Τι ακριβώς εκφράζει αυτή η επιστροφή; Η σύγχρονη θεωρία μιλά για κοινωνίες που χάνουν τον κοινό δεσμό τους και καταλήγουν σε «κοινωνικότητες χωρίς περιεχόμενο». Δηλαδή σε σχήματα που δεν στηρίζονται πια σε θεσμούς ή πραγματικές σχέσεις, αλλά σε εικόνες και προσωπεία. Ο Τσίπρας ταιριάζει απολύτως σε αυτό το μοντέλο: είναι η προσωποποίηση της εικονικής κοινωνικότητας, μιας πολιτικής που δεν συνδέεται με την πραγματική ζωή, αλλά με τη φαντασιακή της αντανάκλαση. Η παρουσία του είναι μια χειρονομία χωρίς βάθος, μια δήλωση χωρίς περιεχόμενο.
Η θεωρία μιλάει για αποσύνδεση του ατόμου από το πλέγμα πραγματικών κοινωνικών σχέσεων, για την αντικατάσταση της δράσης από συμμετοχές σε εικονικά συμβάντα. Έτσι και ο Τσίπρας δεν μιλά για πολιτική ως θεσμική πράξη, αλλά για την εξουσία σαν να ήταν θέαμα. Όπως οι νεαροί Ιάπωνες hikikomori που αποσύρονται στο δωμάτιό τους και ζουν μόνο μπροστά σε μια οθόνη, έτσι και ο ίδιος μοιάζει να αντιλαμβάνεται την πολιτική ως προσωπικό του προφίλ, μια αυτοπαρουσίαση χωρίς αντίκρισμα στην πραγματικότητα.
Η ισοπέδωση του κόσμου, για την οποία μιλούν οι θεωρητικοί, συνίσταται στο ότι η διάκριση ανάμεσα σε πραγματικό και εικονικό έχει καταρρεύσει. Έτσι, μια φαντασιακή προβολή του εαυτού ως ηρωικής φιγούρας μπορεί να σταθεί ως πολιτική πράξη. Ο Τσίπρας, λοιπόν, επιστρέφει όπως επιστρέφει ένα avatar στο Twitter ή ένα βίντεο στο TikTok: με πολύ θόρυβο, χωρίς ουσία, μόνο για να καταλάβει χώρο στον δημόσιο διάλογο. «Νάτος, πετιέται αποξαρχής κι αντρειεύει και θεριεύει και καμακώνει το θεριό με το καμάκι του ήλιου», όπως θα μπορούσε να γράψει ο Ρίτσος. Ο στίχος, που κάποτε υμνούσε την ηρωική ανάδυση, σήμερα ταιριάζει μόνο στην ειρωνία, γιατί το «θεριό» είναι πια η γελοιογραφία μιας πολιτικής που δεν λέει να τελειώσει.
Όταν ήμουν νεότερος, όλα αυτά μου φαίνονταν αστεία. Η τοξική σαχλαμάρα δεν άξιζε σοβαρή προσοχή. Θεωρούσα υποτιμητικό να ασχολούμαι με το απόλυτο τίποτα. Έκανα λάθος. Γιατί αυτό το τίποτα κυριάρχησε και είχε άμεσο αντίκτυπο στη ζωή μας, στο μέλλον των παιδιών μας, και λίγο έλειψε να στοιχίσει μια εθνική τραγωδία. Η δημοκρατία φέρθηκε με γάντι στους σαλταδόρους της εξουσίας και, δυστυχώς, υπήρξε αμελής, αφού δεν εφάρμοσε το νόμο, όπως όφειλε. Αν το είχε κάνει, οι υπεύθυνοι αυτής της πολιτικής εξαπάτησης θα βρίσκονταν σήμερα στη φυλακή.
Γι’ αυτό η σημερινή του επανεμφάνιση δεν πρέπει να εκληφθεί ως «επιστροφή» άλλα σαν απόδειξη ότι οι εικονικές κοινωνικότητες έχουν πια υποκαταστήσει την πραγματική πολιτική. Δεν υπάρχει κοινό έδαφος, μόνο σκηνικό. Δεν υπάρχει θεσμική δράση, μόνο αυτοπροβολή. Δεν υπάρχει ευθύνη, μόνο μετατόπιση της ευθύνης σε άλλους. Ο Τσίπρας επιστρέφει σαν avatar ενός κόσμου όπου η δήλωση αντικαθιστά την πράξη, και η αυταπάτη αντικαθιστά την πραγματικότητα.
Και το πιο οξύμωρο; Η «επιστροφή» του παρουσιάζεται σχεδόν σαν να ανταποκρίνεται στη «λαϊκή θέληση». Στην πραγματικότητα, ανταποκρίνεται μόνο στις λογικές ενός κεντρικού συστήματος που προτιμά το εικονικό από το πραγματικό, το θέαμα από την ουσία, την τζούφια βόμβα από την αληθινή πολιτική.
