Σύνδεση συνδρομητών

Τα πεντάστερα της Ντόχα και ο λιμός της Γάζας

Σάββατο, 09 Αυγούστου 2025 00:11
Ο Μασάλ με τον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ του Ιράν και τον ιρανό πρόεδρο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ στην Τεχεράνη.
Wikipedia
Ο Μασάλ με τον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ του Ιράν και τον ιρανό πρόεδρο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ στην Τεχεράνη.

Η εικόνα που κυριαρχεί στον δημόσιο λόγο για τη Γάζα είναι σχεδόν πάντα η ίδια: μια περιοχή αποκλεισμένη, με πληθυσμό σε απόγνωση, που ζει κάτω από βομβαρδισμούς και στερήσεις. Σπάνια όμως συζητιέται το άλλο μισό της πραγματικότητας, ότι την ίδια στιγμή, στην κορυφή της Χαμάς, υπάρχει μια τάξη ηγετών που ζει μακριά από τη Γάζα, σε βίλες και σε πολυτελή ξενοδοχεία, με περιουσίες που ανταγωνίζονται εκείνες προσώπων σε εύπορα κράτη.

Σύμφωνα με αναφορά του Mackenzie Institute, ο μακαρίτης Ισμαήλ Χανίγια και ο Χαλέντ Μασάλ (πολιτικός ηγέτης του συριακού τμήματος της Χαμάς) εκτιμάται ότι διαθέτουν 4 δισεκατομμύρια δολάρια ο καθένας, ενώ ο Μούσα Αμπού Μαρζούκ (τον διαδέχτηκε ο Χανίγια στην ηγεσία) περίπου 3 δισεκατομμύρια. «Ο Μασάλ και ο Χανίγια […] ζουν ανάμεσα σε Ντόχα και Τουρκία, σε πολυτελή καταλύματα, μακριά από τη φτώχεια που επικαλούνται», αναφέρει το ρεπορτάζ, δίνοντας την εικόνα μιας πολιτικής ελίτ αποκομμένης από τον ίδιο το λαό της. Από το 2023 που ξέσπασε ο πόλεμος διαμένει στην Ντόχα του Κατάρ, θλιμμένος βαθιά για το λιμό που μαστίζει τον παλαιστινιακό λαό. Όταν ρωτήθηκε γιατί η Χαμάς κατασκεύασε 500 χιλιόμετρα σηράγγων αλλά όχι καταφύγια για τους αμάχους στη Γάζα, ο Αμπού Μαρζούκ απάντησε ότι οι σήραγγες κατασκευάζονται για την προστασία των μαχητών της Χαμάς, ενώ είναι ευθύνη του ΟΗΕ να προστατεύει τους αμάχους. Τέλος, ο  ιστότοπος  i24news  προχωρά ακόμη παραπέρα, δίνοντας μια πρόσφατη εκτίμηση για την περιουσία του Μασάλ στα 5 δισεκατομμύρια δολάρια, με ένα επενδυτικό χαρτοφυλάκιο που περιλαμβάνει τράπεζες στην Αίγυπτο και ακίνητα στις χώρες του Αραβικού Κόλπου.

Το Νοέμβριο του 2023, σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης  που κοινοποίησε η πρεσβεία του Ισραήλ στις ΗΠΑ, υπογραμμίζει τα τεράστια αποθέματα πλούτου στα  χέρια της τρομοκρατικής ομάδας Χαμάς και την ανισότητα μεταξύ των ηγετών της και του παλαιστινιακού λαού τον οποίο ισχυρίζονται ότι εκπροσωπούν. Το βίντεο διάρκειας 65 δευτερολέπτων σημειώνει ότι, με ετήσιο κύκλο εργασιών 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, η Χαμάς κατατάσσεται μεταξύ των τρομοκρατικών οργανώσεων δεύτερη μόνο μετά το Ισλαμικό Κράτος, το οποίο έχει εκτιμώμενο διπλάσιο έως τριπλάσιο κύκλο εργασιών. Σημειώνει ότι η Χαμάς χρησιμοποιεί τα κεφάλαιά της για την κατασκευή σηράγγων  αντί για βασικές υποδομές, όπως πηγάδια και επεξεργασία νερού, με αποτέλεσμα το 12% των θανάτων παιδιών στη Γάζα να οφείλονται σε μολυσμένο νερό.

Αν τα ποσά αυτά μοιάζουν υπερβολικά, αρκεί να τα συγκρίνει κανείς με τα νούμερα της ανθρωπιστικής βοήθειας: η UNRWA λαμβάνει κάθε χρόνο περίπου 1,6 δισ. δολάρια από ΗΠΑ, ΕΕ και άλλους μεγάλους δωρητές για να καλύψει τις ανάγκες των παλαιστίνιων προσφύγων. Όπως σχολιάζει άρθρο του Times of Israel, «τα ετήσια έσοδα της UNRWA είναι σχεδόν ίσα με την εκτιμώμενη προσωπική περιουσία του Χανίγια».

Η ίδια η Χαμάς έχει στήσει ένα πολύπλοκο δίκτυο άντλησης πόρων. Όπως κατέθεσε ο ειδικός Matthew Levitt στην Επιτροπή Τραπεζών της Γερουσίας των ΗΠΑ, «τα έσοδα από φορολόγηση και εκβιασμούς εντός της Γάζας ξεπέρασαν γρήγορα τη χρηματοδότηση από το Ιράν». Η ιρανική στήριξη παραμένει σημαντική —δισεκατομμύρια σε στρατιωτική και οικονομική ενίσχυση— αλλά το εσωτερικό «φορολογικό σύστημα» της Χαμάς δείχνει τον απόλυτο έλεγχο που ασκεί στους κατοίκους.

Παράλληλα, το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ έχει επιβάλει κυρώσεις σε «φιλανθρωπικές» οργανώσεις-βιτρίνες που, όπως σημειώνει η ανακοίνωση του OFAC το 2025, λειτουργούσαν «υπό το πρόσχημα ανθρωπιστικού έργου», ενώ στην πραγματικότητα χρηματοδοτούσαν τη στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς. Σε άλλη ανακοίνωση του 2024, οι ΗΠΑ κατονομάζουν έξι ανώτερα στελέχη «που συμμετείχαν ενεργά στη συγκέντρωση κεφαλαίων και στο λαθρεμπόριο όπλων».

Η UNRWA, από την πλευρά της, βρέθηκε το 2024 στο επίκεντρο ενός σκανδάλου, όταν το Ισραήλ κατήγγειλε ότι 12 υπάλληλοί της στη Γάζα είχαν συμμετάσχει στις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου. Το γεγονός προκάλεσε «πάγωμα» της χρηματοδότησης από περισσότερες από δώδεκα χώρες, ανάμεσά τους ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο και Γερμανία. Η ανεξάρτητη «Έκθεση Colonna» του ΟΗΕ αναγνώρισε ότι, αν και υπάρχουν μηχανισμοί για την εξασφάλιση της ουδετερότητας, «παραμένουν προκλήσεις που απαιτούν ενίσχυση και σταθερή εφαρμογή».

Η ειρωνεία είναι ότι, ενώ η ανθρωπιστική βοήθεια προορίζεται για να ανακουφίσει τον πληθυσμό, η εικόνα που προκύπτει είναι πως τα δίκτυα ισχύος —πολιτικά, οικονομικά, στρατιωτικά— απορροφούν ένα σημαντικό κομμάτι της, συντηρώντας μια ηγετική τάξη σε πολυτέλεια, ενώ η κοινωνία βυθίζεται στη μιζέρια.

Η συζήτηση για το αν τα ποσά που αποδίδονται στους ηγέτες είναι ακριβή ή όχι είναι δευτερεύουσα. Αυτό που δεν αμφισβητείται είναι το μοτίβο: συστηματικός πλουτισμός στην κορυφή, εξάρτηση από διεθνή χρηματοδότηση στη βάση, και μια γραμμή ελέγχου που περνάει από τη Γάζα έως τα πεντάστερα ξενοδοχεία της Ντόχα. Η απορία λοιπόν δεν είναι μόνο «ποιος πλουτίζει;» αλλά και «ποιος πληρώνει το τίμημα αυτού του πλουτισμού;» — κι εδώ η απάντηση είναι σκληρή: ο ίδιος ο παλαιστινιακός λαός.

Η αλήθεια που σπανίως χωρά στα διεθνή δελτία είναι άβολη: πίσω από τα αραβικά συνθήματα και τα τηλεοπτικά δάκρυα υπάρχει μια ηγετική τάξη που πλουτίζει πάνω στα ερείπια της ίδιας της κοινωνίας της. Στα σοκάκια της Γάζας, τα παιδιά πίνουν μολυσμένο νερό· στα ρετιρέ της Ντόχα, οι «εκπρόσωποί» τους διαπραγματεύονται επενδυτικά χαρτοφυλάκια. Και όσο η Δύση αναμασά την ποίηση της «αντίστασης», τόσο τα πραγματικά θύματα —οι ίδιοι οι Παλαιστίνιοι— παραμένουν δεμένοι στο άρμα μιας οργάνωσης που έκανε το όραμα της ελευθερίας επιχείρηση πολλών δισεκατομμυρίων. Αυτή είναι η αλήθεια που δεν χειροκροτείται στις πλατείες, γιατί χαλάει το θέατρο.

Ξενοφών Α. Μπρουντζάκης

Συγγραφέας. Βιβλία του: Μια κοινή περιπέτεια του σώματος (1989), Γυναικωνίτης (1995), Η μέρα άρχισε με το αλεύρι (2001), Οι καλύτερες μέρες (2007), Από στήθους (2009), Αθήνα (2015), Ο παράξενος ταξιδιώτης της Μπολιβάριας (2020),  Το λευκό κουστούμι (2022), Το καλοκαίρι του μεγάλου καύσωνα (2024).

Προσθήκη σχολίου

Όλα τα πεδία είναι υποχρεωτικά. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.