ΠΑΣΟΚ

Κάποιες τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν τη Ζωή Κωνσταντοπούλου και το προσωπικό της κόμμα να καταλαμβάνει την δεύτερη θέση στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων. Το θέμα αυτό ήρθε στην ελληνική επικαιρότητα –οι προτεραιότητες της οποίας αποδεικνύουν και την… υψηλή αίσθηση πολιτικής αξιολόγησης που διαθέτει–, ταυτόχρονα με το εξίσου σοβαρό ζήτημα της επίθεσης ενός απίθανου χούλιγκαν βουλευτή που τα έκανε λαμπόγυαλο στην Εθνική Πινακοθήκη.

Πώς εργάστηκε για τον εξευρωπαϊσμό της εξωτερικής πολιτικής και των προβλημάτων της

Καθώς η θεσμική μνήμη στην Ελλάδα είναι πολύ κοντή, έχει ξεχασθεί εντελώς το «έγγραφο των Βρυξελλών» που υιοθετήθηκε το φθινόπωρο του 2002, με το οποίο η Τουρκία «δεσμεύεται μεταξύ άλλων να μην αναλάβει καμία δράση ενάντια σε χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Όπως γράφει ο Κώστας Σημίτης, «η ρύθμιση αυτή αποτελεί οιονεί “ρήτρα μη επίθεσης” και ισοδυναμεί πρακτικά με άρση του casus belli που είχε κηρύξει η Τουρκία κατά της Ελλάδας».

Εκσυγχρονισμός και μεταρρυθμίσεις με «το σαθρό υλικό του ανθρώπου»

Η φιγούρα του Κώστα Σημίτη φάνταζε αταίριαστη μέσα στο κόμμα που σφράγισε με την παρουσία του ο Ανδρέας Παπανδρέου. Πράγματι, οι διαφορές του με το ανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ ήταν από την αρχή ορατές σε όλους. Πολιτεύθηκε ως ευρωπαίος σοσιαλδημοκράτης σε ένα κόμμα (ή μάλλον «κίνημα») λαϊκιστικό και τριτοκοσμικό.

Η διαδρομή της Βάσως Παπανδρέου στην πολιτική σκηνή ήταν μακρά και πολυσχιδής. Υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ και διετέλεσε υπουργός σε κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου και τον Κώστα Σημίτη.

«Η Ελλάδα δεν είναι καταδικασμένη στην υστέρηση» λέει ο Κώστας Σημίτης στο τελευταίο βιβλίο του Υπάρχει λύση; (Πόλις, 2016). «Η συμμετοχή της στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, η παγκοσμιοποίηση, οι τεχνολογικές αλλαγές, οι βαθιά ριζωμένες σχέσεις των Ελλήνων με τις οικονομίες και τους πολιτισμούς άλλων χωρών προσφέρουν κοινωνικές, οικονομικές αλλά και πολιτικές ευκαιρίες για μια άλλη πορεία. Ένας δρόμος διαφορετικός από την εσωστρέφεια και την απομόνωση του εθνικολαϊκισμού είναι εφικτός. Αυταρχικά καθεστώτα, ακραίοι εθνικισμοί, προσπάθειες για οικονομική αυτάρκεια, επιτηρήσεις και έλεγχοι της πολιτικής και κοινωνικής ζωής δεν μπορούν να επιβιώσουν στον ευρωπαϊκό χώρο στον οποίο ανήκει η Ελλάδα. Υπάρχουν γι’ αυτό, παρά τον ζόφο που επικρατεί, δυνάμεις που επιδιώκουν να ακολουθήσει η χώρα μια κατεύθυνση προόδου, να επιτύχει την καλύτερη λειτουργία του κράτους, μια πιο δίκαιη κοινωνία, ένα περιβάλλον ανοιχτό στα σύγχρονα ρεύματα σκέψης, και την ενεργό συμμετοχή της στη συνεχή αναδιαμόρφωση της ευρωπαϊκής συνεργασίας. Όπως έδειξε η περίοδος μετά τη Δικτατορία, οι δυνάμεις αυτές είναι δυνατό να συνεργασθούν και, με συνειδητή και επίμονη δουλειά, να επιτύχουν την ανάπτυξη, να χαράξουν νέους δρόμους για τη χώρα». Ποιος ήταν ο σπουδαίος αυτός πολιτικός που πέθανε στις 5 Ιανουαρίου 2025, έχοντας προλάβει να αφήσει τη θετική σφραγίδα του στην ιστορία της χώρας – στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ταυτότητα μιας κοινωνίας προόδου;

Πρωί - πρωί μου τηλεφώνησε ο αθεόφοβος, για να  κακολογήσουμε τον κοινό μας φίλο Γ.Λ., αφού μας εγκατέλειψε και βρίσκεται στην Πάρο, όπου ετοιμάζει το λάδι που θα μας φέρει, στέλνοντάς μας για πρόκληση φωτογραφίες από το ελαιουργείο.

Έχουν γραφτεί πολλά τις τελευταίες εβδομάδες σχετικά με την ιστορία, τη φυσιογνωμία, την παράδοση, τις προοπτικές, την αναγκαιότητα, τη ψυχή, την ιδεολογία και ό,τι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί, του ΠΑΣΟΚ. Λόγω, φυσικά, της 50ής επετείου της ίδρυσης του, αλλά και των εσωκομματικών εκλογών για ανάδειξη νέου προέδρου και της επιτακτικής ανάγκης να αποκτήσει η χώρα αποτελεσματική αντιπολίτευση. Τα περισσότερα απ’ όσα γράφτηκαν τις μέρες αυτές είτε αγνοούν την ιστορία ή αποτελούν ευχολόγια για έναν πολιτικό σχηματισμό που, κατά τη γνώμη μου, πρωταγωνίστησε στη μεταπολίτευση με τον πλέον αρνητικό τρόπο.

Προσοχή, κείμενο που ΔΕΝ επιδιώκει να παρέμβει στα της εκλογής πρόεδρου του ΠΑΣΟΚ. Δεν υποστηρίζω κάποιον από τους δύο του δεύτερου γύρου (ευθέως λέω πως προτιμούσα την Άννα Διαμαντοπούλου ή, μετά, τον Παύλο Γερουλάνο). Όμως, η «προγραμματική» δήλωση του υποψηφίου Χάρη Δούκα (δήλωση που υπερασπίστηκε και στο debate μεταξύ των 6 υποψηφίων), ότι στη διάρκεια της (5ετούς) θητείας στο Δήμο της Αθήνας, θα ρίξει τη μέση θερμοκρασία κατά 5 βαθμούς, μου φάνηκε τόσο εξωπραγματική που, έστω και καθυστερημένα, αποφάσισα να την ψάξω λίγο. Το επίτευγμα αυτό θα γίνει, λέει, χάρις στις 5.000 δενδροφυτεύσεις το χρόνο (επί 5 χρόνια, επί 5.000 δέντρα το χρόνο = 25.000 δέντρα στην πενταετία της θητείας του) και έτσι θα πέσει η θερμοκρασία στην Αθήνα κατά 5 βαθμούς!

Σε προηγούμενο κείμενο στο Books Journal (https://booksjournal.gr/gnomes/5011-to-pasok-den-apofasise), επισημάναμε ό,τι κατά τη γνώμη μας θεωρήσαμε πως μπορεί να είναι το απόσταγμα της νέας απολιτικής περιπέτειας στην οποία εισήλθε το ΠΑΣΟΚ μετά τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των εσωκομματικών του εκλογών. Ας επιτραπεί η προσθήκη ενός τελευταίου σχολίου.

Το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των εσωκομματικών εκλογών του ΠΑΣΟΚ για την εκλογή νέου προέδρου δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμο. Τα ποσοστά που συγκέντρωσαν οι τέσσερις βασικοί υποψήφιοι,  η γεωγραφική κατανομή της υποστήριξής τους, η ανθρωπογεωγραφία του κάθε εγχειρήματος, η ιδεολογία του, αυτοί/ες που υποστήριξαν οργανωτικά, πολιτικά καθώς και με την ψήφο τους την κάθε υποψηφιότητα έχουν ισχυρά, διακριτά και ετερόκλητα χαρακτηριστικά γνωρίσματα.  Ο δρόμος μετά τις εκλογές μπορεί να είναι πιο δύσβατος από το δρόμο που οδηγούσε προς την αναμέτρηση της 6ης και της 13ης Οκτωβρίου.