Τα σπουδαία είναι ες αύριον και πέρα· σήμερα, εντούτοις, εκτός από την Αποκαθήλωση, (οπς! Τα Δώδεκα Ευαγγέλια, όχι την Αποκαθήλωση, άγνοια που δεν συγχωρείται σε κάποιον που μεγάλωσε στην σκιά της Χάρης του Αγίου, στο καντούνι που περνάει από την είσοδο του ναού) το σημαντικό γεγονός είναι η πρόβα της Φιλαρμονικής Εταιρείας. Της Κόκκινης, ή της Παλιάς όπως είναι γνωστή στους παροικούντες την Κέρκυρα. Παλιό και το έθιμο, για μία φιλαρμονική που ιδρύθηκε το 1840, όταν τα Επτάνησα τα κατείχαν ακόμη οι Εγγλέζοι.
Ο κόσμος -και είναι πολύς- μαζεύεται κάτω από το κτίριο και ακούει την πρόβα τζενεράλε πριν από τους επιταφίους. Είναι μία μυσταγωγία για τους Κερκυραίους. Φέτος για κερασάκι έχει και Κασσελάκη, ο οποίος θα την παρακολουθήσει μέσα στο κτίριο της φιλαρμονικής.
Η πρόβα αυτή είναι κρίσιμη, γιατί η μπάντα που θα παίξει αριθμεί, στην πλήρη της σύνθεση, 315 άτομα. Πολλοί έχουν έρθει στην Κέρκυρα από κάθε γωνιά της χώρας ειδικά γι΄ αυτόν το σκοπό, δίνοντάς τους την ευκαιρία να μιλήσουν με παλιούς συντρόφους εν οργάνοις, να δουν παλιές φωτογραφίες («Κοίτα πώς ήμουν το 1997! Τζόβενο!») που κρέμονται στους τοίχους, να ξανανιώσουν βέροι Κερκυραίοι. Η μουσική ενώνει —με πολλούς τρόπους.
Το εγχείρημα ενέχει μεγάλο στρες επιμελητείας: Οι επωμίδες του ενός έχουν χαλάσει, το λοφίο του κράνους ενός άλλου λείπει, το όργανο ενός τρίτου χρειάζεται φροντίδα. Φέτος ο επιμελητής έχει στρεσαριστεί τόσο πολύ που μπήκε εκτάκτως στο νοσοκομείο. Ο αντικαταστάτης του κάνει ό,τι μπορεί, με το βάρος της παράδοσης σχεδόν διακοσίων χρόνων να πέφτει στους ώμους του. Θα τα καταφέρει, ωστόσο.
***
Το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής η πόλη γεμίζει επιταφίους. Για λίγο μέσα στα καντούνια και τους δρόμους νιώθεις ότι γυρίζεις αιώνες πίσω. Τα γρανιτένια από τη λύπη πρόσωπα των παπάδων (εκτός από τις ελάχιστες στιγμές που χαλαρώνουν και σκάνε ένα γελάκι στον διπλανό τους), η αυσηρότητα των μουσικών, το κόρο που περπατά πέρα δώθε ψάλλοντας, όλα σε τηλεμεταφέρουν στο παρελθόν. Καμιά φορά κάτι, όπως π.χ. το τατουάζ που προβάλλει από το κολάρο ενός μουσικού, σε επαναφέρει στους σύγχρονους χρόνους.
Στα παράθυρα των σπιτιών κρέμονται πορφυρά λάβαρα με χρυσά ανάγλυφα κεντίδια, υποβλητικά, τα γνωστά δαμάσκο. Έθιμο από τους βυζαντινούς χρόνους της Κέρκυρας. Απέναντι, στα μαγαζιά κάτω από τα βόλτα κρέμονται τα πιο σύγχρονα πολιτισμικά λάβαρα: φανέλες με επιγραφές «Messi 10», «Ronaldo 7», «Corfu is for Lovers», και άλλα τουριστικά συνθήματα.
Τα τραπέζια στο Λιστόν είναι ρεζερβέ με αυστηρά time slot. Έλληνες με φανερή οικονομική επιφάνεια παρακολουθούν τους επιταφίους που περνούν από εκεί με περισσή ευλάβεια. Δίπλα τους, το άσπρο πουντλ παρακολουθεί και αυτό, ήσυχο. Στα ρουθούνια σου φτάνει η μυρωδιά λιβανιού από το θυμιατό που σείει ο διάκος —και αμέσως μετά μία αύρα από την Αρμάνι μίας κυρίας που βιάζεται να δει τον επιτάφιο από ένα ακόμη σημείο. Αισθητική και πολιτισμική σύγχυση, ακούγοντας τα υπέροχα κομμάτια της μουσικής —όπως τα άκουγες και στα νιάτα σου, πριν την εισβολή των Rolex και των SUV. Η χαρμολύπη των γηγενών σε πλήρη ανάπτυξη.
***
Έξω από το πλατό, πίσω από τις κουίντες, το πλήρωμα της παραγωγής είναι πολυάριθμο: καμεραμέν, μακινίστες, μπούμεν, χειριστές drone για την κοινωνία του θεάματος· καθαρίστριες, σερβιτόροι, μάγειροι, εστιάτορες για τη φιλοξενία· καταστηματάρχες και υπάλληλοι σε ψωμάδικα και ένα σωρό άλλα μαγαζιά για τα υπόλοιπα. Χωρίς αυτούς Πάσχα δεν γίνεται.
Οι τοπικοί ψαγμένοι εστιάτορες απολαμβάνουν την προνομιακή σχέση με την καλή κοινωνία του αθηναϊσμού. Ένα κλείσιμο του ματιού, ένα τραπέζι που βγαίνει μαγικά από το καπέλο όταν το μαγαζί είναι φίσκα. Η ζωή είναι στιγμές αμοιβαίας εκτίμησης.
***
«Πολύ ωραία η σπανακόπιτά σας!», λέει η καλοκάγαθη κυρία που ζει το μύθο της. «Εσείς την φτιάχνετε;». «Αν βρεις κυρά μου έστω και έναν Κερκυραίο που να ανοίγει φύλλο να μου τρυπήσεις τη μύτη», την προσγειώνει ο μαγαζάτορας. «Κατεψυγμένες από την Αθήνα τις φέρνουμε».
***
Η περιφορά του επιταφίου του Αγίου Σπυρίδωνα το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου έχει τελειώσει, η Παλαιά σε πλήρη σύνθεση έχει παίξει τον Αμλέτο με την συγκλονιστική κορύφωσή του προσεχτικά χρονισμένη στην Πιάτσα, αλλά ο κόσμος δεν φεύγει. Το μενού έχει κι’ άλλα.
Λίγο πριν τις 11, ο υπεύθυνος κωδωνοκρουσίας -κωδωνοκρούστης παλιότερα- του Αγίου γυρίζει τον διακόπτη από το πένθιμο πρόγραμμα στο αναστάσιμο. Στις 11 ακριβώς (η ακρίβεια είναι όχι μόνο θέμα εθιμοτυπίας αλλά και ασφαλείας) πατάει το κουμπί και μία χαρμόσυνη μελωδία ξεχύνεται στον αέρα. Είναι η πρώτη Ανάσταση —σίγουρα όχι για τα χελιδόνια που πετάγονται τρομαγμένα, αλλά για τους ανθρώπους που περίμεναν. Οι καμπάνες δίνουν το σύνθημα: Σαν έτοιμοι από καιρό, όλοι στα μπαλκόνια της παλιάς πόλης πετάνε τους μπότηδες, ως ένα προανάκρουσμα της δεύτερης Ανάστασης. Μια δυνατή βροχή μπότηδων πέφτει στην πόλη.
(Ιστορική σημείωση: Η χούντα είχε απαγορέψει το σπάσιμο των πιάτων στα μπουζουξίδικα, αλλά φυσικά δεν τόλμησε να απαγορέψει το σπάσιμο των μπότηδων στην Κέρκυρα. Είχε σοβαρότερα προβλήματα να αντιμετωπίσει – και η τοπική αντίσταση δεν ήταν ένα από αυτά.).
Τα τελευταία χρόνια έχουν εμφανιστεί κάτι τεράστια κατασκευάσματα των τοπικών κεραμουργείων, βαμμένα κόκκινα και με την επιγραφή «ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ». Πρόκειται για καπάσες, όχι μπότηδες, μεγάλα πιθάρια που θα χωρούσαν τον Διογένη, και απευθύνονται στις κάμερες και στον ανταγωνισμό του ποιος θα ρίξει τη μεγαλύτερη. Σ’ αυτό το αγώνισμα το μέγεθος μετράει.
Μερικοί τουρίστες, σπάνε με δύναμη τον μπότη που αγόρασαν λίγο νωρίτερα από κάποιον τοπικό Ρομά σε ένα αδιέξοδο καντούνι, συμμετέχοντες έτσι σε αυτή την καθαρτική εμπειρία. Η φιέστα τελειώνει, το πλήθος αποσύρεται χορτασμένο και τα συνεργεία καθαρισμού του Δήμου, αριβάρουν απίκο για ασχοληθούν με αυτό το «κάζο πενσάτο» και να ξανακάμουν την πόλη λαμπίκο.
***
Κατά τις 11:30 το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου τα καντούνια της πόλης γίνονται ποτάμια ανθρώπων που χύνονται στην Πάνω και Κάτω Πλατεία. Διασχίζοντας τις Καρντελάκουες, ακούς τη μουσική στα μπαρ που είναι μπιτάτη, μα ήσυχη και διακριτική. Ακόμη και τα ψαράκια που κάνουν μασάζ στα πόδια και τα αναζωογονούν κολυμπούν γαλήνια μέσα στα ενυδρεία τους.
Φέτος τα βαψίματα είναι έντονα, με την νέα τάση στο άι-λάινερ να φτάνει μέχρι τους κροτάφους, θυμίζοντας την μακαρίτισσα Amy Winehouse. Τα σκισίματα στα ρούχα είναι μεγάλα, και τα νύχια πιο μακριά από εκείνα που έχει ποτέ γνωρίσει η αφρικανική Σαβάνα, βαμμένα σε όλες τις αποχρώσεις —από τις πιο όμορφες μέχρι τις σχεδόν εμετικές. Παρατηρείς ότι πολλά κορίτσια πορεύονται προς την Ανάσταση δυο δυο, μόνα τους. Δεν κάνει κρύο και τα κοντομάνικα είναι πολλά, επιτρέποντας στους περήφανους φορείς των αμέτρητων τατουάζ να τα επιδεικνύουν. Ενίοτε μάλιστα νομίζεις ότι περικυκλώνεσαι από τους Βόρι ι Ζακόνι.
Ο ουρανός είναι ανέφελος, η γιορτή θα γίνει καταπώς της αξίζει. Παλιά τα παιδιά μετρούσαν τα άστρα στον ουρανό, απόψε όμως μετρούν τα drone που πετούν με τα φωτάκια τους να αναβοσβήνουν: Ένα, δύο, τρία, τέσσερα, πέντε, έξι drone. Eyes in the Sky.
Λίγα λεπτά απομένουν και το σκοτάδι γύρω σου γίνεται φως. Επικρατεί νηνεμία και αυτό διευκολύνει την αφή. Πρόκειται για το Άγιο Φως, το ορίτζιναλ, αυτό που ταξίδεψε πρώτη θέση από τους Άγιους Τόπους και κατόπιν μεταφέρθηκε στις εσχατιές της επικράτειας (κάτι που θα ήταν ακατόρθωτο εκατό χρόνια πριν, ο τηλέγραφος δεν θα ήταν το κατάλληλο μέσον) ή έχει δράσει κάποιος ανυπόμονος με έναν αναπτήρα; Όχι, δεν είναι σωστό να αμφισβητούμε τις αγαθές προθέσεις των ανθρώπων, χρονιάρα μέρα.
Λίγα δευτερόλεπτα πριν τα μεσάνυχτα τα πρώτα πυροτεχνήματα -οι πραγματικοί πρωταγωνιστές της βραδιάς- ανάβουν τον ουρανό. Δίπλα, ένας πεκάδος με την ώρα διαμαρτύρεται που βιάστηκαν και περιμένει με ποντίλιο μέχρι το ρολόι του να δείξει ακριβώς 12 πριν δώσει το φιλί της αγάπης στη συμβία του. Τα πράγματα πρέπει να γίνονται σεστάδα, στην ώρα τους.
Η υπερπαραγωγή στον ουρανό εξελίσσεται σύμφωνα με το πρόγραμμα του εορτασμού. Όλοι παρακολουθούν το υπερθέαμα μέσα από τη οθόνη του κινητού τους («Ξύπνα! Είμαστε στον 21ο αιώνα» θα αντέτεινε κάποιος, αυτή την πασπαρτού παρόλα που ξεστομίζεται για να δικαιολογήσει τον κάθε ανόητο νεωτερισμό). Γιατί να το ζήσουν αφού μπορούν το απαθανατίσουν;
Αμέτρητα πυροτεχνήματα, εντυπωσιακό θέαμα ακόμη και για τους απίστους. Ο Θεάνθρωπος πρέπει να είναι ευγνώμων για την τιμή που του έγινε (κόστισε κάτι παραπάνω, αυτό είναι σίγουρο, αλλά πάντως άξιζε) και το νησί περήφανο που τον τίμησε με τον καλύτερο τρόπο.
Και μετά, άπαντες βουρ στον πατσά! Τα εστιατόρια είναι ετοιμοπόλεμα από ώρα.
Το μήνυμα της Ανάστασης, εντουτοις, είναι η ελπίδα. Μια χαραμάδα, απ’ όπου μπαίνει το φως. Αφού και ο θάνατος νικήθηκε, όλα είναι πιθανά. Φτάνει να είναι κανείς αφενός διατεθειμένος να ανέβει τον Γολγοθά, και αφετέρου να πιστεύει στα θαύματα...
***
Η Κέρκυρα είναι ακριβό σπορ. Ο καφές στο Λιστόν, στον Ζήσιμο, ξεκινάει από τα 4 ευρώ, ενώ το φτηνότερο γλυκό κάνει 9,5. Ο μέσος μισθωτός πρέπει να δουλέψει μιάμιση ώρα για να το γευτεί. «Ζήσιμος,» ειρήσθω εν παρόδω, είναι το παλιό όνομα, από τον πρώτο ιδιοκτήτη του τον Ζήσιμο Παπαφλωράτο, έναν ιδιόρρυθμο Κεφαλλονίτη —εντάξει, πλεονασμός. Όταν ο Ζήσιμος και οι απόγονοί του πέθαναν, το μαγαζί μπήκε σε περιπέτειες: Έμεινε κλειστό για καιρό, άλλαξε χέρια και όνομα, και σήμερα λέγεται κάτι σαν El Greco, άχρωμο και κενό νοήματος. Όμως το μαγαζί παραμένει σημείο συνάντησης για τους ντόπιους: Δεν θα μπορούσαν να ακολουθήσουν τις μετονομασίες του· για αυτούς εξακολουθεί να είναι ο Ζήσιμος. Ο Ζήσιμος είναι παντοτινός, το λέει και το όνομα άλλωστε.
Στο νησί έχουν συρρεύσει για να γιορτάσουν το Πάσχα όλες οι φυλές του Ισραήλ, ωστόσο οι περισσότεροι είναι Έλληνες. Για να κάνει μία τετραμελής οικογένεια Πάσχα στην Κέρκυρα πρέπει να ξοδέψει όσο περίπου το μισό μέσο ετήσιο εισόδημα που δηλώνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες, σύμφωνα με το ραντάρ της Εφορίας. Κατά τούτο θα έπρεπε να βλέπεις μόνον μισθωτούς από τα ανώτερα κλιμάκια. Όμως όλοι αυτοί με τις χοντρές χρυσές αλυσίδες στον λαιμό δεν μοιάζουν με μισθωτούς. Το ραντάρ της Εφορίας είναι χαλασμένο.
***
Αυτό το Πάσχα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, το νησί ελάμπρυνε με την παρουσία του -ως μιντιακός αστέρας παρά ως πολιτικός- ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Τα Μέσα, αχόρταγα για κάθε κόκαλο που τους ρίχνεται, καταγράφουν ακόμη και την πονηρή κυρία που ζήτησε σέλφι, για να τον ρωτήσει αργότερα αν στ’ αλήθεια πιστεύει αυτά που λέει, για να εισπράξει ένα αμήχανο «Χρόνια πολλά!». Το όμορφο φόντο του νησιού χρησίμευσε και για τα πλάνα των πασχαλινών τηλεοπτικών δηλώσεων, διανθισμένων με ωραίες παρομοιώσεις και μεταφορές.
***
Και όμως το νησί, ακόμη και μισοβουλιαγμένο από τους ξένους, αντέχει. Η ζωή στα πάρκα και στους κήπους συνεχίζεται, τα παιδιά παίζουν στην Πλατεία όπως δεν θα έπαιζαν σε καμία μεγαλούπολη, οι μεγάλοι απολαμβάνουν τον καφέ τους στα άλση παρά θίν΄ αλός, οι παραλίες είναι βαμμένες με το απέραντο γαλαζοπράσινο, οι ελιές θροΐζουν ασημιά παντού στην ύπαιθρο. Τα Φρούρια στέκονται ακόμη αγέρωχα, οι μεγάλοι περίπατοι -χωρίς χρεία φοινίκων- πραγματικοί, αγαλλιάζοντας τις ψυχές --ακόμη και εκείνες που είναι επιρρεπείς σε τοπικιστική υπερβολή.
Ευλογημένος τόπος.
***
Στην πόλη βρίσκεις κολλημένες αφίσες που γράφουν «Βοήθεια! Είμαστε εγκλωβισμένοι στη Νήσο του Πάσχα», και από κάτω το κυκλωμένο Άλφα. Εφάμιλλο εκείνου του άλλου, του παλιότερου, όπου το Αιγαίο ανήκε στα ψάρια του.
Στο μεταξύ, οι Κερκυραίοι ανεβάζουν ακατάπαυστα στο Facebook ασπρόμαυρες φωτογραφίες «Από την Κέρκυρα που χάθηκε». Ωστόσο, παρά τις βαθιές ρωγμές στο πρόσωπο της αυθεντικότητάς του, τούτο το νησί παραμένει το ωραιότερο μέρος του ορατού Σύμπαντος.
