Επανάσταση 1821

Αντώνης Ν. Μανιτάκης, Ο ελληνικός συνταγματισμός 200 χρόνια μετά. Δημοκρατικός, νεωτερικός, ακμαίος, ΕΑΠ, Αθήνα 2020, 168 σελ.

Το Σύνταγμα ήταν πάντα για τον καθηγητή Αντώνη Μανιτάκη ένα αίτημα πολιτικής ελευθερίας, ένα ζητούμενο για μια διαρκώς εμβαθυνόμενη και διευρυνόμενη δημοκρατία. Μια τεχνική της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Το πρόσφατο βιβλίο του στο οποίο συγκεφαλαιώνονται τα 200 χρόνια του ελληνικού συνταγματισμού δίνει ιδανικές αφορμές για συζήτηση των θεσμών που έχει θεσπίσει το Σύνταγμα, για τα θεμελιώδη  δικαιώματα στα οποία η Ελλάδα πρωτοπόρησε, αρχής γενομένης με το Σύνταγμα του 1844 και κυρίως του 1864, για την εντυπωσιακή κανονιστική αρτιότητα των  ελληνικών συνταγματικών κειμένων – αλλά και για τις παθογένειες που συχνά οδήγησαν σε χάσμα της συνταγματικής πραγματικότητας από τις εξαγγελίες των συνταγματικών κειμένων. [ΤΒJ]

Στο πλαίσιο του εορτασμού των διακοσίων χρόνων από την Επανάσταση του 1821, υπό την ρουμπρίκα αυτή θα ασχοληθούμε με επιστολή που έστειλαν, το 1833, οι αθηναίοι πρόκριτοι στον βασιλιά Όθωνα, σχετική με τη μεταφορά της πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους στην Αθήνα, δημοσιευμένη από τον Γιάννη Βλαχογιάννη στο Αθηναϊκόν Αρχείον^[1], το 1901.

Στη ραδιοφωνική σειρά «Φιλολογικοί περίπατοι στο Μεσοπόλεμο», που παρουσιάσαμε με τον Μανόλη Αναγνωστάκη την πενταετία 1986-1990, δεν θα μπορούσε να απουσιάσει ο άνθρωπος που διέσωσε μεγάλο μέρος από τα Αρχεία της Παλιγγενεσίας. Στο εκτεταμένο απόσπασμα από τις δύο ημίωρες εκπομπές που του αφιερώσαμε, τις στηριγμένες στα κείμενά του, διατυπώνει με το ρουμελιώτικο θάρρος του και έξω απ’ τα δόντια τις απόψεις του για την ιστορία και το μέλλον των κρατικών μας αρχείων. Η αδράνεια και η αδιαφορία, διαχρονική στάση της πολιτείας στη διαχείριση των ιστορικών τεκμηρίων, τον είχε τόσο απογοητεύσει που εναπέθετε σε ιδρύματα της αλλοδαπής τη μελλοντική διαφύλαξη και την αξιοποίηση  των πολύτιμων συλλογών του.

Πολύ προτού αρχίσω να διαβάζω τον άγγλο ποιητή Τζορτζ Γκόρντον Νόελ, έκτο βαρόνο Μπάυρον (1788-1824), και να ασχολούμαι με αυτόν μεταφραστικά, ζούσα κοντά του –ορθότερα, η μορφή του ζούσε κοντά μου– με διάφορους τρόπους. Έλκοντας τη μισή μου καταγωγή από το Μεσολόγγι και περνώντας όλα τα καλοκαίρια εκεί, έπεφτα διαρκώς πάνω του.

Το κείμενο που ακολουθεί είναι η ομιλία της κοσμήτορα της Φιλοσοφικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Αγγέλας Καστρινάκη προς τους έως χθες φοιτητές της, στην τελετή αποφοίτησής τους, Θέμα της, η Ελληνική Επανάσταση, η ελευθερία, η δημοκρατία - αλλά και ένας νέος πατριωτισμός. [TBJ]