Ανδρέας Κάλβος

Η πορεία ενός μύθου

Το κείμενο αυτό^[*] επρόκειτο να αποτελέσει μέρος μιας μεγαλύτερης εργασίας μου με τίτλο «Η παραμόρφωση του Κάλβου», που πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Το Δέντρο το 1992, επέτειο των διακοσίων χρόνων από τη γέννηση του ποιητή.^[1] Επειδή το μέρος αυτό τραβούσε σε έκταση πολύ μεγαλύτερη από εκείνη που μπορούσε να περιλάβει το περιοδικό, το συνόψισα εκεί τηλεγραφικά σε μια παράγραφο μισής σελίδας. Το ανέπτυξα ξεχωριστά σε ομιλία χωρίς γραπτό κείμενο (μόνο από δελτία) σε βιβλιοπωλείο της Πάτρας το 2013.^[2] Το σημερινό συνέδριο προς τιμήν του Μιχαήλ Πασχάλη μού δίνει την ευκαιρία να ξαναπιάσω εκείνα τα δελτία μου και να τα παρουσιάσω ως γραπτό κείμενο Βέβαια από το 1992 ώς τις μέρες μας τα πράγματα στο πεδίο των καλβικών σπουδών έχουν αλλάξει δραστικά. Αναφέρω μόνο το Αφιέρωμα στον Κάλβο του περιοδικού Αντί (1992), το βιβλίο του Δημήτρη Αρβανιτάκη για το περιοδικό L’Ape Italiana (2010), το βιβλίο του Μιχαήλ Πασχάλη Ξαναδιαβάζοντας τον Κάλβο (2013) και, βέβαια, τη μνημειώδη έκδοση των Απάντων (ας την πούμε έτσι) του Κάλβου (2014-2021). Ωστόσο, παρά τα νέα καλβικά στοιχεία που ήρθαν από το 1992 και εξής στο φως, το θέμα του πουριτανισμού που πιστεύεται ότι διατρέχει τις Ωδές του Κάλβου, και το οποίο υπήρξε μια σταθερά της καλβικής κριτικής από τον Παλαμά μέχρι το 1992, αξίζει να μελετηθεί, γιατί εξακολουθεί να επιβιώνει ώς τις μέρες μας. Επί της ουσίας με το κείμενό μου αυτό δελτία κυρίως θα παραθέσω.

Ανδρέας Κάλβος, Ιππίας, εισαγωγή - μετάφραση: Νάσος Βαγενάς, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2024, 142 σελ. 

Τον Μάρτιο του 2024 κυκλοφόρησε η ημιτελής ιταλική τραγωδία Ιππίας του Κάλβου, σε μετάφραση του Νάσου Βαγενά και με εισαγωγή του ίδιου. Η μετάφραση είναι εξαιρετική και η εισαγωγή είναι πρωτότυπη και πλούσια σε συνδυαστικές και διεισδυτικές ερμηνευτικές προτάσεις, που προϋποθέτουν μακρόχρονη και κυρίως σοβαρή φιλολογική έρευνα στο πεδίο της ιταλικής θεατρικής θεωρίας και δραματουργίας. Μεταξύ άλλων, ο Βαγενάς συνέδεσε το συνωμοτικό θέμα του Ιππία με τη συμμετοχή του Κάλβου στη μυστική εταιρεία των Καρμπονάρων κατά τη δεύτερη διαμονή του στη Φλωρεντία. Ποιος είναι ο Ιππίας του Κάλβου και πώς τον διαβάζει ο Βαγενάς; [ΤΒJ]

Ανδρέας Κάλβος, Ιππίας, εισαγωγή - μετάφραση: Νάσος Βαγενάς, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2024, 142 σελ. 

Μια αρχαιόπνευστη ιταλική τραγωδία, όπου για να αντιμετωπιστεί η υποκρισία της πολιτικής αυθαιρεσίας χρειάζεται να επιστρατευτούν οι μέθοδοι απόκρυψης του καλού συνωμότη. Μόνο έτσι θα στεφθεί με επιτυχία η ύψιστη απόβλεψη, που δεν είναι άλλη από την κατάρρευση της τυραννίας. Αυτό πίστευαν οι Καρμπονάροι, αυτό πρέσβευε o Μακιαβέλι, το ίδιο ακριβώς ενστερνιζόταν και ο Κάλβος.