Τεύχος 37

Τεύχος 37, Νοέμβριος 2013.

Σε μια συνέντευξη που έδωσε το 1994 στο Paris Review, απαντώντας στο ερώτημα αν έγραφε σε συγκεκριμένες ώρες, ερώτηση που αγαπούν να θέτουν στους συγγραφείς οι δημοσιογράφοι, η Άλις Μονρό έδωσε μια αρκετά αποκαλυπτική εικόνα για τη ζωή και την καθημερινότητά της. Όταν τα παιδιά της ήταν μικρά, λέει, έγραφε την ώρα που έπεφταν για ύπνο. Κι όταν μεγάλωσαν, την ώρα που έλειπαν στο σχολείο. Δεν ήταν πάντα εύκολο και ούτε έγραψε τα σημαντικότερα έργα την περίοδο εκείνη, ωστόσο, όπως εξομολογήθηκε, υπήρξε αρκετά παραγωγική. Η μέρα της για πολλά χρόνια πρέπει να ήταν ασφυκτικά γεμάτη με υποχρεώσεις, καθώς μεγάλωνε τα τρία παιδιά της, ασχολιόταν με τις καθημερινές δουλειές του σπιτιού και εργάζονταν στο βιβλιοπωλείο που διατηρούσε με το σύζυγό της. Όταν σταμάτησε να εργάζεται, αξιοποιούσε κάθε λεπτό στο γράψιμο μέχρι το μεσημεριανό φαγητό και αμέσως μετά φρόντιζε να γράφει για λίγο ακόμη.

Alice Munro, Μ’ αγαπάει δεν μ’ αγαπάει, μετάφραση από τα αγγλικά: Σοφία Σκουλικάρη, Μεταίχμιο, Αθήνα 2003, επανέκδοση: 2013, 443 σελ.

Alice Munro, Πάρα πολλή ευτυχία, μετάφραση από τα αγγλικά: Σοφία Σκουλικάρη, Μεταίχμιο, Αθήνα 2010, επανέκδοση: 2013, 391 σελ.

Το 2013 το βραβείο Νόμπελ πήγε στην καναδή συγγραφέα που, δουλεύοντας αθόρυβα αλλά επίμονα πάνω στη μικρή φόρμα, χαρακτηρίστηκε ο θηλυκός Τσέχωφ του καιρού μας. Ο πλούτος και η δύναμη των διηγημάτων της δικαιολογεί όχι μόνο τον τιμητικό χαρακτηρισμό αλλά και το Νόμπελ. Τεύχος 37, Νοέμβριος 2013.

Άλκη Ζέη, Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο, Μεταίχμιο, Αθήνα 2013, 386 σελ.

Η Άλκη Ζέη, αγαπημένη συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, που ποτέ δεν διεκδίκησε να μεταφραστούν οι επιτυχίες της σε μετοχές στην αγορά της δημοσιότητας, καταθέτει ένα καινούργιο βιβλίο, αυτοβιογραφικό, για μια ζωή που αρδεύτηκε από τις σχέσεις σημαντικών ανθρώπων και σημαδεύτηκε από δραματικά ιστορικά γεγονότα. Η συγγραφέας κινήθηκε με δικαιοσύνη και σεβασμό ανάμεσα στις σκοτεινές και τις φωτεινές περιοχές της μνήμης και μας έδωσε ένα όμορφο αφήγημα που δεν μας τέρπει απλά, αλλά μας εμψυχώνει.[Αναδημοσίευση από το Books' Journal 37, Νοέμβριος 2013]

Έχυσε καφέ στην κούπα, πήρε και δυο φρυγανιές και έκανε να επιστρέψει.

      -Πάρε και κασέρι, τι σκέτες θα τις φας, νηστεύεις; ακούστηκε η φωνή της πάνω από τον νεροχύτη.

Έγνεψε «αργότερα», έσυρε τις παντόφλες στο μωσαϊκό μέχρι το τέλος του χολ και άφησε να τον καταπιεί το δωμάτιο.

Ο υπολογιστής ήταν ανοικτός και γουργούριζε υπομονετικά.

Στα νερά της ΑΟΖ δεν είναι σωστό να εμπιστεύεται κανείς την πλοήγησή του στους λογής φωνασκούντες των καναλιών, τους προχειρογράφους του Ίντερνετ και, γενικώς, όσους υπερθεματίζουν σε δήθεν πατριωτισμό. Ένας επαΐων, ο καθηγητής Χρήστος Ροζάκης,  αποδεικνύει στο σχετικό βιβλίο του, που μόλις κυκλοφόρησε, ότι για την εκμετάλλευση ενδεχόμενων κοιτασμάτων πετρελαίου στο Αιγαίο αρκεί η διευθέτηση της διαφοράς Ελλάδας - Τουρκίας για την υφαλοκρηπίδα. Αλλά τότε, σε τι χρησιμεύει η ΑΟΖ – και πώς είναι δυνατόν να οριοθετηθεί ειρηνικά και δίκαια; [ΤΒJ]

Enzo Traverso, Διά πυρός και σιδήρου. Περί του ευρωπαϊκού εμφυλίου πολέμου 1914-1945, μετάφραση από τα γαλλικά: Γιάννης Ευαγγέλου, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 2013, 401 σελ.

Η αποδοχή της βίας ως τρόπος πολιτικής κατίσχυσης, η άνοδος του φασισμού, ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος δεν είναι ξεκομμένα ιστορικά φαινόμενα αλλά, όλα μαζί, ενταγμένα στη μεγάλη ευρωπαϊκή ιστορία, μπορούν να ισωθούν και ως επί μέρους επεισόδια ενός μεγάλου ευρωπαϊκού εμφυλίου, που συνεχίστηκε με την άνοδο του ναζισμού, τον Β’ Παγκόσμιο, έως και την κατάρρευση του κομμουνισμού. Τι αλλάζει στην αποτίμηση της ευρωπαϊκής ιστορίας του 20ού αιώνα η παραπάνω παραδοχή –σε συνδυασμό με την εξέταση της άποψης των ηττημένων, που αλλάζει συνήθως την ιστορική γνώση;[TBJ]

Άλκη Ζέη, Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο, Μεταίχμιο, Αθήνα 2013, 386 σελ.

Η Άλκη Ζέη, αγαπημένη συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, που ποτέ δεν διεκδίκησε να μεταφραστούν οι επιτυχίες της σε μετοχές στην αγορά της δημοσιότητας, καταθέτει ένα καινούργιο βιβλίο, αυτοβιογραφικό, για μια ζωή που αρδεύτηκε από τις σχέσεις σημαντικών ανθρώπων και σημαδεύτηκε από δραματικά ιστορικά γεγονότα. Η συγγραφέας κινήθηκε με δικαιοσύνη και σεβασμό ανάμεσα στις σκοτεινές και τις φωτεινές περιοχές της μνήμης και μας έδωσε ένα όμορφο αφήγημα που δεν μας τέρπει απλά, αλλά μας εμψυχώνει.[ΤΒJ]

Reiner Stach, Kafka. The years of insight, μετάφραση στα αγγλικά από τα γερμανικά: Shelley Frisch, PrincetonUniversity Press, 2013, 682 σελ.

Το δεύτερο μέρος της βιογραφίας του Ράινερ Σταχ ακολουθεί έναν «κατά λάθος μοντερνιστή» από την περίοδο της ωριμότητας ως το θάνατό του. Ο στόχος στη διαδρομή είναι να φέρει στην επιφάνεια τα πολλά πρόσωπα του συγγραφέα που «δεν ήταν τίποτε άλλο εκτός από λογοτεχνία»

Joseph Roth, Ιώβ. Η ιστορία ενός απλού ανθρώπου, μετάφραση από τα γερμανικά: Μαρία  Αγγελίδου, σύνταξη εργογραφίας: Τόνια Χ. Παπαϊωάννου - Παναγιώτης Τσούκας, Άγρα, Αθήνα 2013, 230 σελ.

Η έκδοση του Ιώβ στα 1930 αποτέλεσε σημείο καμπής για τη μετέπειτα συγγραφική πορεία του αυστριακού συγγραφέα, αφού προηγήθηκε του κορυφαίου (ελεγειακού) ιστορικού μυθιστορήματός του, Το εμβατήριο του Ραντέτσκυ (1932), έργου που συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα πεζογραφήματα της γερμανικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα - και βέβαια στον γερμανικό λογοτεχνικό Κανόνα. Ο μεταφραστής του βιβλίου στα αγγλικά, Ρος Μπέντζαμιν, το θεωρεί κείμενο κομβικό, μέσα από το οποίο ο συγγραφέας επιστρέφει στην παιδική του ηλικία –διά της οδού αυτού που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως αφήγημα νόστου– και  στη μητρική γη με όλη την οικειότητα, αλλά και την ετερότητα που την περιβάλλει. Και τι μπορεί να πει, σήμερα, το συγκεκριμένο κείμενο στον έλληνα αναγνώστη; [ΤΒJ]

H Κεντροαριστερά και η στροφή στον ριζικό πραγματισμό 

Η πολιτική και τα παράγωγά της (η διακυβέρνηση, το lobbying, οι προεκλογικές εκστρατείες, οι διεκδικήσεις και οι υπηρεσίες) δεν είναι ιδιωτικές μαζώξεις αλληλοσυμπαθούντων φίλων και γνωστών. Είναι αναγκαίες συγκλίσεις αντιπαρατιθέμενων ατόμων, επιθυμιών και συμφερόντων. Όποιος οραματίζεται ένα νέο πολιτικό φορέα όπου όλοι θα είναι αρεστοί σε όλους και κανένας δε θα μπορεί να κριθεί δεν έχει καταλάβει τι σημαίνει πολιτική.