Κώστας Θ. Καλφόπουλος

Δημήτρης Λέτσιος, Ένα πορτρέτο του Βόλου. Κατάλογος της έκθεσης φωτογραφίας, επιμ.: Ηρακλής Παπαϊωάννου, Εκδόσεις Βόλος, 2016, 96 σελ. 

Γ. Δ. Ζιούτος, Πατρίδα μου τα ξένα… Αυτοβιογραφικά κείμενα & αισθητικές μελέτες (1947-1963), Εκδόσεις Βόλος, 2012

Κώστας Ακρίβος (επιμ.), Βόλος. Μια πόλη στη λογοτεχνία, Μεταίχμιο, Αθήνα 2007, 307 σελ.

Το δημοσιογραφικό κλισέ «Ελλάδα δεν είναι μόνο η Αθήνα», που ουσιαστικά επιβεβαιώνει τον αθηνοκεντρισμό του, μπορεί κανείς να το ανατρέψει στην πράξη μόνο εκτός της πρωτεύουσας. Σε πόλεις όπως ο Βόλος. Μια επίσκεψη στην πόλη, επιτόπια, αλλά και μέσα από τρεις σημαντικές εκδόσεις, που οι δύο από αυτές δεν βρίσκουν εύκολα το δρόμο τους στα αθηναϊκά βιβλιοπωλεία, με αφορμή μία εκδήλωση για την ελληνική αστυνομική λογοτεχνία, που φιλοξενήθηκε στους χώρους της επιβλητικής Βιβλιοθήκης Σπίρερ, στην καρδιά της πόλης του (Μακρινιτσιώτη) Γιάννη Ζιούτου, του φωτογράφου της Δημήτρη Λέτσιου και του συγγραφέα Κώστα Ακρίβου.*

Μένης Κουμανταρέας, Τα μηχανάκια, Πατάκη, Αθήνα 2019 297 σελ.

Το 2022 συμπληρώνονται 60 χρόνια από την πρώτη έκδοση του διηγήματος του Μένη Κουμανταρέα (εκδόσεις Φέξη), Τα μηχανάκια, που επανέρχεται στην ιστορική πλέον δεύτερη έκδοση του Κέδρου (της Νανάς Καλιανέση), με τον Χρόνη Μπότσογλου να εικονογραφεί πρωτοποριακά το εξώφυλλο της pocket edition, φέροντας τον διπλό τίτλο Τα Μηχανάκια (β΄έκδοση) και Η Δόξα του Σκαπανέα (δραχ. 40) με χρονολογία έκδοσης «το Δεκέμβρη 1970», όπως αναγράφεται στον κολοφώνα του βιβλίου. To βιβλίο εκδόθηκε στη σειρά «Μικρή βιβλιοθήκη Ελλήνων και ξένων συγγραφέων», κάνοντας έκτοτε πολλαπλές εκδόσεις· κάποια από αυτές επανέφερε την πρωτότυπη εικαστική πρόταση του Νίκου Κούνδουρου, για την πρώτη έκδοση. Από το 2016 το σύνολο του έργου του συγγραφέα στεγάζεται πλέον στις εκδόσεις Πατάκη.

Αθηναϊκό διήγημα από τον Κώστα Θ. Καλφόπουλο

Εικονογράφηση: Παύλος Χαμπίδης

T. J. Clark – Alberto Toscano, H αριστερά ως τραγωδίa, μετάφραση από τα αγγλικά: Γιώργος Καράμπελας, Ηριδανός, Αθήνα 2020, 90 σελ.

 Γιώργος Ν. Πολίτης, Εξουσιαστική αριστερά και η κρυφή γοητεία της ανοησίας, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2019, 315 σελ.

Δύο πρόσφατες εκδόσεις (ανα)τέμνουν τα μείζονα ζητήματα της αριστεράς, ως ιδεολογία και πολιτική, και προσδιορίζουν με ενάργεια τον εκφυλισμό ενός κινήματος, οι καλύτερες προθέσεις του οποίου « οδήγησαν στην κόλαση». Καλές προθέσεις επικαλούνταν και οι εκπρόσωποι της ελληνικής εκδοχής «αριστερής κυβερνησιμότητας».

Στράτος Ν. Δορδανάς - Βάιος Καλογρηάς, Οι ζωές των άλλων. Η Στάζι και οι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στην Ανατολική Γερμανία (1949-1989), πρόλογος: Ανδρέας Στεργίου, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2020, 272 σελ.

Η έρευνα για τους έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες στην Ανατολική Γερμανία, των ιστορικών Στράτου Δορδανά και Βάιου Καλογρηά στα αρχεία της Στάζι, καταρρίπτει συντριπτικά πολλούς μύθους. Αποδεικνύοντας ότι μετανάστες, εξόριστοι και πολιτικοί πρόσφυγες στο Βερολίνο –όπως και στο Βουκουρέστι, τη Βουδαπέστη και, φυσικά, στην Τασκένδη– εξαναγκάστηκαν να ζήσουν μία «άλλη ζωή», καθώς η δική τους έγινε υποχείριο των Άλλων. Στην ανατολικογερμανική εκδοχή της, την καθόριζε απόλυτα το «κράτος των αγροτών και εργατών» και, κυρίως, η Στάζι του Έριχ Μίλκε.   

Αντώνης Παπαϊωάννου, Άμα θέλω γίνομαι διάβολος. Αστυνομικό μυθιστόρημα στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, Δίαυλος, Αθήνα 2020, 202 σελ.

Όταν δεν έχει δουλειά ως τυπογράφος στα Ελληνικά Χρονικά του Μάγερ, αναζητεί το φονιά της κόρης ενός προκρίτου – ενώ τα διαπλεκόμενα συμφέροντα του Μεσολογγίου, ανάμεσά τους και ο Μπάυρον, τον πιέζουν να σταματήσει. [ΤΒJ]

Μελέτης Η. Μελετόπουλος, Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Ο πολιτικός, ο διανοούμενος, η εποχή του, Καπόν, Αθήνα 2020, 703 σελ. (με φωτογραφικό παράρτημα)

 Η βιογραφία του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, από τον Μελέτη Η. Μελετόπουλο, αποτελεί  σημαντική συμβολή στις πολιτικές βιογραφίες και εκδοτικό τόλμημα: το είδος αυτό που ευδοκιμεί στον δυτικό κόσμο, στην Ελλάδα υποκύπτει στο «υποκείμενο νόσημα» της εκ των υστέρων δικαίωσης του πολιτικού προσώπου, συχνά με ιδεολογικές «επιχρωματώσεις». Στο προκείμενο, αποκαθίσταται πρωτίστως ο πνευματικός βίος ενός διανοούμενου, που συνδιαμόρφωσε τις εξελίξεις στα πολιτικά πράγματα του τόπου επί περίπου μισό αιώνα.

 Stuart Jeffries, Grand Hotel Abyss. The Lives of the Frankfurt School, Verso, London, New York 2017, 448 σελ.

Walter Benjamin, Beaudelaire. Édition établie par Giorgio Agamben, Barbara Chitussi er Clemens-Carl Härle, La fabrique éditions, Paris 2013, 1040 σελ.

Fredric Jameson, The Benjamin Files, Verso Books, London 2020, 272 σελ.

Κάθε κείμενο, κάθε σκέψη, κάθε άρθρο και βιβλίο για τον Βάλτερ Μπένγιαμιν (1892-1940) και το πολυσχιδές, ογκώδες έργο του υπόκειται στον «σκληρό νόμο» της ριζωματικότητας: εμπεριέχει, κρύβει και φανερώνει ένα άλλο κείμενο, μια άλλη σκέψη, ένα άλλο άρθρο και βιβλίο που παραπέμπουν σε ένα άλλο κείμενο κ.ο.κ. Ήδη από τον Μονόδρομο (1928) διανοίγεται ένα δαιδαλώδες μονοπάτι,  χάρις πρωτίστως στον Τέοντορ Β. Αντόρνο, όταν το 1955 θα εκδώσει σε δύο τόμους (Schriften), στις εκδόσεις Suhrkamp, μία πρώτη επιλογή εμβληματικών κειμένων του, για να καταλήξει δεκαετίες μετά σ’ ένα Grand Boulevard Walter Benjamin, με την κριτική έκδοση των Απάντων του, αλλά και με διαρκώς ανανεούμενη βιβλιογραφία. Μία έκκεντρη περιπλάνηση στη ζωή και το έργο του Μπένγιαμιν στην «επέτειο» των 80 χρόνων από τον θάνατό του.