Τεύχος 162

Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Ηροδότου και τον Αριστείδη Χατζή

 Η προσωπική ιστορία της καθηγήτριας Όλγας Κατσιαρδή-Hering, μιας χαλκέντερης  ερευνήτριας της ιστορίας του Νέου Ελληνισμού, είναι η συναρπαστική διαδρομή της μέσα από τη γνώση. Πρωτίστως, αφού αυτό είναι το επιστημονικό αντικείμενό της στο οποίο αφιέρωσε τη ζωή της, τη γνώση των διαδρομών που διαμόρφωσαν ό,τι σήμερα αποκαλούμε Νέο Ελληνισμό, που δεν τον ταυτίζει με τον ελλαδικό ελληνισμό αλλά τον θεωρεί ευρύτερα. Γι’ αυτό άλλωστε ένας από τους τρόπους κατανόησης του αντικειμένου της είναι η συστηματική κατόπτευση των τόπων στην Ευρώπη όπου διαμορφώθηκε ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός, όπου εκδόθηκαν πολλά βιβλία στα ελληνικά κι όπου υπήρξαν πανεπιστήμια στα οποία κατά βάση φοιτούσαν Έλληνες με υποτροφίες εμπόρων της διασποράς (Πάδοβα, Βερόνα, Φλωρεντία, Μιλάνο, Γοττίγγη, Λειψία, Βερολίνο, Ιένα, Οξφόρδη, Μονπελλιέ, Παρίσι κ.ά.).

Hermann Hesse, Σιντάρτα. Ένα ινδικό παραμύθι, μετάφραση από τα γερμανικά: Μαρία Αγγελίδου και Άγγελος Αγγελίδης, Διόπτρα, Αθήνα 2025, 200 σελ.

Hermann Hesse, Γερτρούδη, μετάφραση από τα γερμανικά: Ειρήνη Γεούργα, Διόπτρα, Αθήνα 2025, 256 σελ.

Ήταν το είδωλο της εποχής των χίπις και, στην Ελλάδα, όσων είχαν μαγευτεί από τις θεωρίες του ανορθολογισμού και από την πνευματικότητα της Ανατολής τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης και πολυδιαβασμένο το βιβλίο του, Σιντάρτα. Γερμανός, επηρεασμένος από την ελληνική μυθολογία, τον γερμανικό ρομαντισμό, την ινδική και την κινεζική σκέψη και διάφορες ψυχαναλυτικές θεωρίες, ο Χέρμαν Έσσε υπήρξε πολυβραβευμένος (μεταξύ άλλων, έλαβε και Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1946) κι ακόμα σήμερα αντιμετωπίζεται ως ο πιο δημοφιλής συγγραφέας από τη Γερμανία. Το έργο του, γνωστό στους έλληνες αναγνώστες, επανεκδίδεται και διεκδικεί να διαβαστεί – ή να ξαναδιαβαστεί.

Γιατί εξελέγη ο Ντόναλντ Τραμπ; Πώς ένας ακροδεξιός λαϊκιστής μπόρεσε να κερδίσει την καρδιά των μαζών στη σύγχρονη Αμερική; Αυτό αναρωτιούνται με αγωνία οι ηττηθέντες αμερικανοί liberals αλλά και οι ευρωπαίοι συνοδοιπόροι τους, και αυτό είναι το ερώτημα που διαρκώς πασχίζουν ν’ απαντήσουν από τη μέρα που ο δισεκατομμυριούχος πλεϊμπόι διέβη για δεύτερη φορά το κατώφλι του Λευκού Οίκου. Το ερώτημα όμως το έχει απαντήσει αναλυτικά και πειστικά ήδη από το 2016, από τις πρώτες μέρες της πρώτης εκλογής Τραμπ, ο σπουδαίος αμερικανός στοχαστής Μαρκ Λίλλα.

Ο κόσμος χθες, σήμερα, αύριο, με τη Γιολάντα Τερέντσιο.^[i] Εκπομπή 1η, 7/5/1994, 2η, 3η  4/5/1994^[ii]. Πρώτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας

Το μεγάλο αυτό το μήνα δεν είναι γραπτό αλλά η ραδιοφωνική συνέντευξη του Αντώνη Μυτιληναίου, στελέχους της ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζόμενων Νέων),  που τοποθέτησε τη βόμβα στην ανατίναξη της εθνικοσοσιαλιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ.

Όλγα Κατσιαρδή-Hering - Δημήτριος Μ. Κοντογεώργης, Η αυστριακή αρμάδα κατά την Ελληνική Επανάσταση: Διπλωματία και Πόλεμος, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, Αθήνα 2023, 702 σελ.

Το ξέσπασμα της ελληνικής Επανάστασης βρήκε απέναντί της την Αυστρία του Μέτερνιχ, που με την εμμονή της στη διατήρηση του status quo, αντιμετώπιζε κάθε εθνικό ή φιλελεύθερο κίνημα ως απειλή. Όμως, καθώς η Ελληνική Επανάσταση έδειχνε μεγάλη αντοχή και το κλίμα στις ευρωπαϊκές αυλές άλλαζε υπό την πίεση και της κοινής γνώμης, η Αυστρία δεν μπόρεσε να προσαρμοστεί. Οι συγγραφείς περιγράφουν γλαφυρά, αλλά και αναλυτικά, τη διαδρομή από το Λάιμπαχ το 1821 στην Αδριανούπολη το 1829. Περιγράφουν, δηλαδή, την αναπόφευκτη αποτυχία των Αυστριακών να εμποδίσουν τις ιδέες της νεωτερικότητας, τον εθνικισμό και τον φιλελευθερισμό, να κλονίσουν τις αυτοκρατορίες. Και αυτό το πλαίσιο περιλαμβάνει μια εξαιρετικά πλούσια Ιστορία, την οποία η Όλγα Κατσιαρδή-Hering και ο Δημήτριος Μ. Κοντογεώργης περιγράφουν διεισδυτικά και αναλυτικά. Ένα έργο, σημείο αναφοράς.

Δημήτρης Καρακίτσος, Αυτός ο χειμώνας. Νουβέλα, Αντίποδες, Αθήνα 2024, 175 σελ.

Είναι η φύση ίσως γεμάτη παρεμβάσεις, γεμάτη μονοπάτια και εκτοπισμένα ζώα και ίχνη από οχήματα μεγάλου κυβισμού και απομεινάρια κυνηγών. Είναι ζόρικο πράγμα η φύση, για να μπορείς να τη φέρεις στα μέτρα σου. Ο Στέργιος, που επέλεξε να ζήσει μόνος αυτό το χειμώνα του 1989-90, στο βουνό, φύλακας σε ένα έρημο χωριό, το ξέρει. Και προτιμά να αφεθεί εντός της φύσης – όχι από κοσμοθεωρία (δεν είναι δα ένας Έλληνας Θορώ), αλλά από ένστικτο, από ταπεινότητα. Τι είναι όμως ο Στέργιος. Μπορούμε να ταυτιστούμε μαζί του; [TBJ]

Στη ραδιοφωνική μας εκπομπή με τον Μανόλη Αναγνωστάκη Φιλολογικοί περίπατοι στον Μεσοπόλεμο (1986-1990), στο Α΄ Πρόγραμμα, παρουσιάστηκαν, μέσα από συνεντεύξεις τους, σημαντικοί εκπρόσωποι των γραμμάτων και των τεχνών μιας παλαιότερης εποχής. Λογοτέχνες- δημοσιογράφοι, νέοι ως επί τo πλείστον τότε, είχαν θέσει τα ερωτήματα. Παραθέτω ορισμένα ονόματα: Κωστής Μπαστιάς, Γιώργος Μυλωνογιάννης, Λουκάς Δαράκης, Γιώργος Κοτζιούλας. Με τις ερωταπαντήσεις ζωντάνευε το κλίμα της κρίσιμης εικοσαετίας 1920-1940.

Ο Τζόναθαν Χάιντ (Jonathan Haidt) είναι κοινωνικός ψυχολόγος και καθηγητής ηθικής διακυβέρνησης στο Stern School of Business του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης. Είναι αναγνωρισμένος επιστήμονας για την έρευνά του σχετικά με την ηθική, την πολιτική και τα ψυχολογικά θεμέλια των πολιτισμικών διαφορών. Το έργο του αμφισβητεί σταθερά τη συμβατική λογική, προσφέρει οξυδερκείς προοπτικές σε πολύπλοκα κοινωνικά ζητήματα και είναι σημαντικό, καθώς όχι μόνο ρίχνει φως στις ψυχολογικές προεκτάσεις της σύγχρονης παιδικής ηλικίας αλλά προσφέρει επίσης ιδέες για το πώς οι κοινωνικές αλλαγές μπορούν να επηρεάσουν την ψυχική υγεία. Τα προηγούμενα βιβλία του, Η υπόθεση της ευτυχίας, Ο δίκαιος νους και Το κανάκεμα του αμερικανικού νου, έχουν θέσει τις βάσεις για την κατανόηση της αλληλεπίδρασης μεταξύ ηθικής, πολιτικής και ψυχικής ευημερίας.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο CNN Greece και στον Στέλιο Παπαγρηγορίου, ο συγγραφέας Νικήτας Σινιόσογλου κάνει λόγο περί παρακμής της Δύσης, την οποία μάλιστα θεωρεί μη αναστρέψιμη:

Ο «αγώνας» ανάμεσα στην αλήθεια και στο ψέμα, βραχυπρόθεσμα, έχει κριθεί πριν ξεκινήσει. Υπέρ του ψέματος.