Ιστορία

Κωνσταντίνος Σπ. Στάικος, Η πνευματική πορεία του Γένους με όχημα το χειρόγραφο και το έντυπο βιβλίο, τρεις τόμοι. Α’, 13ος αιώνας - μέσα 16ου, Άτων, Αθήνα 2017, XXXII + 463 σελ. Β’, 16ος αιώνας - μέσα 17ου, Άτων, Αθήνα 2018, XXII + 479 σελ. Γ’, μέσα 17ου - αρχές 18ου αιώνα, Άτων, Αθήνα 2019, XXII + 351 σελ.

Η μεγάλη εικόνα της πνευματικής πορείας του ελληνισμού, με όχημα το χειρόγραφο και το έντυπο βιβλίο, από τον 13ο αιώνα ώς την εθνική Επανάσταση του 1821. Τον 15ο αιώνα, το ελληνικό βιβλίο ανταποκρίθηκε και υπηρέτησε αιτήματα της Αναγέννησης και την ανάγκη για εκδόσεις αρχαιοελληνικών κειμένων στο πρωτότυπο καθώς και γραμματικές και λεξικά για τη μελέτη τους. Τον 16ο αιώνα επισημάνθηκε και η ανάγκη εκτύπωσης βιβλίων για το φωτισμό του Γένους. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 107, Μάρτιος 2020.

Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος, Φάσεις και αντιφάσεις του ελληνικού κράτους στον 20ό αιώνα 1910-2001, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2019, 230 σελ.

Το έργο του Δημήτρη Π. Σωτηρόπουλου για τον 20ό αιώνα υποστηρίζει ότι, στην Ελλάδα, τουλάχιστον από τον πρώτο βενιζελισμό έως την είσοδο της χώρας στην ευρωζώνη, το υποκείμενο της ιστορίας είναι το κράτος – μια σχεδόν σκεπτόμενη δύναμη, μια οντότητα που οριακά διαθέτει λογισμό και σίγουρα υπόσταση. Ο ιστορικός αναδεικνύει τη θεμελιώδη εθνοκρατική αρχή, φωτίζοντας την καταστατική δημοκρατική συνθήκη του 20ού αιώνα και, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, την κατανόηση του κράτους ως ιστορικού πρωταγωνιστή. Ένα βιβλίο εθνικής αυτογνωσίας. Αναδημοσίευση από το τεύχος 106 του Books' Journal, Φεβρουάρος 2020 [ΤΒJ]

Λύντια Τρίχα, Σπυρίδων. Ο Άλλος Τρικούπης (1788-1873), Πόλις, Αθήνα 2019, 844 σελ.

Καθώς προετοιμαζόμαστε για το 2021, τη μεγάλη επέτειο, το βιβλίο για τον Σπυρίδωνα Τρικούπη συνεισφέρει κάτι πολύτιμο. Η Ελληνική Επανάσταση, λέει, δεν είναι απλώς μια ιστορία μαχών. Η Άλωση της Τριπολιτσάς, η μάχη στα Δερβενάκια και η ήττα στο Πέτα, η ναυμαχία του Γέροντα και η καταστροφή του αιγυπτιακού στόλου στο Ναβαρίνο είναι βέβαια αποφασιστικά γεγονότα. Πέρα από το στρατιωτικό πεδίο, όμως, στο πολιτικό και το διπλωματικό, παίζεται ένα παιχνίδι εξίσου σημαντικό. Γνωρίζουμε ελάχιστα γι’ αυτήν την ομάδα των ανθρώπων στην οποία ανήκει και ο Σπυρίδων Τρικούπης που δημιούργησαν τη νέα Ελλάδα. Που της έδωσαν από την αρχή μια σαφέστατη κατεύθυνση προς τη Δύση, προς τον συνταγματισμό, προς αυτό που θα ονομαστεί αργότερα φιλελεύθερη δημοκρατία... Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 102, Οκτώβριος 2019.

Προς μια ανανέωση της ελληνικής ιστοριογραφίας. Άρθρο του καθηγητή Βασίλη Παναγιωτόπουλου, αναδημοσίευση από το Books' Journal τχ. 106, Φεβρουάριος 2019. 

Richard Wolin,Τα παιδιά του Χάιντεγκερ, μετάφραση από τα αγγλικά: Μάνος Βασιλάκης, επιστημονική επιμέλεια: Περικλής Βαλλιάνος, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2019, 482 σελ.

Ο καθηγητής ιστορίας και συγκριτικής φιλολογίας στο Graduate Center του City University of New York, Ρίτσαρντ Γουόλιν, ανασυγκροτεί τη σκέψη τεσσάρων φιλοσόφων του 20ού αιώνα ως προς τoυς δεσμούς τους με την χαϊντεγκεριανή «στοχαστική οδό» (denkweg). Δεν έχουμε εδώ αυτόνομες μελέτες για τη Χάννα Άρεντ, τον Καρλ Λέβιτ, τον Χανς Γιόνας και τον Μαρκούζε όσο ένα πλέγμα συλλογισμών για τη συσχέτιση όλων αυτών των πνευμάτων με την καταλυτική παρέμβαση του δασκάλου τους.

Γιάννης Βούλγαρης, Ελλάδα: Μια χώρα παραδόξως νεωτερική, Πόλις, Αθήνα 2019, 320 σελ.

 Το νέο βιβλίο του καθηγητή Γιάννη Βούλγαρη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, στη συνεχή διαμάχη μεταξύ των αρνητικών στοιχείων και των θετικών χαρακτηριστικών της νεοελληνικής εξέλιξης, υπερίσχυσαν τα χαρακτηριστικά της προόδου. Το τεκμηριωμένο αυτό μήνυμα αισιοδοξίας είναι ιδίως χρήσιμο στη σημερινή εποχή, αρκεί να συνειδητοποιούμε ότι η επιτυχία προϋποθέτει αγώνα δύσκολο και συνεχή. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 102, Οκτώβριος 2019.

Ο Κ. Σβολόπουλος σφράγισε με το ήθος του μια ολόκληρη γενιά ιστορικών.   Έδειξε ερευνητικούς δρόμους που δεν υπήρχαν με ευγένεια, λιτότητα και αξιοκρατία που πολλοί επίσης πίστευαν ότι δεν υπήρχαν. Οι αρχές του στέκουν εξίσου πολύτιμες και αξέχαστες με το έργο που αφήνει για τη νεότερη και σύγχρονη ιστορία. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 102, Οκτώβριος 2019.

Αλέξης Πολίτης, Η ρομαντική λογοτεχνία στο εθνικό κράτος (1830-1880). Ποίηση, πεζογραφία, θέατρο, πνευματική κίνηση, αναγνώστες, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2017, 456 σελ.

Η κριτική επιτροπή των κρατικών βραβείων 2018 απένειμε το Βραβείο Δοκιμίου-Κριτικής κατά πλειοψηφία στον Αλέξη Πολίτη για το έργο του Η ρομαντική λογοτεχνία στο εθνικό κράτος 1830-1880. Ποίηση, Πεζογραφία, Θέατρο, Πνευματική Κίνηση, Αναγνώστες (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης). Στο τεύχος 94 του Books’ Journal δημοσιεύτηκε αναλυτικό αφιέρωμα στον Αλέξη Πολίτη και στο συγκεκριμένο έργο του και, μεταξύ άλλων, η συνέντευξη στον Ηλία Κανέλλη που ακολουθεί.

Ρίκα Μπενβενίστε, Λούνα. Δοκίμιο ιστορικής βιογραφίας, Πόλις, Αθήνα 2017, 224 σελ.

«Δηλώνει ημερομηνία άφιξης 4 Σεπτεμβρίου 1945 και επάγγελμα «οικοκυρά». «Κτηματική περιουσία: Όχι. Συγγενική περιουσία: Όχι. Εργάζεσθε; Όχι. Γραμματικαί γνώσεις: Αγράμματος. Επανεγκατασταθήκατε στην κατοικία σας: Όχι. Κατοικία: Συγγρού 37. Σημείωση: Μόλις έφτασε εκ Πολωνίας». Από τα στρατόπεδα. Το κείμενο αναδημοσιεύεται από το τεύχος 85 του Books' Journal (Μάρτιος 2018), με αφορμή τη βράβευση του βιβλίου με το βραβείο Μαρτυρίας - Βιογραφίας - Χρονικού - Ταξιδιωτικής Λογοτεχνίας, από την επιτροπή κρατικών βραβείων 2018. [TBJ]

Fernando Aramburu, Πατρίδα, μετάφραση από τα ισπανικά: Τιτίνα Σπερελάκη, Πατάκη, Αθήνα 2018, 720 σελ.

Η τρομοκρατία ήταν η μεγάλη πληγή της ισπανικής δημοκρατίας. Στο όνομα του «καταπιεσμένου βασκικού λαού», η ΕΤΑ δολοφόνησε εκατοντάδες πολίτες. Στα θύματά της συγκαταλέγονται κυρίως Βάσκοι αλλά και πολίτες από άλλες περιοχές της Ισπανίας, πολλοί από τους οποίους δεν είχαν σχέση με την πολιτική, άνδρες, γυναίκες, ακόμη και ανήλικα παιδιά. Ο συγγραφέας Φερνάντο Αραμπούρου αρνείται να ξεχάσει εκείνη τη δολοφονική μανία, γι’ αυτό ανασύρει την παρανοϊκή ιδεολογία της και τις ολέθριες συνέπειές της στο νέο του μυθιστόρημα. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 95, Φεβρουάριος 2019. [ΤΒJ]