Λογοτεχνία

Agatha Christie, Μια αυτοβιογραφία, μετάφραση από τα αγγλικά: Χρήστος Καψάλης,Ψυχογιός, Αθήνα 2018, 700 σελ.

Αγγλίδα. Την καθόρισε ο θάνατος του πατέρα της. Μυήθηκε στη συνθετότητα της ζωής στο Παρίσι. Της άρεσαν τα μακρινά ταξίδια. Στην αστυνομική λογοτεχνία την οδήγησε η ανάγνωση ενός βιβλίου του Γκαστόν Λερού, ενώ λάτρευε τον Άρθουρ Κόναν Ντόυλ. Έκανε επιτυχία από το πρώτο βιβλίο της. Ο συγγραφέας που την είχε καθορίσει ήταν ο Σαίξπηρ. Βασικοί χαρακτήρες των ιστοριών της είναι ο Ηρακλής Πουαρό και η Μις Μαρπλ. Δουλειά της είναι το έγκλημα. Συχνά, οι φόνοι στα βιβλία της προέρχονται από δηλητήριο. Οι μυστηριώδεις φόνοι στις δικές της πλοκές πάντα εξιχνιάζονται. Η Άγκαθα Κρίστι, που πάντα έχει πολλούς και φανατικούς αναγνώστες, επανεκδίδεται στην Ελλάδα. Αναδημοσίευση από το Books' Journal 97, Απρίλιος 2019. [TBJ]

Σταύρος Χριστοδούλου, Τη μέρα που πάγωσε ο ποταμός. Μυθιστόρημα, Καστανιώτη, Αθήνα 2018, 281 σελ.    

Μοιράζεται η ενοχή; Δεν ξέρω. Εκείνο που ξέρω είναι ότι ο συγγραφέας τα καταφέρνει να φύγουμε από το βιβλίο όλοι μας, λίγο έως πολύ ένοχοι. Όχι επειδή ξέραμε αλλά επειδή δεν ξέραμε ότι… Αναδημοσίευση από το Books' Journal 91, Οκτώβριος 2018.

Michel Houellebecq, Σεροτονίνη, μετάφραση από τα γαλλικά: Γιώργος Καράμπελας, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2019, 318 σελ.

Michel Houellebecq, Serotonine, French and European Publications Inc, Paris 2019, 352 σελ.

Η αγωνιώδης θλίψη που διαπερνά το νέο μυθιστόρημα του Ουελμπέκ, αλλά κυρίως το δεύτερο μισό του, προέρχεται από τη μοναδική απάντηση που μοιάζει να μπορεί να δώσει ο συγγραφέας μπροστά στη διαπίστωση ότι έχει έρθει το τέλος του κόσμου όπως τον γνωρίζαμε. Με τρόπο που ξαφνιάζει τους επιφανειακούς, αλλά σίγουρα όχι τους συστηματικούς αναγνώστες του, φωνάζει πως μέσα στον τεράστιο ατομικισμό της εποχής και τη βαθιά μοναξιά που τον συνοδεύει, το μόνο που μπορεί, αν όχι να μας σώσει, τουλάχιστον να μας παρηγορήσει, είναι η αγάπη, είναι η ζευγαρική σχέση, πράγμα που μας δείχνει ακόμα και ο Θεός. Αν πιστέψουμε ότι υπάρχει. Αναδημοσίευση από το τεύχος 96, Απρίλιος 2019.

Fernando Aramburu, Πατρίδα, μετάφραση από τα ισπανικά: Τιτίνα Σπερελάκη, Πατάκη, Αθήνα 2018, 720 σελ.

Η τρομοκρατία ήταν η μεγάλη πληγή της ισπανικής δημοκρατίας. Στο όνομα του «καταπιεσμένου βασκικού λαού», η ΕΤΑ δολοφόνησε εκατοντάδες πολίτες. Στα θύματά της συγκαταλέγονται κυρίως Βάσκοι αλλά και πολίτες από άλλες περιοχές της Ισπανίας, πολλοί από τους οποίους δεν είχαν σχέση με την πολιτική, άνδρες, γυναίκες, ακόμη και ανήλικα παιδιά. Ο συγγραφέας Φερνάντο Αραμπούρου αρνείται να ξεχάσει εκείνη τη δολοφονική μανία, γι’ αυτό ανασύρει την παρανοϊκή ιδεολογία της και τις ολέθριες συνέπειές της στο νέο του μυθιστόρημα. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 95, Φεβρουάριος 2019. [ΤΒJ]

Συνέντευξη στον Στέφανο Καβαλλιεράκη και στον Ηλία Κανέλλη

Με την Αθηνά Κακούρη συναντηθήκαμε στο βιβλιοπωλείο της εκδότριάς της, της Ραχήλ Καπόν. Ο Στέφανος Καβαλλιεράκης είναι εντυπωσιασμένος περισσότερο από την ιστορική προσέγγισή της στον 20ό αιώνα, γι’ αυτό και αμέσως της θυμίζει παλιότερες χρεοκοπίες της Ελλάδας, παλιότερες περιπέτειες που θυμίζουν τη σημερινή, παλιότερους πολιτικούς ηγέτες – τον Τρικούπη, τον Βενιζέλο. Απαντά στις προκλήσεις του επαγγελματία ιστορικού, συχνά προσγειώνοντας τις απόψεις της στο πεδίο των κοινωνιών και του βιώματος. Κατάγεται από την Πάτρα και ασφαλώς γνωρίζει τη σημασία που είχε για την περιοχή της η καλλιέργεια και η εμπορία της σταφίδας, η άνοδος και η κατάρρευση της τιμής της, που προκάλεσε τεράστιο πλήγμα στις τοπικές οικονομίες. Η αναφορά στο σταφιδικό πηγαίνει τη συζήτηση στη χρεωκοπία του 1893, στον Χαρίλαο Τρικούπη, στο περίφημο «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» - όπου όλα ξεκίνησαν από την κατάρρευση του εμπορίου της σταφίδας που νέκρωσε όλη την  Πάτρα. Η συζήτηση θα μπορούσε να έχει αρχίσει από τη μεγάλη λογοτεχνική επιτυχία της, τα Πριμαρόλια, αλλά είναι άτοπο να κάνεις αναδρομή σε μια πλούσια ζωή αρχίζοντας από τη μέση της. Πάμε λοιπόν πολύ πιο παλιά, στα πρώτα κείμενά της – και σε ένα αστυνομικό αφήγημά της που είχε δημοσιευτεί στο περιοδικό Ταχυδρόμος, πριν από τη χούντα. Ήταν μια ιστορία μυστηρίου, αναζητούνταν ο ένοχος ενός εγκλήματος στην ταχεία Καλαμάτα-Αθήνα, που άλλαζε μηχανή και φορά στον Αχλαδόκαμπο, κι εκεί, σε αυτό το μπρος-πίσω, βρισκόταν η λύση του μυστηρίου. Κάπως έτσι, με ένα αφήγημα που η ίδια δεν το θυμόταν, βρεθήκαμε να συζητάμε για την εισαγωγή της στη δημοσιογραφία, στη μετάφραση και στη λογοτεχνία. Πώς εκείνη, γυναίκα στη συντηρητική Πάτρα, αποκτά πρόσβαση στο μεγάλο περιοδικό της εποχής της και παίρνει απ’ αυτό την πρώτη επαγγελματική της ταυτότητα;

Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, Εκατό χρόνια μοναξιά. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα ισπανικά: Μαρία Παλαιολόγου, Ψυχογιός, Αθήνα 2018, 496 σελ.

Πενήντα ένα χρόνια μετά την κυκλοφορία του, το κλασικό βιβλίο του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες επανακυκλοφορεί, με νέα μετάφραση, στα ελληνικά – θα ακολουθήσουν και τα άλλα βιβλία του συγγραφέα. Ο σημερινός αναγνώστης καλείται να θυμηθεί, ή να γνωρίσει, τον αλχημιστή αφελή γίγαντα Χοσέ Αρκάδιο Μπουενδία, τη Ρεμπέκα που τρέφεται με χώμα και ασβέστη, τη μοχθηρή αδελφή της Αμαράντα που ετοιμάζει το σάβανό της, τον έκλυτο γιο Χοσέ Αρκάδιο που γύρισε 65 φορές τον κόσμο, τον πατέρα Νικανόρ ο οποίος ανυψώνεται 12 εκατοστά από το έδαφος μόλις πιει μια ζεστή κούπα σοκολάτα και, φυσικά, τον συνταγματάρχη Αουρελιάνο Μπουενδία – πολλούς ακόμα. Τι είναι, όμως, σήμερα ο μαγικός ρεαλισμός; Και γιατί οι νεότεροι λατινοαμερικανοί συγγραφείς (Βάσκες, Γκαμπόα, Ρονκαλιόλο), αναγνωρίζουν μεν την προσφορά του «Γκάμπο» αλλά προτιμούν το ρεαλισμό; Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 90, Σεπτέμβριος 2018.

Toni Morrison, Jazz. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα αγγλικά: Κατερίνα Σχινά, Παπαδόπουλος, Αθήνα 2018, 288 σελ.

Αν η λογοτεχνία της βραβευμένης με Νόμπελ το 1993, Τόνι Μόρισον, αποπνέει στο σύνολό της την blue διάθεση, το βιβλίο που της χάρισε το βραβείο, η Τζαζ, οργανώνεται και δομείται, εμφανώς προγραμματικά, όπως και μια σύνθεση τζαζ, γύρω από ένα θέμα και τις παραλλαγές του: οι πρώτες παράγραφοι του μυθιστορήματος προσφέρουν μια σύνοψη του θέματος και, στην πορεία της ανάγνωσης, γίνεται αισθητή η παρουσία του αφηγητή που παραλλάσσει, διακοσμεί ή βαθαίνει το κείμενο, με τον ίδιο τρόπο που ο μουσικός της τζαζ αυτοσχεδιάζει πάνω σε μια βασική μελωδία. Η ιστορία της, τυφλής από ζήλεια, συζύγου ενός λαντρα που δολοφόνησε την ερωμένη του, η οποία εισβάλλει στην εκκλησία την ώρα της κηδείας για να επιτεθεί στη νεκρή, ορίζει το ερωτικό δράμα που κινείται γύρω από την παραφορά, την εκτροπή, την εγκατάλειψη, την απόρριψη... Η επανέκδοση της Τόνι Μόρισον στα ελληνικά είναι μια πρόκληση να εμβαθύνουμε στη δουλειά και στο απαράμιλλο ύφος της.

Αποσπάσματα από το υπό έκδοση στην αγγλική γλώσσα μυθιστόρημα του Κυριάκου Αθανασιάδη The Greek Zombie Apocalypse. Eικονογράφηση: Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 90, Σεπτέμβριος 2018.

Philip Roth, Το θέατρο του Σάμπαθ, μετάφραση από τα αγγλικά: Ανδρέας Β. Βαχλιώτης, επιμέλεια: Κατερίνα Σχινά, Πόλις, Αθήνα 2013, 614 σελ.

Η έκδοση του βιβλίου αυτού στις ΗΠΑ, το 1995, πυροδότησε μια σειρά αντιφατικών κριτικών – ο Χάρολντ Μπλουμ το χαρακτήρισε ως το αδιαμφισβήτητο αριστούργημα του Ροθ, ενώ η κριτικός των New York Times Μιτσίκο Κακουτάνι το βρήκε «κακόγουστο και ανέμπνευστο». Πέρα από την ακρότητα με την οποία «οπλίζεται» ο κεντρικός ήρωας, ο Μίκι Σάμπαθ, όμως, ο Ροθ «χρησιμοποίησε» το βιβλίο αυτό ως σκαλοπάτι για να εισέλθει σε μια νέα φάση της πεζογραφικής του παραγωγής. Ο τρόπoς του Σάμπαθ, λοιπόν, ήταν ό,τι καλύτερο για να δώσει οριστική απάντηση σε μια σειρά διλημμάτων που ταλάνισαν τους μέχρι τότε ήρωές του – από το διχασμό ανάμεσα στην «αίσθηση του καθήκοντος» και στην επιδίωξη της ελευθερίας, μέχρι τη διάσταση ανάμεσα στην πνευματικότητα και στη ζωώδη ενεργητικότητα, σε σύμβολο της οποίας ανάγεται συχνά το σεξ. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τεύχος 39, Ιανουάριος 2014. [TBJ]

Philip Roth, Πατρική κληρονομιά. Μια αληθινή ιστορία, μετάφραση από τα αγγλικά: Τάκης Κιρκής, Πόλις, Αθήνα 2012, 244 σελ.

«Ο πατέρας μου» («Βάρδο του Νιούαρκ» τον αποκαλεί ο Ροθ ) «μου δίδαξε τη γλώσσα του δρόμου», διαβάζουμε στην Πατρική Κληρονομιά. «Γιατί ήταν ο ίδιος η γλώσσα του δρόμου, αντι-ποιητικός και εκφραστικός και πάντα καίριος, με όλους τους εξόφθαλμους περιορισμούς της γλώσσας του δρόμου και την ανεξάντλητη δύναμή της». Απόσπασμα από ευρύτερο κείμενο της Κατερίνας Σχινά, που είχε γραφεί με αφορμή την ταινία Νεμπράσκα του Αλεξάντερ Πέιν, και δημοσιεύθηκε στο Books' Journal, τχ. 42, Απρίλιος 2014.