Σύνδεση συνδρομητών

Ντόκτορ AI

Τρίτη, 21 Ιανουαρίου 2025 10:18
Τέσσερις δεκαετίες ιατρική εκπαίδευση. Από το Σύγγραμμα (κάτω αριστερά) στο ChatGPT (πάνω δεξιά.)
Adan Rodman, MD, MPH, FACP
Τέσσερις δεκαετίες ιατρική εκπαίδευση. Από το Σύγγραμμα (κάτω αριστερά) στο ChatGPT (πάνω δεξιά.)

Artificial Intelligence in Clinical Medicine. Διήμερο συνέδριο του Harvard Medical School. 7-8 Νοεμβρίου 2024

Στις 7 και 8 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε το πρώτο συνέδριο της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ για εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης στο χώρο της υγείας. Οργανωμένο από την Maha Farhat, MD, MSc, τον Samir Kendale, MD και τον Isaac Kohane, MD, το παρακολούθησαν σχεδόν 200 γιατροί από πολλές χώρες. 19 ομιλίες, 6 πάνελ και 9 breakout sessions πρόσφεραν πανοραμικό πορτρέτο των αλλαγών στους τρόπους με τους οποίους μαθαίνουμε, ασκούμε, σκεπτόμαστε και βιώνουμε την ιατρική, πώς επηρεάζουν διαγνώσεις, θεραπείες, δαπάνες υγείας, δεοντολογίες. Η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει το πώς ανακαλύπτονται νέα φάρμακα και τεχνολογίες. Δημιουργεί νέες απαιτήσεις διαφάνειας και νέες διαστάσεις ιατρικού απόρρητου. Τροποποιεί το τι σημαίνει είμαι άρρωστος (patient experience) και διευρύνει τις αναζητήσεις υγείας (wellness).

Οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης είναι πλέον τόσες πολλές, διαφορετικές και γρήγορες ώστε είναι αδύνατον να τις παρακολουθήσεις. Κάποτε λέγαμε ότι κάθε ιατρικό βιβλίο ήταν ξεπερασμένο την πρώτη μέρα της κυκλοφορίας του. Τώρα μια είδηση για κάτι καινούργιο στην τεχνητή νοημοσύνη γίνεται παρελθόν ενώ τη διαβάζεις.

Οι έξυπνες μηχανές μαθαίνουν μόνες τους (και όλο και πιο γρήγορα) από τεράστιες ετερόκλητες (disparate) πολυδιάστατες ποσότητες βιολογικών δεδομένων αποθηκευμένων σε σιλό των συστημάτων περίθαλψης. Διαβάζουν ακτινογραφίες, καρδιογραφήματα, υπέρηχους, βιοψίες, μαστογραφίες, ιστορικά, εργαστηριακά και βιβλιογραφίες. Παρακολουθούν ζωτικά σημεία (σφύξεις, πίεση, αναπνοές, βάρος, ζάχαρο) σε πραγματικό χρόνο. Ρολόι Apple στο χέρι λέει αν έχεις κολπική μαρμαρυγή. Google Lens διαγιγνώσκει εξανθήματα. Αλγόριθμοι βλέπουν πιο πέρα από το ανθρώπινο μάτι. Προβλέπουν το μέλλον. Βελτιώνονται ραγδαία. Επιταχύνουν τα συστήματα περίθαλψης. Τα κάνουν αποδοτικότερα και ελπίζουμε καλύτερα. Υπόσχονται περιορισμό ιατρικών λαθών και πιο έγκυρες, πιο έγκαιρες διαγνώσεις ιδιαίτερα σε σπάνιες παθήσεις και δύσκολες περιπτώσεις. Σε ένα από τα περιστατικά που παρουσίασαν, ο ασθενής είδε 17 γιατρούς σε τρία χρόνια χωρίς να γίνει διάγνωση. Το ChatGPT την έκανε αμέσως.

Το brave new world του Ντόκτορ AI φέρνει διαρκή επανάσταση στην ιατρική εκπαίδευση. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ήταν η ομιλία του Adam Rodman με τίτλο «AI Learning Revolution: Transforming Medical Education».

Ως φοιτητής τη δεκαετία του 1980, ανήκω στη γενιά του Συγγράμματος. Στο ΑΠΘ και όχι μόνο, το κατά κανόνα ογκώδες πράγμα ήταν γραμμένο από Έναν Παντογνώστη Καθηγητή. Η εδραίωση του διαδικτύου στο δεύτερο των 1990s έστειλε τα συγγράμματα σε νιτσεϊκό λυκόφως και τους Παντογνώστες στη φορμόλη.

Κάπου ανάμεσα 2000-2002, φοιτητές και ειδικευόμενοι χρησιμοποιούσαν UpToDate, μια ψηφιακή database άρθρων και reviews. Παρά την ευκολία χρήσης, το UpToDate παρέμεινε άνισο. Κάποια άρθρα ήταν ενημερωμένα και καλογραμμένα, άλλα δεν διαβάζονταν ή δεν ήταν διόλου uptodate, ενώ τα search capabilities δεν ξεπέρασαν τη λίθινη εποχή. Γύρω στο 2004 με σόσιαλ και τα πρώτα εξυπνόφωνα, άλλαξε η επίσκεψη στα δωμάτια των ασθενών στο νοσοκομείο και η συνάντηση του ασθενούς με τη γιατρό στην κλινική. Νέες και νέοι γιατροί σκυμμένοι στα κινητά τους απαντούσαν ερωτήσεις σαν πολυβόλα, πολλές φορές πριν προλάβεις να τελειώσεις την ερώτηση.

Το ΥouΤube έχει κάθε διαγνωστικό κόλπο και θεραπευτικό μυστικό το οποίο στους παλιούς καιρούς έπρεπε να σου δείξει κάποιος. Όταν σ’ το έδειχναν δεν ήξερες ούτε μπορούσες να ελέγξεις αν σ’ το έδειξαν σωστά. Ό,τι μάθαινες λάθος το κουβαλούσες για το υπόλοιπο της καριέρας σου και το μετέδιδες στους επόμενους. Με το ΥouΤube, κορυφαίοι δάσκαλοι ελίτ ιατρικών σχολών βρίσκονται στο πληκτρολόγιο φοιτητών, ειδικευόμενων, ειδικών και ασθενών σε όλο τον πλανήτη.

Σήμερα οι φοιτητές προτιμούν Generative AI αντί να χάνουν το χρόνο τους ρωτώντας καθηγητές, ψάχνοντας βιβλία ή αντί να πηγαίνουν στο παλιό αμφιθέατρο. Είναι πρώτοι AI Natives και πρώτη γενιά Ντόκτορ ΑΙ.

Το FDA που υποτίθεται εποπτεύει και ελέγχει καινούργια προϊόντα, δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στην καταιγιστική εισβολή της τεχνητής νοημοσύνης. Μέχρι στιγμής έχουν εγκριθεί σχεδόν 1.000 εφαρμογές αλλά το trade off είναι συνοπτικές διαδικασίες και χαμηλωμένα στάνταρ. Σύμφωνα με ένα πολυσυζητημένο άρθρο στο Nature Medicine, σχεδόν μισά από τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης που εγκρίθηκαν από το FDA δεν έχουν επικυρωθεί με validation data. (Chouffani El Fassi et al, “Not all AI health tools with regulatory authorization are clinically validated”, Nature Medicine, 26 Αυγούστου 2024). Η ιστορία της ιατρικής είναι γεμάτη από ιδέες, θεραπείες και φάρμακα τα οποία στην πράξη δεν δούλεψαν ή αποδείχθηκαν επιβλαβή. Χωρίς επικύρωση είναι αδύνατον να ξέρουμε αν η εφαρμογή κάνει σωστά τη δουλειά της. Στο χειρότερο σενάριο ανακυκλώνει λάθη ή έχει παραισθήσεις. AI hallucination είναι όταν το μοντέλο δίνει λάθος πληροφορίες. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν εξαιρείται από την απαίτηση να αποδείξει την αξία της έμπρακτα ούτε από το ωφελέειν ή μη βλάπτειν. First do no harm.

Μια επαναλαμβανόμενη ανησυχία είναι ότι δεν ξέρουμε πώς οι αλγόριθμοι κάνουν αυτά που κάνουν. Όμως δεν έχουμε ιδέα ούτε πώς ο ανθρώπινος εγκέφαλος μεταφράζει εικόνες, ευρήματα και πληροφορίες σε γνωματεύσεις με διαγνωστικές, προγνωστικές και θεραπευτικές συνέπειες. Εκτός από όριο, το μαύρο κουτί ίσως αποτελεί και συνθήκη της γνώσης.

Οι ειδικοί παραμένουν κρίσιμοι ρυθμιστές και gatekeepers καινοτομιών και νέων τεχνολογιών. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν αντικαθιστά τους γιατρούς. Αλλά οι γιατροί που χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη θα αντικαταστήσουν γιατρούς που δεν χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη. Πολύ σύντομα θα γίνει μπανάλ αυτονόητο που δεν θα το προσέχουμε.

***

Και τα συγγράμματα; Η τελευταία φορά που αγόρασα το δίτομο Harrisons Internal Medicine σε μορφή βιβλίου ήταν το 2012. Ο Χάρισον ήταν Το Ευαγγέλιο Παθολογίας τη δεκαετία του 1980, αλλά ο λόγος που αγόρασα τη 18η έκδοση ήταν εστέτ νοσταλγία, όχι επειδή το χρειαζόμουν στην καθημερινή μου δουλειά. Μου αρέσουν το λεπτό φύλλο, οι πίνακες με αιτιολογίες και διαφορικές διαγνώσεις νοσημάτων, οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες αξονικών, τα χρώματα και σχήματα διαφορετικών ειδών αναιμίας. Η σχέση μου με τους δύο τόμους δεν είχε ίχνος χρησιμότητας. Και αφού μάζεψαν σκόνη για χρόνια, τώρα στηρίζουν και υπερυψώνουν τις οθόνες στις οποίες γράφω το πανηγυρικό ρέκβιεμ του συγγράμματος και της παλιάς νοημοσύνης.

 

Προσθήκη σχολίου

Όλα τα πεδία είναι υποχρεωτικά. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.