Ηλίας Κανέλλης

Δημοσιογράφος, εκδότης του περιοδικού Books' Journal. Σπούδασε κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες και κινηματογράφο. Εξέδωσε και διεύθυνε το περιοδικό Κάμερα, υπήρξε κριτικός κινηματογράφου και αρχισυντάκτης του περιοδικού Αντί, εργάστηκε ως επιφυλλιδογράφος στην Εποχή, στην Ελευθεροτυπία, στην Εξουσία, στην Athens Voice, στο Βήμα, στο Protagon.gr και, τα τελευταία χρόνια, στα Νέα. Για πολλά χρόνια έκανε καθημερινή εκπομπή στον ραδιοφωνικό σταθμό Αθήνα 9,84 ενώ συνεργάστηκε ως πολιτικός αναλυτής με την τηλεόραση της ΕΡΤ. Ίδρυσε και διεύθυνε την εφημερίδα του Φεστιβάλ Αθηνών εφ. Έχει γράψει το βιβλίο Εθνοχουλιγκανισμός: Εκφράσεις της νεοελληνικής ιδεολογίας στους Ολυμπιακούς Αγώνες 2004 της Αθήνας (εκδόσεις Οξύ) και έχει επιμεληθεί τις κινηματογραφικές μονογραφίες Σταύρος Τορνές (με τον Σταύρο Καπλανίδη και, για την ιταλική έκδοση, με την επιπλέον συνεργασία του Sergio Grmek Germani), Κώστας Γαβράς και Σταύρος Τσιώλης. Σε λίγο θα κυκλοφορήσει το βιβλίο του, Το κιτς του ΣΥΡΙΖΑ.
Στις 10 Μαΐου 2025, στη Θεσσαλονίκη, την «πόλη των φαντασμάτων» κατά την έκφραση του Μαρκ Μαζάουερ, διαδηλωτές με παλαιστινιακές σημαίες εισέβαλαν στους χώρους της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου και διέκοψαν, με κραυγές και συνθήματα, εκδήλωση της Ισραηλινής Πρεσβείας στην Ελλάδα με ομιλητή τον κριτικό λογοτεχνίας, μεταφραστή και συγγραφέα Οντέτ Βολκστάιν, στέλεχος του Ισραηλινού Ινστιτούτου Λογοτεχνίας. Το θέμα της εκδήλωσης ήταν «Μεταβαλλόμενα τοπία της εβραϊκής λογοτεχνίας» και αντικείμενο της συζήτησης, η νέα γενιά ισραηλινών συγγραφέων, η θεματολογία της εποχής και η σχέση της με τη λεγόμενη «γενιά του 1960».
Πέθανε ο κριτικός Δημήτρης Ραυτόπουλος, στέλεχος της ιστορικής αριστερής Επιθεώρησης Τέχνης και μια από τις πιο διεισδυτικές φωνές της ελληνικής λογοτεχνικής κριτικής, στενός συνεργάτης του Books' Journal.
Πέθανε ο καθηγητής φιλολογίας Αλέξης Πολίτης, σε ηλικία 80 χρόνων, έπειτα από βαρύ εγκεφαλικό.
Πέθανε η γεννημένη το 1939 Μαίρη Κουκουλέ, λαογράφος, γνωστή κυρίως για ένα μνημειώδες έργο: τη Νεοελληνική Αθυροστομία, μια τρίτομη συλλογή λαογραφικού υλικού απ’ όλη την Ελλάδα που περιλαμβάνει βωμολοχίες, σεξουαλικά υπονοούμενα, σκωπτικές παραλλαγές τραγουδιών και βωμολοχικές παροιμίες. Η Μαίρη Κουκουλέ ήταν σύντροφος του Ηλία Πετρόπουλου.
«Η Ελλάδα δεν είναι καταδικασμένη στην υστέρηση» λέει ο Κώστας Σημίτης στο τελευταίο βιβλίο του Υπάρχει λύση; (Πόλις, 2016). «Η συμμετοχή της στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, η παγκοσμιοποίηση, οι τεχνολογικές αλλαγές, οι βαθιά ριζωμένες σχέσεις των Ελλήνων με τις οικονομίες και τους πολιτισμούς άλλων χωρών προσφέρουν κοινωνικές, οικονομικές αλλά και πολιτικές ευκαιρίες για μια άλλη πορεία. Ένας δρόμος διαφορετικός από την εσωστρέφεια και την απομόνωση του εθνικολαϊκισμού είναι εφικτός. Αυταρχικά καθεστώτα, ακραίοι εθνικισμοί, προσπάθειες για οικονομική αυτάρκεια, επιτηρήσεις και έλεγχοι της πολιτικής και κοινωνικής ζωής δεν μπορούν να επιβιώσουν στον ευρωπαϊκό χώρο στον οποίο ανήκει η Ελλάδα. Υπάρχουν γι’ αυτό, παρά τον ζόφο που επικρατεί, δυνάμεις που επιδιώκουν να ακολουθήσει η χώρα μια κατεύθυνση προόδου, να επιτύχει την καλύτερη λειτουργία του κράτους, μια πιο δίκαιη κοινωνία, ένα περιβάλλον ανοιχτό στα σύγχρονα ρεύματα σκέψης, και την ενεργό συμμετοχή της στη συνεχή αναδιαμόρφωση της ευρωπαϊκής συνεργασίας. Όπως έδειξε η περίοδος μετά τη Δικτατορία, οι δυνάμεις αυτές είναι δυνατό να συνεργασθούν και, με συνειδητή και επίμονη δουλειά, να επιτύχουν την ανάπτυξη, να χαράξουν νέους δρόμους για τη χώρα». Ποιος ήταν ο σπουδαίος αυτός πολιτικός που πέθανε στις 5 Ιανουαρίου 2025, έχοντας προλάβει να αφήσει τη θετική σφραγίδα του στην ιστορία της χώρας – στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ταυτότητα μιας κοινωνίας προόδου;
Ο Μιχάλης Γκανάς είναι νεκρός. Και ο Μιχάλης Γκανάς είναι νεκρός. Δεν περίμενα την είδηση - ο Μιχάλης Γκανάς ήταν, για μένα, ο μεγαλύτερος ποιητής που ζούσε πλάι μας, κι αυτό ήταν μια σταθερά, μια σιγουριά. Θυμήθηκα τη συνέντευξη που μου είχε δώσει, στο γραφείο του Books' Journal, ανάμεσα σε μια ακατάστατη χαρτούρα, μια μέρα με ζέστη, τον Ιούλιο του 2021. Αυτή τη συνέντευξη ανέσυρα από τα αρχεία, ως αποχαιρετισμό. Ό,τι περιγράφει, αυτό είναι για μένα Ελλάδα και ελληνικότητα. Αντίο Μιχάλη.
Ο Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης, στενός φίλος και υπέροχος συνεργάτης, δεν είναι πια μαζί μας. Ηττήθηκε στη μάχη με τον καρκίνο και πέθανε στις 26 Οκτωβρίου 2024, την ημέρα της γιορτής του.
Τάκης Θεοδωρόπουλος, Ελεύθερος σκοπευτής, Μεταίχμιο, Αθήνα 2024, 272 σελ.
Τον σημάδεψαν μυθιστορηματικοί ήρωες όπως ο Φιλέας Φογκ, ο Ντ’ Αρτανιάν και ο Τρελαντώνης. Τον αναστάτωσε ο Ντοστογιέφσκι, που τον διάβασε παιδί, χωρίς καλά καλά να τον καταλαβαίνει. Τα χρόνια της χούντας εκπαιδεύτηκε στον μαρξισμό. Αργότερα, στη Γαλλία, μαζί με τους κλασικούς του μυθιστορήματος, ανακάλυψε και τους κλασικούς της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, τους ιστορικούς, τους τραγικούς και τους φιλοσόφους, κυρίως τον Πλάτωνα – αλλά με πολλή ευχαρίστηση ασχολήθηκε και με τον Ιπποκράτη. Θεωρεί κορυφαίο συγγραφέα τον Κωνσταντίνο Παπαρρηγόπουλο, και όχι μόνο για τη συμβολή του στην εθνική αυτογνωσία, και θα ήθελε να διδάσκεται η καθαρεύουσα για να μπορούν και οι νεότεροι να διαβάζουν τον Βιζυηνό και τον Παπαδιαμάντη. Μια συνομιλία με τον Τάκη Θεοδωρόπουλο.
Ένα έργο που κυοφορήθηκε πολλά χρόνια κυκλοφορεί επιτέλους από το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης. Η Αλληλογραφία του Ερνστ Τσίλλερ (από την Αθήνα) και του Θεόφιλου Χάνσεν (από τη Βιέννη), το 1859-1890, το διάστημα της σχεδίασης και της ανέγερσης της Σιναίας Ακαδημίας Αθηνών, ενός από τα κτίσματα της Αθηναϊκής Τριλογίας που κοσμούν το κέντρο της Αθήνας. Το βιβλίο περιέχει 428 επιστολές που πρώτη φορά συγκεντρώθηκαν και μεταφράστηκαν από την ιστορικό τέχνης Μαριλένα Ζ. Κασσιμάτη και, εκτός από μια μαρτυρία για τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά της Ακαδημίας, είναι και τεκμήριο για την ανάπτυξη δυο ευρωπαϊκών πόλεων, της Βιέννης και, βέβαια, της Αθήνας.
Το όνομα του Γιώργου Λεωτσάκου μού ήταν οικείο από την πρώτη στιγμή που άρχισα να διαβάζω εφημερίδες – κυρίως Τα Νέα στα γυμνασιακά μου χρόνια. Διάβαζα τις κριτικές του σε συναυλίες σαν τεκμήρια μιας άλλης ζωής στην οποία, κάποια στιγμή, θα συμμετείχα κι εγώ όταν μεγάλωνα, και δεν έβλεπα την ώρα. Ως επαρχιωτάκι, με ρομαντισμό και προσδοκίες, πίστευα ότι κάποια στιγμή η κλασική μουσική, η γνώση και η κατανόησή της, θα σήμαινε ότι έχω κερδίσει τη χειραφέτηση κι ότι θα ζω σε ένα περιβάλλον άνεσης που θα μου επέτρεπε κάποιες μυθικές ακόμα τότε για μένα απολαύσεις, όπως ένα δίσκο κλασικής μουσικής, μια συναυλία, κάποιον κύκλο στον οποίο ισότιμα θα μπορούσα να συζητώ γι’ αυτά.