Κριτική

Ana Simões, Maria Paula Diogo, Kosta Gavroglu (επιμ), Sciences in the Universities of Europe, Nineteenth and Twentieth Centuries. Academic Landscapes, Boston Studies in the Philosophy and History of Science – Springer, 2015, 393 σελ.

Είναι στα σχέδια του Υπουργού Παιδείας η απομόνωση των ελληνικών πανεπιστημίων από τον ευρωπαϊκό χώρο, η απόρριψη της αξιολόγησης, η αμφισβήτηση της κινητικότητας των φοιτητών; Μέσω της εισαγωγής του σε τόμο για τα Πανεπιστήμια στην Ευρώπη, ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου φανερώνει τις απόψεις του για την εκπαίδευση και, ασφαλώς, επιτρέπει να κατανοήσουμε τις βασικές επιλογές της πολιτικής του. [ΤΒJ]

Σκέψεις με αφορμή το βιβλίο των Cas Mudde, Cristóbal Rovira Kaltwasser, Λαϊκισμός. Μια συνοπτική εισαγωγή, Επιμέλεια: Πέτρος Παπασαραντόπουλος, Θεσσαλονίκη, Επίκεντρο, 2017

Jo Nesbo, Ο Λυτρωτής, μετάφραση από τα αγγλικά: Γωγώ Αρβανίτη, Μεταίχμιο Pocket, Αθήνα 2014, 597 σελ. 

Ο Νέσμπο είναι, εμπορικά, το διεθνές αστέρι του αστυνομικού μυθιστορήματος τα πρώτα δεκαπέντε χρόνια του αιώνα μας. Θέλω να απαντήσω σε δύο ερωτήματα: Πού οφείλει την επιτυχία του; Πόσο σοβαρός συγγραφέας είναι; Αναδημοσίευση από το Books' Journal 73, Ιανουάριος 2017.

Roland Barthes, Το μπλε είναι φέτος στη μόδα... Κείμενα για την ένδυση και τη μόδα, μετάφραση από τα γαλλικά: Βασίλης Πατσογιάννης, Πλέθρον, Αθήνα 2016, 128 σελ.

Γιατί ντυνόμαστε; Και όταν ντυνόμαστε, γιατί φοράμε αυτά τα ρούχα και όχι κάποια άλλα; Φοράμε τα ρούχα ή τα ρούχα μάς φοράνε;

Ναυσικά Παπανικολάτου, Η δημοκρατική πολιτεία στον Αλέξης ντε Τοκβίλ, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2016, 440 σελ.

Δεν πρόκειται για ακόμα ένα εγκώμιο του Τοκβίλ, πίσω από το οποίο κρύβεται η κυρίαρχη σήμερα στη χώρα ρηχή, ρηχότατη ένθεν και ένθεν, αντίληψη γι’ αυτόν και τον φιλελευθερισμό. Η Ναυσικά Παπανικολάτου αναλύει το συνολικό έργο του Τοκβίλ χωρίς να κάνει αγιογραφία. Η συγγραφέας δημιουργεί το κατάλληλο επιστημονικό και πνευματικό  κλίμα για την ανάδειξη του πραγματικού και όχι του επιθυμητού Τοκβίλ.

Claude Lanzmann, Shoah. Nτοκυμανταίρ γαλλοαγγλικής παραγωγής, 1985. Παραγωγοί: BBC, Historia, Les Films Aleph, Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλικής Δημοκρατίας. Διάρκεια: 613 λεπτά

Claude Lanzmann, Ο τελευταίος των αδίκων (Le Dernier des injustes). Ντοκυμανταίρ γαλλικής παραγωγής, 2013. Παραγωγοί: Synecdoche, Le Pacte, Dor Film Produktionsgesellschaft. Διάρκεια: 220 λεπτά

Γιατί είναι άραγε τόσο μεγάλη η ταραχή μας, η συγκίνησή μας, όταν βλέπουμε τη Shoah του Κλοντ Λαντζμάν^[1]ακόμη και σήμερα, που έχουμε δει τόσες ταινίες, έχουμε ακούσει ή διαβάσει τόσες μαρτυρίες και τόσα βιβλία; Ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που καθιέρωσαν αυτό το εγχείρημα ως το αξεπέραστο αριστούργημα, όχι μόνο στην πρώτη του προβολή, το 1985, αλλά ακόμη και σήμερα, 30 χρόνια μετά;  Γιατί φοβόμαστε να δούμε αυτήν την ταινία, που αποφεύγει κάθε άμεση εικόνα φρίκης; Αναδημοσίευση από το τεύχος 73 του Books' Journal, Iανουάριος 2017, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος. 

Πέτρος Μακρής Στάικος, Ο Δεκέμβρης του 1944. Τέσσερα άγνωστα κείμενα,  Ίκαρος, Αθήνα 2014, 176 σελ.

Με το πέρασμα του χρόνου, όλα τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα μυθοποιούνται, συνήθως με την μεγιστοποίηση πλευρών ή την ηρωοποίηση προσώπων. Οι εμφύλιοι όμως μάλλον αποσιωπούνται. Στην εμφυλιακή σύγκρουση του Δεκέμβρη έχουμε σήμερα και τα δύο φαινόμενα, αποσιώπηση από την πλευρά των νικητών και μύθους από την πλευρά των ηττημένων. Ένας από αυτούς είναι ότι η αντίσταση του ΕΑΜ στον Άξονα και  η σύγκρουση του Δεκέμβρη είναι ένα και το αυτό, δύο επεισόδια στην προσπάθεια για εθνική ανεξαρτησία και ελευθερία. Ένας δεύτερος ότι το ΕΑΜ επιθυμούσε ομαλό και δημοκρατικό πέρασμα της χώρας στην μετακατοχική εποχή και ότι οι Βρετανοί το υποχρέωσαν να αναμετρηθεί μαζί τους στρατιωτικά.

Από τον Μορρίς ώς τον Ασντέ και από τον Ρενέ Γκοσινύ ώς τον Ζυλ, οι περιπέτειες του Λούκυ Λουκ είναι ένα από τα πιο σημαντικά και τα πιο πολυσέλιδα κεφάλαια στην ιστορία της ευρωπαϊκής Ένατης Τέχνης, που άρχισε σε μια από τις πιο καθοριστικές καμπές στην ιστορία του γαλλόφωνου κόμικς. Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, η Αμερική συναρπάζει περισσότερο από ποτέ. Και όχι άδικα: ο αμερικανός φαντάρος είναι ο ελευθερωτής και φέρνει στις αποσκευές του θεάματα, ακούσματα κι αναγνώσματα που ήταν απαγορευμένα για πέντε χρόνια, από τον χολυγουντιανό κινηματογράφο και την τζαζ ώς τα κόμικς.

Κώστας Σημίτης, Υπάρχει λύση; Συζήτηση με τον Γιάννη Πρετεντέρη, Πόλις, Αθήνα 2016, 288 σελ.

«Ο εθνικολαϊκιστικός λόγος δεν ενδιαφέρεται για τη χώρα. Εκείνο που επιδιώκει είναι η προστασία του συντηρητικού κατεστημένου, που παρουσιάζεται υπό διάφορες σημαίες και μορφές –ακροδεξιές, δεξιές, αριστερές ή επαναστατικές… Επιδιώκει η Ελλάδα να παραμείνει στην ευρωζώνη, αλλά διατηρώντας –με ελάχιστες αλλαγές– τις καθυστερημένες δομές της». Αυτή είναι η κατάσταση της χώρας, κατά τον πρώην πρωθυπουργό, Κώστα Σημίτη. Μπορεί να σωθεί λοιπόν αυτή η χώρα; Υπό προϋποθέσεις. Αλλά μπορούν αυτές οι προϋποθέσεις να γεννηθούν; 

Amos Oz, Ιούδας. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα εβραϊκά: Μάγκυ Κοέν, Καστανιώτη, Αθήνα 2016, 368 σελ.

Ο Ιούδας είναι ο πιο πιστός οπαδός του Χριστού, ο μοναδικός που είχε πιστέψει πραγματικά ότι ο διδάσκαλος ήταν Θεός. Γι’ αυτό τον πρόδωσε – και απογοητεύθηκε επειδή πίστευε ότι, κάποια στιγμή, θα κατέβαινε από το σταυρό, αφού προηγουμένως συνέτριβε τους εκτελεστές του. Γιατί, όμως, οι κάτοικοι του νεοσύστατου Ισραήλ, μιας χώρας που δημιουργείται μετά τον πόλεμο από δυτικούς πολίτες στη Μέση Ανατολή, αρνούνται να κάνουν έστω και αναφορά στο όνομά του; Ο Άμος Οζ επιστρέφει με ένα ακόμα μυθιστόρημα για την ταυτότητα του έθνους του. Αναδημοσίευση από το Books’ Journal 59, Οκτωβρίου 2015.