική συντροφιά στην οποία προέχει ο ρώρος πρόεδρος Πούτιν. Κατά τους βρετανικούς Time, ο Ούτκιν (το κορμί του οποίου «κοσμούν» ναζιστικά σύμβολα) έχει σταλεί στην Ουκρανία επικεφαλής παραστρατιωτικής ομάδας με εντολή να δολοφονήσει τον ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι, να κάνει δηλαδή την «αποναζιστικοποίηση» που διακηρύττει η ρωσική προπαγάνδα.

Το Wagner Group, ως παραστρατιωτική οργάνωση μισθοφόρων, είναι ένας σκιώδης πρωταγωνιστής του θεάτρου των πολεμικών επιχειρήσεων. Χρηματοδοτείται από τον Γιεβγκένι Πριγκοζίν, έναν ομότεχνο του πασίγνωστου μάγειρα Ρατατούη, ο οποίος παρέχει (και) υπηρεσίες κέτερινγκ στα γεύματα που παραθέτει ο ρώσος πρόεδρος στους ξένους επισήμους —και για τους κόπους του αυτούς έχει κερδίσει το παρωνύμιο «ο σεφ του Πούτιν». Το Group επιτρέπει την «ευλογοφανή διάψευση» για σκοτεινές ρωσικές επιχειρήσεις ανά τον κόσμο που κατά κανόνα δεν θα χαρακτηρίζονταν στρατιωτικές, αλλά εγκλήματα πολέμου. Βοηθάει επίσης τη λογιστική του πολέμου: οι επίσημες απώλειες που δηλώνονται στις πολεμικές συγκρούσεις της Ρωσίας δείχνουν μικρότερες. Εύλογα λοιπόν το Group αποκαλείται «ο στρατός του Πούτιν», το μακρύ του χέρι.

Ιδρυτής του Wagner Group (που στα χαρτιά δεν υπάρχει, γιατί διαχέεται σε έναν σκοτεινό ιστό ομάδων και δραστηριοτήτων) είναι ο Ντμίτρι Ούτκιν, ένας πρώην ρώσος στρατιώτης. Η Μαρίν Λεπέν του γαλλικού Εθνικού Μετώπου –με αυτά που συμβαίνουν στη Ρωσία θα αρχίσουμε να την λέμε κεντρώα πολιτικό;–, προκειμένου να αποστασιοποιηθεί από τον ρώσο πρόεδρο, κατέστρεψε πάνω από 1 εκατομμύριο προεκλογικά φυλλάδια στα οποία ποζάρει ευτυχής και ευγνώμων δίπλα του. Ο Ούτκιν όμως, και να ήθελε, δεν μπορεί να κρύψει τις αδυναμίες του και το παρελθόν του: το κορμί του κοσμούν διάφορα ναζιστικά τατού. Αυτό, ωστόσο, δεν τον εμπόδισε να εμφανιστεί σε μία φωτογραφία του 2016 δίπλα στον Πούτιν, κάτι που στο στενά ελεγχόμενο περιβάλλον του ρώσου προέδρου μάλλον δεν ήταν ένα τυχαίο photo bomb. Όσο για το όνομα που έδωσε στο Group, αυτό δεν οφείλεται στο πάθος του Ούτκιν για την όπερα, αλλά στη λατρεία του για τον Φύρερ: ο Βάγκνερ ήταν ο αγαπημένος συνθέτης του Αδόλφου.

Το Wagner Group αναδύθηκε στη δημοσιότητα το 2014, κατά την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, όπου συνεπικουρούσε τον ρωσικό στρατό. Έκτοτε έχει επιχειρήσει σε μία ποικιλία καθηκόντων ανά την υφήλιο: στη Συρία, πολλές φορές στην Αφρική (ένθεν και ένθεν της Σαχάρας), ακόμη και στη Βενεζουέλα. Το ανανεωμένο ενδιαφέρον για το Group οφείλεται κυρίως στην είδηση (διάβαζε: διαρροή των δυτικών μυστικών υπηρεσιών) ότι 400 από δαύτους χώθηκαν στην Ουκρανία με μοναδική αποστολή να εξολοθρεύσουν τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Μέχρι σήμερα δεν το έχουν κατορθώσει: οι δύσμοιροι, θα χάσουν το μπόνους τους, μαύρο Πάσχα θα κάνουν!

***

Στην Αποκάλυψη Τώρα, την ταινία του Κόπολα για τον πόλεμο του Βιετνάμ, το όνομα Wagner παραπέμπει σε μια ανεξίτηλη στη μνήμη μας σκηνή. Την περιγράφω αδρομερώς: τα επιθετικά ελικόπτερα των Αμερικανών πλησιάζουν το βορειοβιετναμέζικο ψαροχώρι, με τους πιλότους και τους στρατιώτες να αστειεύονται μεταξύ τους μασώντας τσίκλα. Καθώς ζυγώνουν, ένας στρατιώτης πατάει το Play στο μπομπινόφωνο που κουβαλούν μαζί τους και η «Επέλαση των Βαλκυριών» του Βάγκνερ δονεί την ατμόσφαιρα στη διαπασών. Αμέσως μετά οι πύραυλοι, τα μυδραλιοβόλα και τα αυτόματα αναλαμβάνουν το μακάβριο έργο τους. Το χωριό ξεκληρίζεται με το θάνατο εξ ουρανού που μοιράζουν τα αμούστακα αγόρια της υπερδύναμης, αυτά που ο χάρος άφησε προσωρινά στο πόδι του. Η μουσική συνεχίζει να παίζει. Αν ζούσε, ο Φύρερ θα ήταν περήφανος.

***

Μπορεί το Wagner Group να έχει πάρει ώς τώρα άριστα στις εξοντώσεις, στους βασανισμούς, στους βιασμούς, ακόμη και στις ανεξήγητες και οπωσδήποτε «διαψευδόμενες» ως δολοφονίες δημοσιογράφων που ερευνούσαν τις δραστηριότητές του, αλλά στην Ουκρανία δεν θα πάει μακριά. Το χειμώνα ετούτο, οι Ουκρανοί δεν χαμπαριάζουν από Wagner και τα τοιαύτα. Τζιμη Πανούση τραγουδούν:

Μα δεν πειράζει πατριώτες, είμαστε εφτάψυχοι.

Φράνσις Φορντ Κόπολα, Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ και ξερό ψωμί

Γιώργος Ναθαναήλ

Έχει σπουδάσει στο Yale και στο New York University, επί προέδρων Τζέραλντ Φόρντ, Τζίμι Κάρτερ και Ρόναλντ Ρέιγκαν. Αφότου επέστρεψε εργάζεται ως σύμβουλος επιχειρήσεων, κυρίως στον τομέα της τεχνολογίας, και γράφει για κακώς κείμενα, βιβλία που έχει διαβάσει, και αιχμές της τεχνολογίας.