Η σιωπηλή πλειοψηφία

Αναμφίβολα, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ο πόλεμος ιδεών που διεξάγεται μέσα σε αυτά αποτυπώνουν ενίοτε μια πλασματική εικόνα της πραγματικότητας. Αν παρακολουθούσε κάποιος τα αφηγήματα συγκεκριμένων προσώπων απομονωμένα από την ευρύτερη κοινωνική πραγματικότητα, τότε θα πίστευε ότι ολόκληρος ο κόσμος τρέφει, στην καλύτερη περίπτωση, αρνητικά αισθήματα για το κράτος του Ισραήλ, ενώ στη χειρότερη θα πίστευε ότι ήταν επιθυμητή η πλήρης εξαφάνισή του από το χάρτη. Για να μην παρεξηγηθώ, δεν ισχυρίζομαι ούτε αγνοώ ότι υπάρχουν αυτές οι λαλίστατες κοινωνικές ομάδες. Είναι παρ’ όλα αυτά μειοψηφίες που αξιώνουν βεληνεκές κυρίαρχης πλειοψηφίας μέσα από τις φωνές, τις τσιρίδες, τη βιτριολική και τοξική συμπεριφορά.

Παρότι, λοιπόν, η υποψήφια του Ισραήλ, η 20χρόνη Έντεν Γκόλαν, συμμετείχε στο διαγωνισμό υπό καθεστώς πρωτοφανούς τρομοκρατίας, απειλών και έντονων αποδοκιμασιών, τόσο στα social media όσο και με συγκεντρώσεις στο Μάλμε, ήταν αυτός ο κόσμος που δεν φωνάζει, που δεν διαδηλώνει ούτε προκαλεί επεισόδια, ο απλός κόσμος των δυτικών κοινωνιών, ο οποίος καθόρισε το τελικό αποτέλεσμα και έδωσε ένα ισχυρό μήνυμα το βράδυ του Σαββάτου, ψηφίζοντας μαζικά τόσο την Έντεν Γκόλαν όσο και τις Τερέζα και Mαρία της Ουκρανίας. Κανένας δεν θα μπορούσε να αρνηθεί ότι, πέρα από τα αισθητικά κριτήρια, η υποστήριξη του κόσμου είχε αδιαμφισβήτητα και πολιτική χροιά.

Συνοδοιπόροι των φωνασκούντων ήταν οι επιτροπές, οι οποίες αποφάσισαν με αμιγώς πολιτικά κριτήρια να σαμποτάρουν με τον δικό τους τρόπο την υποψηφιότητα του Ισραήλ, ως τάχα μου μήνυμα συμπαράστασης στο «λαό της Παλαιστίνης». Θα μπορούσε κανείς εδώ να εντοπίσει το ανάλογο πολιτικό δίπολο ελίτ/κατεστημένο - απλός κόσμος, όπου πορεύονται με διαφορετική ταχύτητα, διαφορετικά συμφέροντα και με διαφορετική πολιτική κοσμοθέαση. Οι μεν πρώτες, απομονωμένες από τις ανάγκες, τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες των απλών ανθρώπων, συμπεριφέρονται πριγκιπικά, ωσάν πεφωτισμένοι ηγεμόνες, περίκλειστες σε μια ροζ φούσκα, συγκροτώντας αυτό που ονομάζει ο γνωστός θεωρητικός του λαϊκισμού, Κας Μούντε, έναν αντιδημοκρατικό φιλελευθερισμό, εναντίον του οποίου συγκροτείται μια αντιφιλελεύθερη μα με δημοκρατικά αιτήματα απάντηση: ο λαϊκισμός.

Στο μέτρο λοιπόν που ο λαϊκισμός δεν αποτελεί ένα παροδικό φαινόμενο αλλά αντανακλά βαθύτερες μεταβολές και ανασχηματισμούς αυτού που ονομάζουμε φιλελεύθερη δημοκρατία, θα ήταν εύλογο και σκόπιμο οι ελίτ να επανεξετάσουν τη σχέση τους με τον παράγοντα που στην ουσία αποτελεί τον καταλύτη των πολιτικών εξελίξεων: τη σιωπηλή πλειοψηφία. Όπως αποδείχθηκε στις εκλογές του Ιουνίου του 2023 αλλά και στον πρόσφατο διαγωνισμό τραγουδιού, η απάντησή της είχε απολύτως ορθολογικά χαρακτηριστικά, εγκρίνοντας τον νηφάλιο πολιτικό σχεδιασμό και απομονώνοντας την πολιτική τοξικότητα και, εσχάτως, τον υποβόσκοντα αντισημιτισμό. Λειτουργεί δηλαδή καθαρτικά και ως αντίσωμα στη βιτριολική συμπεριφορά των μειοψηφιών. Παραμένει ωστόσο στοίχημα και πρόκληση για όλους τους πολιτικούς παίκτες: ποιος θα την κερδίσει; Διαφορετικά: ποιον θα τιμωρήσει, όταν πλέον τα ορθολογικά αιτήματά της θα πέφτουν πάνω στον τοίχο ενός τυφλού κατεστημένου;