Μίκης Θεοδωράκης

Τον Μάρτιο του 1963, στο Θέατρο Ακροπόλ, ο Μίκης Θεοδωράκης παρουσίασε τον Χρήστο Λεοντή και τον Μάνο Λοΐζο. Ήταν η πρώτη συναυλία των δύο μουσικών, στην οποία για πρώτη φορά παρουσίαζαν τη μουσική και τα τραγούδια τους στο κοινό. Τρεις μήνες αργότερα, τον Χρήστο Λεοντή παρουσίασε ο Μάνος Χατζιδάκις στη Μαγική Πόλη, την παράσταση που ανέβασε με τον Μίκη Θεοδωράκη στο θέατρο Παρκ.

Γιώργος Πολ. Παπαδάκης, Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Ο τραγουδιστής των Ελλήνων, Δρόμων, Αθήνα 2022, 776 σελ.

Μια περιήγηση στη ζωή του Γρηγόρη Μπιθικώτση από έναν αφοσιωμένο φίλο του, ο οποίος έχει συγκεντρώσει το σύνολο της δισκογραφίας του και πλήθος δημοσιευμάτων σε εφημερίδες και περιοδικά. Το ξεκίνημα, η σχέση του με τον Βαμβακάρη, η διασταύρωσή του με τον Χατζιδάκι και τον Θεοδωράκη, η μελοποιημένη ποίηση που τραγούδησε… Ένας λαϊκός βάρδος που σημάδεψε μια αξέχαστη ιστορική περίοδο. Τεύχος 141

Ιάκωβος Καμπανέλλης, Άκουσε με τη φωνή μου κι έλα. Τραγούδια και ποιήματα, φροντίδα: Θάνος Φωσκαρίνης-Κατερίνα Καμπανέλλη, Κέδρος, Αθήνα 2020, 320 σελ.    

Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης ήταν ένας από τους σημαντικότερους θεατρικούς συγγραφείς της μεταπολεμικής εποχής. «Ο μεγαλύτερος θεατρικός συγγραφέας της Ελλάδας», σημειώνει με έμφαση ο Μίκης Θεοδωράκης στον χαιρετισμό του στην αρχή του βιβλίου Άκουσε με τη φωνή μου κι έλα. Τραγούδια και ποιήματα. Έγραψε πολλά ποιήματα, μα και στίχους για τραγούδια, από τους οποίους αρκετοί είχαν την τύχη να μελοποιηθούν από σπουδαίους συνθέτες: τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Σταύρο Ξαρχάκο.

Πεθαίνουν οι άνθρωποι και χάρη στα φωτερά πληκτρολόγια άλλοι άνθρωποι γράφουν επιτάφιους γι’ αυτούς. Όταν ο νεκρός είναι του βεληνεκούς ενός Μίκη Θεοδωράκη, οι άλλοι άνθρωποι μαζί με τις νεκρολογίες ξαμολιούνται σε μύχιες σκέψεις και ερμηνείες. Στο απέραντο νεκρολόγιο για τον Θεοδωράκη διαβάσαμε, μεταξύ άλλων, ότι «[η] μουσική του Θεοδωράκη γοήτευσε καθόσον ήταν queer, όχι straight» (Άκης Γαβριηλίδης, Η μουσική του Θεοδωράκη γοήτευσε καθόσον ήταν queer, όχι straight | Nomadic universality).

H σύμπτωση του θανάτου του Μίκη Θεοδωράκη με το τροχαίο δυστύχημα του γνωστό τράπερ Mad Clip έφερε με περίεργο τρόπο στη δημόσια συζήτηση τι σημαίνει δημοφιλής μουσική, τι εκπροσωπεί, ποια είναι τα είδη της, οι ηλικιακές προτιμήσεις της κ.λπ. Μια σύγκριση μεταξύ δύο εντελώς διαφορετικών μουσικών και πραγματικών κόσμων, δύο θάνατοι εντελώς διαφορετικοί επιτρέπουν τη συσχέτιση δύο εννοιών καλλιτεχνικής δημιουργικότητας που δύσκολα θα περίμενε κανείς.

Γνώρισα τον Μίκη Θεοδωράκη, τον άνθρωπο και το έργο του, στις αρχές της δεκαετίας του 1960.  Πρώτα το έργο του. Μυήθηκα σ’ αυτό κυρίως με τον Επιτάφιο (σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου) αλλά και με ένα τραγούδι που καρφώθηκε στο μυαλό μου: το «Σε πότισα ροδόσταμο», σε στίχους Νίκου Γκάτσου – θυμάμαι, στη δισκογραφία κυκλοφόρησε με τη Μαίρη Λίντα και με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, αλλά σε εμένα έχει εμπεδωθεί η μοναδική απόδοσή του από τη Μελίνα Μερκούρη.^[1]

Εγώ τον Μίκη Θεοδωράκη τον γνώρισα στη Ζάτουνα.

Το χωριό του πατέρα μου, η Μελισσόπετρα, είναι το πρώτο μετά τη Ζάτουνα. Το ηλεκτρικό και το οδικό δίκτυο σταματάνε εκεί. Από εκεί, μουλάρια και λάμπες πετρελαίου.

Μαθητής Γυμνασίου φεύγω από το χωριό δύο ώρες ποδαρόδρομο. Πάω στη Δημητσάνα να πάρω εφημερίδα για να μάθω ποιος κέρδισε το Κύπελλο, ο Ολυμπιακός ή ο Παναθηναϊκός. Τελικά το πήρε ο ΠΑΟ στην κλήρωση, 1-1 το παιγνίδι.

Απογοητευμένος με το Φως παραμάσχαλα περνάω μέσα από τη Ζάτουνα. Στο καφενείο είναι ο Μίκης, δύο νυσταλαίοι χωροφύλακες και οι άντρες του χωριού.

Με φόβο και θαυμασμό σταματάω μπροστά του. Αυτός σηκώνει τη γροθιά του και – τι μου λέει ο αθεόφοβος;

«Ολυμπιακάρα ε;»

Πουλί και πέταξα μέσα στα κατσάβραχα.

Η τελευταία συνέντευξη του συνθέτη στο Books' Journal και στον Κωνσταντίνο Ηροδότου

Ένα χρόνο μετά το θάνατο του κορυφαίου έλληνα συνθέτη, Μίκη Θεοδωράκη, αναδημοσιεύουμε την τελευταία συνέντευξη που έδωσε, στον Κωνσταντίνο Ηροδότου για το Books' Journal.