Λευτέρης Ζούρος
Ομότιμος καθηγητής εξελικτικής βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Συμμετέχει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Βιοηθικής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Βιβλία του: Ας συμφιλιωθούμε με τον Δαρβίνο (2009), Σε αναζήτηση σκοπού σε έναν κόσμο χωρίς σκοπό (2014), Ίωνος Δελαλίδη (αποβιώσαντος) ποιήματα που έγιναν ιστορίες (2014).
Θεωρητικές και Θετικές Επιστήμες: η εξελικτική θεώρηση
Γιώργος Λ. Ευαγγελόπουλος, Θεωρητικές και Θετικές Επιστήμες – Οι δύο κουλτούρες και οι διατομές τους, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2022, 136 σελ.
Οι διαφορές των θεωρητικών από τις θετικές επιστήμες, υποστηρίζει ο καθηγητής Γιώργος Λ. Ευαγγελόπουλος, εκτείνονται πέρα από τα εργαλεία και τα πρωτόκολλα έρευνας που χρησιμοποιούν, αντιπροσωπεύοντας διαφορετικές «κουλτούρες». Πώς και γιατί προέκυψε αυτή η διαίρεση; Μπορούμε να ελπίζουμε ότι, μια μέρα, η τάση θα αντιστραφεί προς την κατεύθυνση ενοποίησης της γνώσης– ή κάτι τέτοιο είναι μια ουτοπία; [ΤΒJ]
Για τη φύση της Δημοκρατίας
![Παλαιά γκραβούρα που απεικονίζει ομιλία του Δημοσθένη (384-322 π.Χ.). Η Δημοκρατία των Αθηνών ήταν μια επιστροφή στην πρωτογενή κατάσταση της ατομικής ανεξαρτησίας. Δεν ήταν όμως παλινδρόμηση σε μια πρότερη κατάσταση, αλλά ένα γόνιμο πείραμα ανάκτησης της ατομικότητας μέσα σε περιβάλλον αυξανόμενης κοινωνικής πολυπλοκότητας. H εικόνα προέρχεται από το Cassell's Illustrated Universal History, τ. I - Early and Greek History, του Edmund Ollier [Cassell and Company, 1890]. Άγνωστος καλλιτέχνης.](/media/k2/items/cache/3bc714d7b9aa132d7ababe50455473f2_Generic.jpg)
Τι κοινό υπάρχει μεταξύ φυσικής επιλογής, επιστήμης και δημοκρατίας; Δεν θα σας το αποκαλύψω αμέσως. Θεώρησα όμως επίκαιρο να το φέρω στην επιφάνεια εν όψει των επικείμενων βουλευτικών εκλογών (σημείωση: το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε στο τεύχος 143 του Books' Journal, Iούνιος 2023). Στο τεύχος του Ιανουαρίου του Βooks’ Journal, δημοσίευσα ένα δοκίμιο με παρεμφερή τίτλο: «Η φύση της ηθικής»[1]. Προς μεγάλη μου έκπληξη και τιμή, το άρθρο επέσυρε τα σχόλια του Θεοδόση Τάσιου[2] που με έκαναν να σκάψω ακόμα πιο βαθιά για τις ρίζες της ηθικής[3]. Η ουσία του θέματος ήταν (και είναι) τι εννοούσα με την λέξη «φύση» όταν μιλούσα για ηθική – και τι εννοώ σ’ αυτό το σημείωμα όταν μιλώ για τη φύση της δημοκρατίας.
«Σύντροφε Λυσένκο, πολίτη Βαβίλοφ». Πώς η ιδεολογία στραγγαλίζει την επιστήμη
Θάνος Χ. Καψάλης, Η Γενετική σε δύσκολους καιρούς και τόπους. Νικολάι Κολτσόφ, Νικολάι Βαβίλοφ, Νικολάι Τιμοφέγιεφ-Ρεσσόφσκι, Σαββάλας, Αθήνα 2020, 480 σελ.
O Τροφίμ Ντενίσοβιτς Λυσένκο ήταν ο γεωπόνος του σταλινικού καθεστώτος που ισχυριζόταν ότι τα κληρονομικά χαρακτηριστικά των φυτών αποκτώνται από επιρροές του περιβάλλοντος. Έλεγε ότι αν βλαστήσει σπόρους σιταριού και τους υποβάλει σε ένα σοκ χαμηλής θερμοκρασίας, τα φυτά θα αποκτήσουν την ικανότητα να καρποφορούν στις ψυχρές πεδιάδες της Σιβηρίας. Μεταξύ 1934 και 1940, εκτελέστηκαν ή παύθηκαν αρκετοί σοβιετικοί βιολόγοι και γενετιστές, ενώ τα «πειράματα» του Λυσένκο, μολονότι αποτελούσαν παταγώδη αποτυχία, ανακοινώνονταν ως τεράστια επιτεύγματα. Ένα νέο βιβλίο περιγράφει εύγλωττα τη μοναδική εκείνη περίπτωση στραγγαλισμού της επιστήμης από την ιδεολογία. [ΤΒJ]
ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΤΕΥΧΟΣ
