Τεύχος 151

Ο Πεσσόα, εν είδει διαθήκης, έγραφε: «Αν, σαν πεθάνω, θελήσετε να γράψετε τη βιογραφία μου, τίποτα πιο απλό. Δεν έχει παρά δυο ημερομηνίες – της γέννησης και του θανάτου μου. Ανάμεσα στη μια και την άλλη, όλες οι μέρες είναι δικές μου»¹.

Αν όμως θέλεις να μιλήσεις για ένα φίλο σου, η εναρκτήρια ημερομηνία είναι εκείνη της πρώτης συνάντησης, η αρχή της γνωριμίας και της μετέπειτα πορείας.

Αλέξης Πανσέληνος, Ελαφρά ελληνικά τραγούδια. Μυθιστόρημα. Μεταίχμιο, Αθήνα 2018, 328 σελ.

Αλέξης Πανσέληνος, Λάδι σε καμβά, μυθιστόρημα. Μεταίχμιο, Αθήνα 2022, 224 σελ.

Στο αφιέρωμα στον Αλέξη Πανσέληνο, που δημοσιεύτηκε στο τεύχος 150 του Books’ Journal, από σοβαρή παραδρομή δεν συμπεριελήφθη το εγκαίρως παραδοθέν κείμενο του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου – μια ανάγνωση της εξέλιξης του συγγραφέα και η προσέγγιση υπό το πρίσμα της μεγάλης πορείας του των δύο τελευταίων μυθιστορημάτων του. Το κείμενο δημοσιεύεται σήμερα εδώ – και ας είναι αφορμή να αναζητήσετε το αφιέρωμα στον συγγραφέα και, βεβαίως, τα βιβλία του. [ΤΒJ]

Gonda Van Steen (ed.), The Battle for Bodies, Hearts and Minds in Postwar Greece. Social Worker Charles Schermerhorn in Thessaloniki, 1946-1951, Centre for Hellenic Studies, King’s College London, Publication 23, Routledge, London 2024, 284 σελ.

Ο Τσαρλς Σέρμερχορν ήταν ένας αμερικανός κοινωνικός λειτουργός που από το 1946 ώς το 1951, ως απεσταλμένος της Υπηρεσίας Αρωγής και Αποκατάστασης των Ηνωμένων Εθνών (UNRRA), εργάστηκε στην Ελλάδα, τα δύσκολα χρόνια της μεταπολεμικής περιόδου και του αδυσώπητου εμφυλίου. Όσο βάθαινε ο εμφύλιος, με βάση τη Θεσσαλονίκη, και υπό αντίξοες συνθήκες, αποστολή του ήταν η αντιμετώπιση του υποσιτισμού και η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης παιδιών στη Βόρεια Ελλάδα και των οικογενειών τους. Στα απομνημονεύματά του, που εκδίδονται με την επιμέλεια της Γκόντα Βαν Στιν, καταγράφει το κλίμα της εποχής, τις δυσκολίες και τις ελπίδες του, ενώ δεν παραλείπει να σχολιάσει την πολιτική κατάσταση, τον ιδεαλισμό αλλά και τη βία των κομμουνιστών, τη συχνή αδυναμία των ελληνικών δεξιών κυβερνήσεων να παρέμβουν υπέρ των αδυνάτων και την ανικανότητα ή τη διαφθορά στο ελληνικό Δημόσιο. [ΤΒJ]

Donna Tart, Ο μικρός φίλος, μετάφραση από τα αγγλικά: Μιχάλης Δελέγκος, Διόπτρα, Αθήνα 2024, 928 σελ.

Η Ντόνα Tαρτ πλάθει ένα ατμοσφαιρικό, κλειστοφοβικό, θρησκόληπτο οικιακό και κοινωνικό περιβάλλον. Υπογραμμίζει τα χαρακτηριστικά της ζωής στον αμερικανικό Νότο: μητριαρχία, περίπλοκοι οικογενειακοί δεσμοί, παραβατικές συμπεριφορές και συγκάλυψή τους, βία, εξαθλίωση και μοιρολατρία. Η αστυνομική πλοκή δεν σημαίνει ότι διαβάζουμε μια κλασική αστυνομική ιστορία: δεν είναι η αποκάλυψη της ταυτότητας του υπαίτιου του απαγχονισμού του μικρού Ρόμπιν το κεντρικό θέμα του έργου αλλά η ψυχολογική και πνευματική εξέλιξη και η διαμόρφωση της προσωπικότητας της Χάριετ, του έξοχα πλασμένου κεντρικού χαρακτήρα. Τι ακριβώς λοιπόν γράφει αυτή η σχεδόν μυθική συγγραφέας με τα τρία όλα κι όλα ώς σήμερα ογκώδη βιβλία; Τεύχος 151 

50 χρόνια μεταπολίτευση: η Τρομοκρατία, οι Αγανακτισμένοι, η Μαρφίν και η κουλτούρα των καταλήψεων. Τεύχος 151

Τον Νοέμβριο του 1953 ο Γιώργος Σεφέρης γνώριζε πως έπρεπε να ισορροπήσει σε ένα τεντωμένο σκοινί, το ένα άκρο του οποίου ήταν στερεωμένο γερά στη φιλική σχέση που ως διπλωμάτης και διανοούμενος είχε δημιουργήσει με τους Άγγλους και την Αγγλία (όχι μόνο με τους δύο στενούς φίλους του, τον Μορίς Κάρντιφ και τον Λόρενς Ντάρελ) και το άλλο στη συνείδησή του και σε ό,τι αυτή θα του υπαγόρευε όταν θα πατούσε για πρώτη φορά το πόδι του στην εξεγερμένη Κύπρο. Γι’ αυτό εξάλλου και ο Γιώργος Κατσίμπαλης, προκειμένου υποτίθεται να τον προφυλάξει, για να μη βρεθεί αντιμέτωπος με δυσάρεστα διλήμματα, τον είχε προειδοποιήσει  (επιστολή 16ης Νοεμβρίου) να μην πραγματοποιήσει αυτό το ταξίδι.^[1]

H συζήτηση στη Βουλή για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, επ’ ευκαιρία της νομοθέτησης δυνατότητας να ιδρύονται παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα, ήταν όπως θα ανέμενε κανείς εξαιρετικά φτωχή. Πολλοί ρηχοί μονόλογοι κυρίως πρακτικού χαρακτήρα, για το εισόδημα των φτωχών που θα το παίρνουν οι επενδυτές, για τα επαγγελματικά δικαιώματα των καθηγητών, για τη βάση του δέκα, για τις εξετάσεις, τις καταλήψεις, τους κουκουλοφόρους, τα κινήματα – και ακόμα για το περίφημο κι ανύπαρκτο σκανδιναβικό μοντέλο ή για τις φτωχές φοιτήτριες που αναζητούν sugar daddy για να σπουδάσουν. Μια κομματική αργκό σκέπασε, ως συνήθως, οποιοδήποτε θέμα ουσίας, αποτρέποντας κι αυτούς που θα μπορούσαν να συζητήσουν σοβαρά να το κάνουν.