Κριτική

 Oliver Sacks, Εν κινήσει. Μια ζωή, μετάφραση από τα αγγλικά: Ευαγγελία Μόσχου, Ροπή, Αθήνα 2016, 445 σελ.

«Αυτό το παιδί θα πάει μπροστά αν δεν το παρακάνει», έγραψε ένας δάσκαλος στον έλεγχο του δωδεκάχρονου Όλιβερ Σακς. Αποδείχθηκε διορατικός. Η ενεργητικότητά του τον οδήγησε σε μια ζωή γεμάτη εμπειρίες. Διάσημος νευρολόγος, επηρεάστηκε από σημαντικούς ανθρώπους (αναφέρει τον Τομ Γκαν, τον Αλεξάντρ Ρ. Λούρια, τον Ουίσταν Όντεν, τον Τζέραλντ Έντελμαν, τον Φράνσις Κρικ). Σε όλη του τη ζωή διεκδίκησε την προσωπική εμπειρία και συχνά κινήθηκε στα άκρα. Αλλά έζησε – και τη γεμάτη πλούτο ζωή του περιέγραψε σε ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο του, που κυκλοφόρησε και στα ελληνικά. [ΤΒJ]

Κατερίνα Σχινά, Καλή και ανάποδη. Ο πολιτισμός του πλεκτού, Κίχλη, Αθήνα 2014, 173 σελ.

Το πλέξιμο δεν είναι μια άλλη λέξη για τη μονοτονία και την επανάληψη, αλλά μια φαντασιακή εικασία για κάτι το οποίο θα γεννηθεί στο άμεσο μέλλον. Το πλέξιμο συνιστά ένα έργο εν προόδω. Πρόκειται για μιαν υπόσχεση εκπλήρωσης που γίνεται πραγματικότητα λεπτό προς λεπτό, για ένα άθροισμα στιγμών προστιθέμενης αξίας οι οποίες θα καταλήξουν σ’ ένα συμπυκνωμένο και αδιαίρετο σύνολο, σε μιαν ιδανικά ολοκληρωμένη συνοχή, σ’ έναν οριστικά συμπληρωμένο και αποκατεστημένο χρόνο. (αναδημοσίευση από το τεύχος 44, με αφορμή τη βράβευση του βιβλίου με το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου).

Joanne K. Rowling, Jack Thorne,  Ο Χάρι Πότερ και το καταραμένο παιδί, μετάφραση από αγγλικά: Έφη Τσιρώνη, Ψυχογιός, Αθήνα 2016, 416 σελ.

Πώς μπορείς να γίνεις πετυχημένος συγγραφέας σήμερα; Εκτός από ταλέντο, πρέπει να έχεις διάθεση για δουλειά, να ξέρεις να πλασάρεις τον εαυτό σου και να είσαι και λίγο τσαμπουκάς. Λίγο μετά την έκδοση του πρώτου θεατρικού βασισμένου στον διάσημο χαρακτήρα του Χάρι Πότερ, ρίχνουμε μια ματιά στην πορεία της Τζόαν Ρόουλινγκ, της συγγραφέως που αξιοποίησε αυτήν την τριπλέτα καλύτερα απ’ τον καθένα και κατάφερε να πείσει τα παιδιά (και τους γονείς τους) να αρχίσουν το διάβασμα.

Joseph Roth, Βερολινέζικα Χρoνικά 1920-1933, μετάφραση από τα γερμανικά: Μαρία Αγγελίδου, Άγρα, Αθήνα 2016, 288 σελ.  

Το σημερινό Βερολίνο είναι η απόδειξη ότι ακόμα και οι πιο βαθιές πληγές μπορούν να επουλωθούν. Τι συνέβαινε όμως τη δεκαετία του 1920, όταν η πόλη προσπαθούσε να σταθεί στα πόδια της; Από το 1920 έως το 1933, όσο η Γερμανία «προετοιμαζόταν» για τα γεγονότα που θα καθόριζαν την μοίρα ολόκληρου του κόσμου, ο Γιόζεφ Ροτ κατέγραφε την καθημερινή ζωή των κατοίκων του Βερολίνου. Μέσα από τις επιφυλλίδες του σε εφημερίδες της εποχής, ο Ροτ επιτρέπει στον αναγνώστη να ρίξει μια ματιά στην πρωτεύουσα του τότε, να ανακαλύψει τον διάβολο που κρύβεται στις λεπτομέρειες και, τελικά, αποδεικνύει πως ένας καλός δημοσιογράφος δεν γράφει ποτέ μόνο για τους σύγχρονούς του.

Michael J. Sandel, Τι δεν μπορεί να αγοράσει το χρήμα. Τα ηθικά όρια των αγορών, μετάφραση από τα αγγλικά: Μιχάλης Μητσός, Πόλις, Αθήνα 2016, 320 σελ.

Το νέο βιβλίο ενός μοραλιστή στοχαστή, που δηλώνει κοινοτιστής και, μολονότι συντηρητικός, συνεγείρει τμήμα της διανόησης της Αριστεράς, έχει έναν αξιοπρόσεκτο στόχο: να καταγγείλει την ανηθικότητα της αγοράς και να κάνει έκκληση στην ανθρωπότητα ώστε να πρυτανεύσει η ηθική στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η πολιτική. Αλλά τι ακριβώς εννοεί μιλώντας για ηθική; Και πόσο ηθικό θα ήταν, στις δημοκρατίες, να επιβληθούν στους πολίτες οποιοιδήποτε ηθικοί κανόνες; [Η κριτική αυτή γράφτηκε μετά την κυκλοφορία του βιβλίου στα αγγλικά και δημοσιεύθηκε στο Books’ Journal, τχ. 23, Σεπτέμβριος 2012. Είναι ευνόητο ότι οι αναφορές σε σελίδες και η απόδοση στα ελληνικά των παραθεμάτων του βιβλίου έγινε από τον συγγραφέα της κριτικής]

James Ellroy, Τα σκοτάδια μου,  Άγρα, Αθήνα 2015, 532 σελ.

Η μαύρη ντάλια, Κλειδάριθμος, επανέκδοση 2015, 496 σελ.

Perfidia, Κλειδάριθμος, Αθήνα 2016, 1022 σελ.

To μεγάλο πουθενά, Κλειδάριθμος, επανέκδοση 2016, 640 σελ.

Όλα, σε μετάφραση από τα αγγλικά του Ανδρέα Αποστολίδη

Επίγονος του Χάμμετ και του Τσάντλερ, το στυλ των οποίων τον εμπνέει να συνεχίσει το είδος του hard boiled μυθιστορήματος, ο Τζαίημς Ελλρόυ είναι, εκτός από δεινός αφηγητής, ένας σκληρός ανατόμος της αμερικανικής ζωής και της πρόσφατης ιστορίας της. Και τα αφηγήματά του,  όπως επισημαίνει ο μεταφραστής του στα ελληνικά, Ανδρέας Αποστολίδης, είναι κάτι απροσδόκητο: «ένας δαίδαλος βίας, διαστροφής, εγκλημάτων, ψευδαισθήσεων  μέσα στην καρδιά του Αμερικανικού Ονείρου». Αναδημοσίευση από το Books' Journal 69, Σεπτέμβριος 2016.

Blendi Fevziu, Enver Hoxha: The Iron Fist of Albania, μετάφραση στα αγγλικά από τα αλβανικά: Majlinda Nishku, επιμέλεια: Robert Elsie, Ι.Β. Τauris, 2016, 312 σελ.

Με το θάνατο του Ιωσήφ Βησαριὀνοβιτς Τζουκασβίλι, το 1953, ξεκινά η αντίστροφη μέτρηση για το κομμουνιστικό σταλινικό μοντέλο στην Ευρώπη.  Ενα γεγονός-σταθμός, που οδήγησε σε μακρά περίοδο εσωτερικού διαλόγου και ζυμώσεων στα Κομμουνιστικά Κόμματα και στην διαδικασία αποσταλινοποίησης του Νικήτα Κρουστσώφ στη Σοβιετική Ενωση. Αύρα ανανέωσης και μεταρρυθμίσεων πνέει απ’ άκρου εις άκρον στο «Σιδηρούν Παραπέτασμα». Με μια και μοναδική εξαίρεση: την Αλβανία, όπου ο σταλινισμός επιβιώνει, αναλλοίωτος, έως τις αρχές της δεκαετιας του 1990. Την Αλβανία του Εμβέρ Χότζα. (Aναδημοσίευση από το Books' Journal τχ. 69, Σεπτέμβριος 2016)

 Karl Barth, Προς Ρωμαίους Επιστολή, μετάφραση από τα γερμανικά: Γιώργος Βλαντής, Άρτος Ζωής, Αθήνα 2015

Ο δημόσιος χαρακτήρας της χριστιανικής θεολογίας, στο μέτρο που ενισχύει τη λογοδοσία της, θα μπορούσε, σε συνδυασμό με την αποφατικότητά της (την εμμονή στο ασύμμετρο μεταξύ γνώσης και πραγματικότητας) να αντιρροπήσει μερικώς τον κλασικό ψόγο σε βάρος του θεολογικού λόγου, ότι είναι εγγενώς αδιάψευστος και «παντός καιρού», άρα ασύμβατος με τον αναστοχαστικό κριτικισμό και τη ρευστότητα της ανοικτής κοινωνίας. Με άλλα λόγια, η θεολογία μπορεί να είναι φιλελεύθερη. [TBJ]

Κώστας Κουτσομύτης, Ευάγγελος Μαυρουδής, Το Kόκκινο Tανγκό. Νίκος Ζαχαριάδης. Η άνοδος και η πτώση ενός ηγέτη. Μυθιστόρημα, Κέδρος, Αθήνα 2016, 568 σελ.

Στις 29 Μαΐου 1945, μια βρετανική Ντακότα φέρνει στην Αθήνα τον Νίκο Ζαχαριάδη, κρατούμενο μέχρι τότε στο Νταχάου. Οι κομμουνιστές οπαδοί του τον υποδέχονται σαν μεσσία. Αλλά ο Ζαχαριάδης έχει ανομολόγητα πολιτικά σχέδια – και οι πολιτικές επιλογές του εντείνουν την εμφύλια σύγκρουση με καταστροφικές συνέπειες για τη χώρα, αλλά και για την κοινωνική συνοχή του ελληνικού κράτους. Πώς οδηγήθηκε ένας παντοδύναμος και λαοπρόβλητος αρχηγός στην ήττα και, κατόπιν, γιατί επέλεξε να αυτοκτονήσει τα μετασταλινικά χρόνια, στη Σιβηρία όπου έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του; Ποια σχέση μπορεί να έχει η αφήγηση εκείνης της οδυνηρής περιόδου με το σήμερα; Ο Κώστας Κουτσομύτης (με τον Ευάγγελο Μαυρουδή) υπογράφει το κύκνειο άσμα του. [ΤΒJ]

Κώστας Π. Αναγνωστόπουλος, Ανάμεσα στο ρομάντζο της επανάστασης και το στερέωμα της αντίδρασης, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2016, 192 σελ.

Ο Άλμπερ Χίρσμαν, ο Ντάνιελ Κάνεμαν, ο Τζων Μέυναρντ Κέυνς, ο Γιον Έλστερ, ο Άνταμ Σμιθ, ο Τομά Πικεττύ, ο Ρόμπερτ Γκόρντον, ο Άλβιν Ροθ είναι μερικοί από τους σημαντικούς θεωρητικούς με τους οποίους ο Κώστας Αναγνωστόπουλος ανοίγει έναν διεξοδικό διάλογο. Θέματα όπως τα κίνητρα που διέπουν τις ανθρώπινες αποφάσεις ή η ορθολογικότητα είναι ζητήματα που θίγονται διεξοδικά στο βιβλίο – το οποίο, ασφαλώς, δεν είναι μόνο μια περιήγηση στο έργο σημαντικών και παρεμβατικών εικονοκλαστών της οικονομικής σκέψης αλλά βοηθά και στην προσέγγιση των δομικών προβλημάτων της σημερινής Ελλάδας. Αναδημοσίευση από το τεύχος 68 του Books' Journal.