Κινηματογράφος

Νάντια Φραγκούλη, Ο διάλογος της ελληνικής πεζογραφίας με τον κινηματογράφο 1949-2009, Γκόνη, Αθήνα 2023, 800 σελ.

Ο κινηματογράφος, ως μαζική τέχνη, επηρέασε από τις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα τους έλληνες συγγραφείς, όπως άλλωστε παραδέχονται και οι ίδιοι στις αναφορές τους. Πώς εξελίχθηκε ο παγκόσμιος κινηματογράφος αλλά και η πρόσληψή του στην Ελλάδα, στο πέρασμα του χρόνου; Κυρίως, πώς αποτυπώνεται «το λειτουργικό σύνολο των κινηματογραφικών αναφορών ενός λογοτεχνικού έργου»;

Αντώνης Γλυτζουρής, Εις τα κέντρα της λησμονιάς. Θέατρο και σινεμά στους προσφυγικούς συνοικισμούς του μεσοπολεμικού Πειραιά. Μια πρώτη επίσκεψη,  Αμολγός, Αθήνα 2023, 260 σελ. 

Το βιβλίο που τιτλοφορείται Εις τα κέντρα της λησμονιάς  επικεντρώνεται θεματικά στους πρόσφυγες του 1922, σε όσους στο Μεσοπόλεμο εγκαταστάθηκαν στις παρυφές της πόλης του Πειραιά.  Ανάμεσά τους, κάποιοι, παλεύοντας μια ζωή, ενσωματώθηκαν στους ήδη υπάρχοντες  συνοικισμούς αναπτύσσοντάς τους  δυναμικά, ενώ κάποιοι άλλοι, με καιρό και με κόπο, έστησαν νέα κύτταρα ζωής. Τεύχος 151

Ένα καινούργιο αύριο (Il Sol dell’Avvenire). Έγχρωμη ιταλογαλλική παραγωγή 2023 σε σκηνοθεσία του Νάνι Μορέτι.  Παίζουν: Nanni Moretti, Margherita Buy, Silvio Orlando, Mathieu Amalric, παραγωγή: Nanni Moretti, Domenico Procacci, πρεμιέρα στους ελληνικούς κινηματογράφους: 30 Οκτωβρίου 2023, διάρκεια: 95'

Ένας σκηνοθέτης που ο γάμος του περνάει κρίση, προσπαθεί υπό αντίξοες συνθήκες να ολοκληρώσει την τελευταία του ταινία.  Το θέμα της ταινίας, η θέση του Ιταλικού ΚΚ για την εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης στην Ουγγαρία το 1956, αποθαρρύνει τους παραγωγούς. Ο σκηνοθέτης έχει συνείδηση ότι κάνει μια ταινία για μια ιδεολογία που έχει ηττηθεί, επειδή εκτιμά ότι η εξουσία ήταν γραφειοκρατική και αυταρχική. Είναι όμως ο ίδιος ένας ηττημένος άνθρωπος; Και γιατί οι ιδέες της χειραφέτησης δεν ηττώνται; [ΤΒJ]

Ναπολέων (Napoleon). Έγχρωμο ιστορικό δράμα παραγωγής 2023, σε σκηνοθεσία Ridley Scott. Σενάριο: David Scarpa. Παίζουν: Joaquin Phoenix, Vanessa Kirby, Tahar Rahim, Rupert Everett. Παραγωγή: Apple Studios, Scott Free Productions. Διάρκεια: 157’

Μια ταινία που δεν καταφέρνει να εξηγήσει στους θεατές γιατί ο Ναπολέων ήταν Μέγας έχει αποτύχει – και δεν τη σώζουν ούτε οι σταρ ούτε ο τεράστιος προϋπολογισμός. Από εκεί και πέρα, βέβαια, ο Ρίντλεϊ Σκοτ, o σκηνοθέτης της, είχε χρόνο και άνεση να κάνει πάρα πολλά ιστορικά λάθη. [ΤΒJ]

Ξερά χόρτα. Έγχρωμη δραματική ταινία τουρκογαλλογερμανικής συμπαραγωγής 2023 σε παραγωγή και σκηνοθεσία του Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν. Σενάριο: Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν, Εμπρού Τσεϊλάν, Ακίν Ακσού. Φωτογραφία: Κουρσάτ Ουρεσίν, Σεβαχίρ Σαχίν. Πρωταγωνιστούν: Ντενίζ Τσελίλογλου, Μερβέ Ντιζντάρ, Μουσάμπ Εκιτσί. Διάρκεια: 197 λεπτά. Διανομή: Weird Wave

Τα Ξερά χόρτα (2023) είναι ένα υπέροχο, στοχαστικό, αινιγματικό, πανέμορφο και διεισδυτικό φιλμ, γιατί ο πολύ προικισμένος, ταλαντούχος και πηγαίος τούρκος καλλιτέχνης Noυρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν κατορθώνει να δημιουργήσει άλλο ένα φιλμ υπαρξιακού και κοινωνικοφιλοσοφικού προβληματισμού που μόνο αυτός και λίγοι ακόμη σύγχρονοι σκηνοθέτες μπορούν να πραγματώσουν^[1].

3 Bad Men. Ασπρόμαυρη βουβή ταινία γουέστερν του 1926, σε σκηνοθεσία John Ford. Σενάριο: Herman Whitaker (στηριγμένο στο μυθιστόρημά του Over the Border), John Stone, Malcolm Stuart Boylan, Ralph Spence. Παίζουν: George O'Brien, Olive Borden, Tom Santschi, J. Farrell MacDonald. Διεύθυνση φωτογραφίας: George Schneiderman. Παραγωγή: John Ford, διανομή: Fox Film Corporation. Διάρκεια: 92΄

Συμπληρώνονται φέτος πενήντα χρόνια από το θάνατο του μεγάλου σκηνοθέτη Τζον Φορντ, που υπηρέτησε τον βωβό και τον ομιλούντα κινηματογράφο. Ο Φορντ, βραβευμένος με τέσσερα Όσκαρ σκηνοθεσίας, γύρισε πάνω από 140 ταινίες. Ειδικά στα γουέστερν, ένα από τα ιδιαίτερα στοιχεία του ύφους του είναι οι κινηματογραφικές λήψεις που εστιάζουν στη «φυσική» σχέση των ηθοποιών με τα άγρια τοπία, σε πραγματικές τοποθεσίες. Μια σύγχρονη ανάγνωση της βουβής ταινίας γουέστερν 3 Bad Men του Τζον Φορντ, μιας ταινίας που αναπαριστά την εποχή του Πυρετού του Χρυσού και, ενώ δεν απομακρύνεται από τον ρεαλισμό, ταυτόχρονα θεμελιώνει το μύθο της Άγριας Δύσης, ταυτόσημο με τη μυθολογία των πρώτων δεκαετιών του Χόλιγουντ.

Valerio Curcio, Der Torschützenkönig ist unter den Dichtern gegangen. Fussball nach Pier Paolo Pasolini (Ο σκόρερ χάθηκε ανάμεσα στους ποιητές. Το ποδόσφαιρο και ο Πιερ Πάολο Παζολίνι), μετάφραση από τα ιταλικά: Judith Krieg, Bad Herrenalb, 2022, 184 σελ.

Στην «ενδεκάδα των φιλοσόφων και ποιητών», αναμφίβολα, ξεχωρίζει το enfant terrible της ιταλικής και, ευρύτερα, της ευρωπαϊκής διανόησης, ο Πιερ Πάολο Παζολίνι (1922-1975): αυτό το κείμενο, για τη σχέση του ποιητή με την ποιητική του ποδοσφαίρου, είναι αφιερωμένο στα εκατοστά του γενέθλια. Τεύχος 129