Τεύχος 159
Εμφάνιση άρθρων Books' Journal βάσει ετικέταςΗ μητέρα, η ελιά, η φλαμουριά
Δημοσθένης Κούρτοβικ, Ο ήχος της σιωπής της. Μυθιστόρημα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2024, 304 σελ.
Η μητέρα του αφηγητή πεθαίνει αρχές καλοκαιριού του 2015. Στην κηδεία της, απρόσμενα, τη συνοδεύει ένα ετερόκλητο πλήθος κόσμου, προκαλώντας την έκπληξή του. Την παραμονή του θανάτου της, έχει καλέσει αυτόν και την αδελφή του στο κρεβάτι της και τους ψιθυρίζει ελλειπτικές προτάσεις με ευδιάκριτες τις λέξεις σπηλιά, τανκς, πύργος. Την προτροπή να βρουν κάποια. Και επειδή η μητέρα του ώς το τέλος της ζωής της δεν παραληρούσε, ο αφηγητής, άνθρωπος με εγγενή κλίση να αναζητά αινίγματα ακόμα και εκεί όπου δεν υπήρχαν, αρχίζει να αναρωτιέται με ανατατική ένταση πάνω στο νόημα των τελευταίων της λέξεων.
Η κατάργηση του λόγου στο θέατρο
Έντουαρντ Άλμπι, Τρεις γυναίκες. Σκηνοθεσία, σκηνικά, σχεδιασμός φωτισμού: Robert Wilson, διασκευή: Charles Chemin. Παίζουν: Ρένη Πιττακή, Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Λουκία Μιχαλοπούλου, Αλέξης Φουσέκης. Διάρκεια: 100 λεπτά. Δεύτερη χρονιά στο Δημοτικό Θέατρο Ολύμπια (οδός Ακαδημίας, Αθήνα)
Οι Τρεις Γυναίκες του Άλμπι επαναλαμβάνουν την επιτυχημένη παράσταση που σκηνοθετεί ο Ρόμπερτ Γουίλσον (μέσω Πετσότι) στο θέατρο Ολύμπια για εφέτος. Διαβάζω πως το έργο ανεβαίνει σε διασκευή του Τσαρλς Σέμιν. Άλλο ένα θεατρικό έργο που, εκτός από τις καθιερωμένες πλέον μυλόπετρες της σκηνοθεσίας, πέρασε και από τα χέρια κάποιου διασκευαστή (που προφανώς αναλαμβάνει να διορθώσει τον συγγραφέα). Το όλο πράγμα άλλωστε διασκευή είναι τελικά.
Μια θύραθεν ανάγνωση του έργου του Ιωάννη Ζηζιούλα*
Ο κορυφαίος θεολόγος διανοητής στον Ορθόδοξο κόσμο
Πριν από δύο χρόνια, στις 4 Φεβρουαρίου 2023, στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, κηδεύτηκε ο Μητροπολίτης Περγάμου και Ακαδημαϊκός Ιωάννης Δ. Ζηζιούλας, ο μέγιστος των Ορθοδόξων θεολόγων του καιρού μας. Με αυτή την ευκαιρία, αναδημοσιεύουμε το κείμενο γι' αυτόν του Πέτρου Παπασαραντόπουλου, όπως δημοσιεύτηκε στο τχ. 159 (Δεκέμβριος 2024).
Πόλεμος και πολιτική
Τάσος Σακελλαρόπουλος, Ειρήνη, πόλεμος, πολιτική, συνωμοσίες. Οι Έλληνες αξιωματικοί 1935-1945, Πατάκη, Αθήνα 2024, 448 σελ.
Το σώμα των αξιωματικών ήταν ο καταλύτης των πολιτικών διεργασιών στο μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού 20ού αιώνα. Ενώ όμως το αίσθημα παρεμβατισμού στην πολιτική ήταν διαρκές χαρακτηριστικό του, η ιδεολογική του συγκρότηση και οι πολιτικές κατευθύνσεις του δεν υπήρξαν σταθερές. Σε μια περίοδο κρίσιμων εσωτερικών και εξωτερικών μεταλλαγών, υπέστη μια συστατική μεταβολή τέτοιας έκτασης που θα απέβαινε ρυθμιστής της πολιτικής ζωής για μια ολόκληρη γενιά, οδηγώντας ακόμα και σε μια εθνική τραγωδία.
Η προοδευτική αφύπνιση του ολοκληρωτισμού
Σιμόν ντε Μποβουάρ, Το δεύτερο φύλο, μετάφραση από τα γαλλικά: Τζένη Κωνσταντίνου, Μεταίχμιο, Αθήνα 2009, 992 σελ.
Mathieu Bock-Côté, Η φυλετιστική επανάσταση και άλλα ιδεολογικά ζιζάνια, μετάφραση από τα γαλλικά: Στράτος Ιωαννίδης, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2021, 248 σελ.
Γιώργος Καραμπελιάς (επιμ.), Η φιλοσοφία του Woke, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2024, 294 σελ.
Γιώργος Καραμπελιάς (επιμ.), Woke. Η καθολική αποδόμηση. Έθνος - φύλο - φυλή, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2024, 294 σελ.
Το 1977, πολύ πρώιμα, οι Monty Python είχαν ψυλλιαστεί τη γραφικότητα και τον παραλογισμό της θεωρίας που, στο όνομα των δικαιωμάτων της γυναίκας και του αγώνα σε κάθε μορφή καταπίεσης, σάρωνε την αρχή της πραγματικότητας. Σε μια σκηνή της ταινίας Ένας προφήτης, μα τι προφήτης, στις κερκίδες μιας αρένας κάπου στη Γαλιλαία, τέσσερα μέλη του κινήματος κατά του ρωμαϊκού ιμπεριαλισμού, του Μετώπου του Λαού της Ιουδαίας, συζητούν πυρετωδώς για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο ένας τους, ο Σταν, τους διακόπτει διαρκώς για να στηρίξει τα δικαιώματα των γυναικών. Ενοχλημένοι, οι σύντροφοί του τον ρωτάνε: «–Φτάνει με τις γυναίκες! Γιατί μιλάς όλη την ώρα για τις γυναίκες, Σταν;» «–Θέλω να γίνω γυναίκα. Από τώρα και στο εξής θέλω να με φωνάζετε Λορέτα!» «–Μα τι είναι αυτή η εξέγερση;» «–Θέλω να κάνω παιδιά! Είναι ένα δικαίωμα αναφαίρετο σε κάθε άνθρωπο». «– Μα δεν μπορείς να κάνεις παιδιά!», του λέει ο Ρετζ. «Δεν έχεις μήτρα! Πού υπολογίζεις να κυοφορήσεις το έμβρυο; Σε κουτί;» «– Σταμάτα να με καταπιέζεις!», του απαντά ο Σταν-Λορέτα και βάζει τα κλάματα...
Ντόκτορ AI
Artificial Intelligence in Clinical Medicine. Διήμερο συνέδριο του Harvard Medical School. 7-8 Νοεμβρίου 2024
Στις 7 και 8 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε το πρώτο συνέδριο της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ για εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης στο χώρο της υγείας. Οργανωμένο από την Maha Farhat, MD, MSc, τον Samir Kendale, MD και τον Isaac Kohane, MD, το παρακολούθησαν σχεδόν 200 γιατροί από πολλές χώρες. 19 ομιλίες, 6 πάνελ και 9 breakout sessions πρόσφεραν πανοραμικό πορτρέτο των αλλαγών στους τρόπους με τους οποίους μαθαίνουμε, ασκούμε, σκεπτόμαστε και βιώνουμε την ιατρική, πώς επηρεάζουν διαγνώσεις, θεραπείες, δαπάνες υγείας, δεοντολογίες. Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει το πώς ανακαλύπτονται νέα φάρμακα και τεχνολογίες. Δημιουργεί νέες απαιτήσεις διαφάνειας και νέες διαστάσεις ιατρικού απόρρητου. Τροποποιεί το τι σημαίνει είμαι άρρωστος (patient experience) και διευρύνει τις αναζητήσεις υγείας (wellness).
Η εθνική καταστροφή της (ένοπλης) εθνικής αντίστασης
Η ένοπλη αντίσταση εναντίον της τριπλής κατοχής του 1941-44, γενεσιουργός αιτία όλων των δεινών που ακολούθησαν, δεν ήταν μια «ένδοξη» και «ηρωική» σελίδα της ιστορίας του Ελληνισμού, αλλά μια καταστροφική παρέκκλιση από κάθε ορθολογική έννοια πατριωτισμού, λογικής και ανθρωπισμού.
Στο πρώτο τέταρτο του αιώνα
Δεν χρειάζεται κάποιο περίπλοκο σύστημα πρόβλεψης, όπως των μετεωρολόγων για τον καιρό, για να προβλέψει κάποιος με ασφάλεια το επερχόμενο άμεσο μέλλον. Και όπως οι μετεωρολόγοι συχνά θα αρκούσε να κοιτάξουν έξω από το παράθυρο τους, το ίδιο και οι πολιτικοί επιστήμονες θα έφτανε να παρατηρήσουν τον κατακερματισμό των πολιτικών κομμάτων ανά τον κόσμο και την παράλληλη με αυτόν άνοδο της Ακροδεξιάς ακόμα και στις λίγες χώρες με αληθινή δημοκρατική παράδοση που απομένουν στην Ευρώπη.
Βιβλία: οι προτάσεις του Books' Journal
Κάθε χρόνο, την εποχή των εορτών, η σύνταξη του Books' Journal επιλέγει και προτείνει βιβλία της πρόσφατης παραγωγής. Αναδημοσιεύουμε τις επιλογές μας, όπως δημοσιεύτηκαν στο τχ. 159. Επιλέγουν: ΜΑΡΙΑ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ, ΜΑΤΙΝΑ-ΙΩΑΝΝΑ ΚΥΡΙΑΖΟΠΟΥΛΟΥ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, ΗΛΙΑΣ ΚΑΝΕΛΛΗΣ, ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΟΥΜΠΟΥΛΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΑΘΑΝΑΗΛ
Οι προνομιούχοι βιομηχανικοί εργάτες της Τεχνητής Νοημοσύνης
Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι πανίσχυρο εργαλείο ανάπτυξης στα χέρια των κυβερνήσεων, πολύτιμος συνεργάτης των ερευνητών και των καινοτόμων και η πιο ελκυστική καραμέλα που πιπιλίζουν οι απανταχού δευτεροκλασάτοι δημοσιολογούντες. Η Ελλάδα (με σχετική καθυστέρηση – σχετική ως προς τη φρενίτιδα των εξελίξεων και έπειτα από αρκετές άκαρπες προσπάθειες) απέκτησε επιτέλους και αυτή μία εθνική Στρατηγική για την Τεχνητή Νοημοσύνη. Το κείμενο που την περιγράφει, παρότι σε ορισμένα σημεία έχει τις αδυναμίες των συλλογικών έργων, διαθέτει πολλές αρετές: είναι οραματικό χωρίς να βρίσκεται εκτός πραγματικότητας, είναι ενημερωμένο με τις τελευταίες εξελίξεις και, σε γενικές γραμμές, ζυγίζει σωστά τις προτεραιότητες της χώρας. Ακόμη και μερικώς αν υλοποιηθεί αυτό το φιλόδοξο σχέδιο, δεν θα έχουμε χάσει το τρένο της Τεχνητής Νοημοσύνης για πάντα. Κι ίσως αργότερα να ταξιδεύουμε σε ένα κουπέ της πρώτης θέσης.