Σύνδεση συνδρομητών

Μικρασιατική καταστροφή

Εμφάνιση άρθρων Books' Journal βάσει ετικέτας

Jennifer Richard, Ο Διάβολος μιλάει όλες τις γλώσσες, μετάφραση από τα γαλλικά: Λίζυ Τσιριμώκου, Ποταμός, Αθήνα 2023, 366 σελ.

Ιδού ο Βασίλι/Μπάζιλ Ζαχάροφ (Μούγκλα, Τουρκία, 1849 - Μόντε Κάρλο, 1936), λίγο πριν την τελευτή του: «Δεν είχε ποτέ εμπιστοσύνη σε κανέναν, αλλά είχε διατηρήσει επί μακρόν τα αναγκαία μέσα προκειμένου να αντιμετωπίσει κάθε πιθανή επίθεση. Δεν είχε πλέον εμπιστοσύνη στον εαυτό του – αυτό ήταν το δράμα με το οποίο ερχόταν αντιμέτωπος. Δίχως προστατευτικό κέλυφος, αιχμάλωτος ενός αδύναμου σώματος, δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει κανέναν εχθρό. Καθώς ο κίνδυνος βρισκόταν τώρα μέσα στον ίδιο του τον εαυτό, οι σωματοφύλακες δεν του πρόσφεραν καμία βοήθεια. […] Δεν αναγνώριζε πια τον εαυτό του». 

06 Ιανουαρίου 2024

Μετά τη Λωζάνη

Πάνος Καζάκος

Παράδοση και νεωτερικότητα στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου 

Τα γεγονότα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή είναι γνωστά, αν και οι ερμηνείες τους διαφέρουν.  Προτείνω  να τα δούμε από τη σκοπιά της διελκυστίνδας μεταξύ παράδοσης και νεωτερικότητας.

28 Σεπτεμβρίου 2023

Η εθνική ιδεολογία σε μεταίχμιο

Γιάννης Καρακατσιάνης

Κατερίνα Π. Μπρέγιαννη, Από το 1821 στο 1922. Αναπαραστάσεις της Επανάστασης στο Μεσοπόλεμο (τελετές - σύμβολα - εμβλήματα), Αλφειός, Αθήνα 2022, 230 σελ.  

Βασικές προσεγγίσεις της ιδεολογίας στον ελληνικό μεσοπόλεμο μέσα από τις αναπαραστάσεις του 1821. Τι εξέφρασε η Μεγάλη Ιδέα, πώς η Μικρασιατική Καταστροφή οδήγησε τις πολιτικές ελίτ στην αναθεώρηση της έως τότε εθνικής ιδεολογίας και της στροφής στη Δύση.

18 Ιουλίου 2023

Η Μαρία Ηλιού και η Σμύρνη

Κώστας Θ. Καλφόπουλος

Η Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα. 1896-1922, ιστορικό ντοκιμαντέρ παραγωγής 2022, σε σκηνοθεσία Μαρίας Ηλιού. Ιστορικός σύμβουλος: Αλέξανδρος Κιτροέφ, μουσική: Νίκος Πλατύραχος, διεύθυνση φωτογραφίας: Buddy Squires, παραγωγή: Πρωτέας & Proteus NY Inc. Προβλήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη (Κουμπάρη 1, Κολωνάκι) ώς τα μέσα Απριλίου, με παράλληλη Έκθεση στους ίδιους χώρους.

Μαρία Ηλιού, Μια φιλία στη Σμύρνη. Μυθιστόρημα, Μίνωας, Αθήνα 2022, 536 σελ.

Το ντοκιμαντέρ της Μαρίας Ηλιού, μαζί με το μυθιστόρημά της, τέμνουν μια σημαντική ιστορική περίοδο, εθνικής έξαρσης και τραγωδίας: μια συνομιλία με τη γνωστή σκηνοθέτρια και συγγραφέα. (Τεύχος 140)

03 Μαϊος 2023

Σωτήρης Ριζάς, Το τέλος της Μεγάλης Ιδέας, Καστανιώτη, νέα έκδοση Αθήνα 2022, 359 σελ.

Ο Εθνικός Διχασμός όρισε σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις που οδήγησαν στη Μικρασιατική Καταστροφή. Τα επεισόδια ήταν πολλά, και μερικά από τα κρισιμότερα ήταν η σύγκρουση Βενιζέλου και Κωνσταντίνου, οι εκλογές του 1920, η πολιτική των αντιβενιζελικών μετά την ήττα του Βενιζέλου σε κείνες τις εκλογές, η κλιμάκωση και τελικά η ήττα και η Καταστροφή. Τεύχος 137

31 Ιανουαρίου 2023

Σωτήρης Ριζάς, Το τέλος της Μεγάλης Ιδέας, Καστανιώτη, νέα έκδοση Αθήνα 2022, 359 σελ.

Το βιβλίο του ιστορικού Σωτήρη Ριζά εκκινεί από την ιδεολογία της Μεγάλης Ελλάδος και δίνει έμφαση στον ειδικό ρόλο που έπαιξε η διεκδίκηση της Μικράς Ασίας, στη στροφή από τον αναθεωρητισμό της Μεγάλης Ιδέας στον αντιαναθεωρητισμό. Ο συγγραφέας τοποθετεί τα αίτια της Καταστροφής όχι στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920, αλλά στην αδυναμία αξιολόγησης της διεθνούς πολιτικής λόγω του Εθνικού Διχασμού. Πρόκειται για μια θέση που, χωρίς να αλλάζει το ισοζύγιο των ευθυνών, μεταφέρει το κέντρο βάρους από το εσωτερικό στο εξωτερικό μέτωπο δείχνοντας πώς ο Διχασμός εμπόδιζε τη σωστή λήψη απόφασης γιατί θόλωνε την αποτίμηση της διεθνούς πολιτικής.

25 Ιανουαρίου 2023

Η ελληνική εμπλοκή στη Μικρά Ασία συνιστούσε το τελευταίο και σημαντικότερο κεφάλαιο της προσπάθειας για την πραγματοποίηση της Μεγάλης Ιδέας. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, αρχιτέκτονας του εγχειρήματος από την ελληνική πλευρά, εκτιμούσε την αυξημένη γεωπολιτική και οικονομική σημασία ενός ελληνικού κράτους που θα εκτεινόταν και στις δύο πλευρές του Αιγαίου. Η επέκταση της Ελλάδας προς τη Μικρά Ασία εντασσόταν όμως σε ένα ευρύτερο πλαίσιο που συγκροτούσε η τελική φάση του Ανατολικού ζητήματος, το οποίο αφορούσε ήδη από το τέλος των Ναπολεοντείων πολέμων, το 1815, τη διαδοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η έξοδος των Νεότουρκων στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των Κεντρικών Δυνάμεων είχε συντελέσει στην οριστική εγκατάλειψη εκ μέρους της Βρετανίας του δόγματος της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Μέση Ανατολή ήταν πλέον μια περιοχή προς διεκδίκηση για τη μεταπολεμική εποχή. Ο βρετανικός παράγων είχε ανάγκη από νέο εταίρο στην πύλη της Εγγύς και της Μέσης Ανατολής και η Ελλάδα, ένα δυναμικό και ανερχόμενο χριστιανικό κράτος, έδειχνε να είναι ο ιδεώδης σύμμαχος για το Λονδίνο. Αυτή ήταν η αντίληψη του Λλόυντ Τζωρτζ και των Φιλελευθέρων αν και όχι άλλων σημαντικών παραγόντων, όπως οι Συντηρητικοί ή το στρατιωτικό κατεστημένο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, που θεωρούσαν ασφαλέστερη από πολιτική και στρατηγική άποψη τη συνεργασία με μια νέα Τουρκία.

23 Ιανουαρίου 2023

«Κ’ η Ανατολή του αιμάτου σιντριβάνι». Μικρασιατική Εκστρατεία 1919-1922. Αίτια και συνέπειες μιας καταστροφής, Γκοβόστη, Αθήνα 2022, 416 σελ.

Τμήμα Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ (επιμ.), 1922. Ιμπεριαλιστική Εκστρατεία και Μικρασιατική Καταστροφή, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 2022, 400 σελ.

Δημήτρης Καμούζης, Αλέξανδρος Μακρής και Χαράλαμπος Μηνασίδης (επιμ.), Έλληνες στρατιώτες και Μικρασιατική Εκστρατεία. Πτυχές μιας οδυνηρής εμπειρίας, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2022, 456 σελ.

Η κύρια κληρονομιά της επετειακής χρονιάς για τη Μικρασιατική Εκστρατεία και τη Μικρασιατική Καταστροφή είναι η εμφάνιση μιας νέας γενιάς ιστορικών που αλλάζει το πρίσμα μελέτης τους, εξετάζοντάς τις «από τα κάτω». Πέραν των συμβολών για τις στρατιωτικές, πολιτικές και διπλωματικές πτυχές της εκστρατείας που είχαν ήδη κυκλοφορήσει, έχουμε πλέον την απαρχή της συγγραφής μιας κοινωνικής ιστορίας της Μικρασιατικής Εκστρατείας.

19 Ιανουαρίου 2023

Το τεύχος 127 του Books’ Journal (https://booksjournal.gr/teyxi/4109-teyxos-137), τελευταίο τεύχος του 2022,  περιέχει ένα λιτό πλην ουσιώδες αφιέρωμα στη Μικρασιατική Εκστρατεία και τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ένα επί της ουσίας μικρό αφιέρωμα, δηλαδή, για τη συντριβή της Μεγάλης Ιδέας και την εγκατάλειψη, σε μεγάλο βαθμό, των επεκτατικών εθνικιστικών ονείρων. Προτιμήσαμε να αφήσουμε τον επετειακό χρόνο να τελειώσει, αναμένοντας τις συζητήσεις που στο μεταξύ θα είχαν γίνει και το αποτύπωμα που θα είχαν αφήσει. 

15 Δεκεμβρίου 2022

Κωνσταντίνος Δ. Βλάσσης, Πρόσφυγες, οικονομία και νομοθεσία κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία. Ο επίμαχος ν. 2870/1922, Δούρειος Ίππος, Αθήνα 2020, 363 σελ.

Παρότι στον κοινό νου το προσφυγικό πρόβλημα έχει συνδεθεί κυρίως με τις επιπτώσεις της Μικρασιατικής Καταστροφής, το ελληνικό κράτος αντιμετώπισε ποικίλες προσφυγικές κρίσεις στο ενδιάμεσο κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας (τεύχος 123).

13 Νοεμβρίου 2021