Ελλάδα

Ένα πολιτισμικό σχόλιο για την επίσκεψη του Πρωθυπουργού στις ΗΠΑ και τον λόγο του στο Κογκρέσσο

Mark Mazower, Η Ελληνική Επανάσταση, μετάφραση από τα αγγλικά: Κώστας Κουρεμένος, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2021, 624 σελ.^[1]

Μέσα σε δέκα χρόνια, από το 1821 έως το 1832, πολλά έχουν αλλάξει και οι Ρωμιοί, μέσα από τις δοκιμασίες της Επανάστασης, μεταμορφώνονται σταδιακά σε Έλληνες. Νομίζω ότι σε αυτήν την πολυπλοκότητα του φαινομένου της Επανάστασης βρίσκεται και όλη η γοητεία της μελέτης της. Μια γοητεία που ο Μαζάουερ είναι σε θέση να αναδείξει με το υπέροχο γράψιμό του.

Στο τεύχος 79 του Books' Journal, το καλοκαιρινό τεύχος του 2017, δημοσιεύτηκε αφιέρωμα της ομάδας Με τα λόγια (γίνεται) για την ποίηση της δεκαετίας του 1980. Από το αφιέρωμα εκείνο προέκυψε το εξώφυλλό μας, ο Διονύσης Σαββόπουλος. Δημοσιεύουμε σήμερα, υπό τη φόρτιση της παρουσίας του καλλιτέχνη στην εκπομπή του Νίκου Πορτοκάλογλου "Μουσικό Κουτί - Ένα τραγούδι για την Ουκρανία", την ανάλυση του Ορφέα Απέργη για την ποίηση εκείνων των χρόνων και τους ελάχιστους ποιητικούς οδοδείκτες που συνεχίζουν να μας συγκινούν. Ανάμεσά τους, πάντα επιβλητικός ο Διονύσης Σαββόπουλος.

Το πρώτο τεύχος του Books' Journal μετά τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του 2015 και το σχηματισμό κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝΕΛ και με τον Πάνο Καμμένο κυβερνητικό εταίρο, το τχ. #52 (Φεβρουάριος 2015), κυκλοφόρησε με εξώφυλλο ένα στίχο του Καβάφη από το ποίημα «Σοφοί δε προσιόντων»: «Εις την οδόν έξω, ουδέν ακούουν οι λαοί». Ήταν ο τίτλος και η παραπομπή από το κομμάτι του Πέτρου Παπασαραντόπουλου, που επισήμαινε τα χαρακτηριστικά της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ και κατέγραφε τους φόβους του γι' αυτήν, φόβοι που επιβεβαιώθηκαν όλοι. Ανάμεσα σε πολλές επισημάνσεις, ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος μιλούσε και για την υπερπατριωτική Αριστερά, τη φιλορωσική συνιστώσα της τότε κυβέρνησης που ήταν εδραία, κυρίαρχη, και εκτός των άλλων εκπροσωπούνταν από τον κορυφαίο υπουργό Εξωτερικών, τον Νίκο Κοτζιά. Δημοσιεύουμε το απόσπασμα με τις επισημάνσεις του συνεργάτη μας, και στη συνέχεια ολόκληρο το κείμενό του, ενδεικτικό της περιπέτειας στην οποία έμπαινε η Ελλάδα - αλλά και της φιλορωσικής κατεύθυνσης που είναι κυρίαρχη στην ελληνική Αριστερά, όχι μόνο στο ΚΚΕ αλλά και στον ΣΥΡΙΖΑ. Το κείμενο βοηθάει να κατανοήσουμε τη σημερινή στάση του ΣΥΡΙΖΑ στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αλλά και να αποτιμήσουμε τις ειδήσεις που ήδη κυκλοφορούν για την οργανωμένη απόπειρα διείσδυσης στα ελληνικά ΜΜΕ και στην ελληνική πολιτική και οικονομική ζωή της ρωσικής προπαγάνδας και των συμφερόντων που αυτή εξυπηρετεί.   

Η παράδοση όλων των νεκρών γενεών βαραίνει σαν βραχνάς στο μυαλό των ζωντανών. Και όταν ακόμα οι ζωντανοί φαίνονται σαν ν’ ασχολούνται ν’ ανατρέψουν τους εαυτούς τους και τα πράγματα και να δημιουργήσουν κάτι που έχει προϋπάρξει, σ’ αυτές ακριβώς τις εποχές της επαναστατικής κρίσης επικαλούνται φοβισμένοι τα πνεύματα του παρελθόντος στην υπηρεσία τους, δανείζονται τα ονόματά τους, τα μαχητικά συνθήματά τους, τις στολές τους, για να παραστήσουν με την αρχαιοπρεπή αυτή σεβάσμια μεταμφίεση και μ’ αυτή τη δανεισμένη γλώσσα, τη νέα σκηνή της παγκόσμιας ιστορίας. 

Καρλ Μαρξ, Η 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη

Gonda Van Steen, Ζητούνται παιδιά από την Ελλάδα. Υιοθεσίες στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου, μετάφραση από τα αγγλικά: Αριάδνη Λουκάκου, Ποταμός, Αθήνα 2021, 536 σελ.  

Με το τέλος του Εμφυλίου, το διάστημα 1949-62, τα χρόνια του αναδυόμενου Ψυχρού Πολέμου και της αμερικανικής παρέμβασης στη χώρα μας με την Ελλάδα να μαστίζεται από ακραία φτώχεια, περίπου 3.200 ελληνόπουλα «μετοίκησαν», τα περισσότερα ακουσίως, όχι και με τόσο νόμιμους τρόπους, από την Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν κυρίως στις ΗΠΑ. (τεύχος 125, Δεκέμβριος 2021)

Λίγα λόγια για τον Κάρολο Παπούλια (1929-2021) - και ένα κείμενό του για την πολιτική και την ηθική. Γράφει ο Γιώργος Ευαγγελόπουλος

Μαριλένα Ζ. Κασιμάτη, Αναμνήσεις του Ερνστ Τσίλλερ - Ernst Zillers Erinnerungen, δίγλωσση έκδοση (ελληνικά - γερμανικά), επίμετρο: Ελένη Φεσσά-Εμμανουήλ, β' έκδοση Βιβλιοπωλείον της Εστίας,  Αθήνα 2021, 272 σελ.

Η ιστορικός της Τέχνης, επιμελήτρια εκθέσεων και άριστη γερμανομαθής Μαριλένα Ζ. Κασιμάτη ασχολείται δεκαετίες με τον Τσίλλερ και το έργο του. Δεν θα μπορούσα να φανταστώ καταλληλότερο κα επαρκέστερο πρόσωπο για ν΄ αναλάβει να παρουσιάσει στο σύγχρονο κοινό πλήρεις τις Αναμνήσεις του μεγάλου δημιουργού και από το πρωτότυπο γερμανικό κείμενο. Και όχι μόνο.

Νίκος Διακουλάκης, Σπύρος Καβουνίδης, Νίκος Κουτρέτσης, Γιάννης Μαρούκης, Γιάννης Μεϊμάρογλου, Λάμπης Ντόλκας, Βασίλης Στεφανής, Δημήτρης Ψυχογιός, Διαδρομές, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2021, 288 σελ.

Οκτώ κείμενα απολογισμού και αυτογνωσίας από ισάριθμα πρόσωπα με ενδιαφέρουσες πολιτικές διαδρομές, στην αντιδικτατορική πάλη, σε εκδοχές της δημοκρατικής Αριστεράς και στη διεκδίκηση της φιλελεύθερης δημοκρατίας και της Ευρώπης. Τι μένει από μια τέτοια πορεία; [ΤΒJ]

Όταν ήθελε ο Καστοριάδης να περιγράψει την ακατανίκητη δύναμη των συλλογικών μύθων, συχνά έλεγε ένα ευφυολόγημα: «Αν ισχυριστώ σοβαρά ότι είμαι προϊόν άμωμης σύλληψης, δηλαδή της επαφής με κρίνο, θα οδηγηθώ αμέσως στον ψυχίατρο. Όταν όμως ένας άλλος είπε ακριβώς το ίδιο, επειδή τον πίστεψαν πολλοί, έγινε αρχηγός θρησκείας!»