Τεύχος 167

Τον Πέτρο [Κουτσιαμπασάκο] τον πρωτογνώρισα στην ταβέρνα του Οικονόμου, στα Πετράλωνα, όπου πολύ γρήγορα έγινε αχώριστο μέλος της παρέας μας. Της «παρέας της Πέμπτης» όπως την αποκαλούσαμε, αφού συναντιόμασταν εκεί το βραδάκι κάθε Πέμπτης, όλοι μαζί, χρόνια τώρα. Εκείνος ερχόταν με τα πόδια, περπατώντας από το σπίτι του, μια κι έμενε στον ίδιο δρόμο, λίγα στενά πιο κάτω. Μετρημένος, σοβαρός, ευθύς, μα πάνω απ’ όλα καλόκαρδος. Γιατί η ευγένεια ήταν νομίζω η λέξη που του άρμοζε περισσότερο και χαρακτήριζε τον Πέτρο, τον καλό μας φίλο. Πάντοτε με το χαμόγελο, συνεσταλμένος, τρυφερός, με τον καλό λόγο για όλους.

14η Πανελλήνια συνάντηση μοτοσικλετιστών - Καμένα Βούρλα, 1995

Γνωριστήκαμε με τον Πέτρο [Κουτσιαμπασάκο] δουλεύοντας ως καλοκαιρινοί σερβιτόροι στο πολύ μοδάτο, τότε, μπαρ-ρεστοράν Balthazar στους Αμπελόκηπους. Εμείς οι εποχικοί δουλεύαμε στον κήπο, στο μπαρ που σέρβιρε ένα πιο περιορισμένο μενού, ενώ οι επαγγελματίες σερβιτόροι είχαν αναλάβει το κυρίως εστιατόριο. Όταν σχόλαγε το ρεστοράν, μαζεύαμε τα τραπεζοκαθίσματα, μην τα κουτσουλήσουν τα πουλιά το ξημέρωμα, καβαλάγαμε τα μηχανάκια μας και τρέχαμε σαν τρελοί στην έρημη Βασιλίσσης Σοφίας για να πάρουμε αέρα.

Πέτρος Κουτσιαμπασάκος, Πόλη παιδιών. Μυθιστόρημα, Πατάκη, Αθήνα, 2012, 424 σελ.

Το μυθιστόρημα του Πέτρου Κουτσιαμπασάκου^[i], Πόλεις Παιδιών,  αφορά την ζωή ενός παιδιού, του Γιώργου Χαλκίτη, στην Παιδόπολη της Θεσσαλονίκης^[ii], από το 1971 ώς το 1976, το χρονικό διάστημα που το παιδί αυτό ήταν μαθητής του δημοτικού σχολείου.  Η αφήγηση μπορεί να αντλεί, και μάλλον αυτό κάνει, από τα σχετικά βιώματα του συγγραφέα. Ο οποίος ξέρει πολύ καλά τη ζωή  αυτή, καθώς ήταν σε παιδόπολη το ίδιο διάστημα με τον ήρωά του, Γιώργο Χαλκίτη.

Μας ένωνε η Πάντειος Σχολή Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών, στην οποία πήγαινα σπανίως να δώσω κάποιο από τα μαθήματα που χρωστούσα. Ο Πέτρος Κουτσιαμπασάκος, που μπήκε πολύ αργότερα, δεν μας είχε μοιάσει – ούτε σ’ εμένα ούτε στους ομοίους μου που τα είχαμε φορτώσει στον κόκορα. Ήταν επιμελής, διάβαζε και κοινωνικοποιούνταν στη σχολή. Και ήδη κατάστρωνε τα σχέδιά του για το μέλλον.

Στον ιστορικό, και παλαιό συνεργάτη μας, Βασίλη Καρδάση απευθυνθήκαμε προετοιμάζοντας το τεύχος για τον Πέτρο Κουτσιαμπασάκο, το μυθιστόρημα του οποίου Πόλη παιδιών τοποθετείται σε μια παιδόπολη, μια από τις πόλεις που από το 1947 συγκέντρωναν άπορα παιδιά, θύματα της μεταπολεμικής φτώχειας αλλά και των συνεπειών του εμφύλιου πολέμου. Του ζητήθηκε ένα κείμενο που να περιγράφει το ιστορικό φόντο του μυθιστορήματος του εκλιπόντος συγγραφέα. Ο Καρδάσης ανταποκρίθηκε αμέσως και παρέδωσε το κείμενό του από τους πρώτους. Δυστυχώς, όταν κυκλοφόρησε το τεύχος δεν ζούσε για να το δει τυπωμένο. Σήμερα, αναδημοσιεύεται και εδώ, προσβάσιμο σε όλους, το τελευταίο κείμενό του.

Το τεύχος 167, του περασμένου Αυγούστου, ήταν ένα αφιέρωμα μνήμης στον συγγραφέα Πέτρο Κουτσιαμπασάκο, που πέθανε πολύ νέος. Αναδημοσιεύουμε το αρχικό σημείωμα, στην ουσία ένα πλήρες βιογραφικό και μια αξιολόγηση του Κουτσιαμπασάκου, που εξηγεί την αναθεωρητική επιλογή μας, να δώσουμε ένα ολόκληρο τεύχος σε έναν θεωρούμενο ήσσονα συγγραφέα, με στοίχημα μοναδικό: να προσεχτεί ξανά, να μην ξεχαστεί. (Για την ιστορία: το κείμενο έχει συντάξει ο Γιάννης Ξούριας)

Η ουσιαστική σχέση του συγγραφέα Πέτρου Κουτσιαμπασάκου με τη διόρθωση των εφημερίδων με οδήγησε στην ανάγκη μιας περιδιάβασης στο χρονικό της τυπογραφίας. Γι’ αυτό διάλεξα σαν αφηγητή έναν αφανή των γραμμάτων μας και καθ’ ύλην αρμόδιο, τον ζακυνθινό λόγιο Δημήτριο Κ. Μάργαρη (1879-1963), επιφανή «βιβλιολόγο». Όρος αδόκιμος που απουσιάζει από τα λεξικά, ταιριάζει όμως όταν αποδίδεται σ’ έναν άνθρωπο που ασχολήθηκε επί δεκαετίες συστηματικά με την ιστορία του βιβλίου, την προσφορά των εκδοτών και την εξέλιξη της τυπογραφίας. Επιπλέον, και ο ίδιος κάπου χρησιμοποίησε τον όρο.

Ο Πέτρος Κουτσιαμπασάκος ήταν ο τελευταίος που γνώρισα στην Πάντειο. Ήταν ένας ήσυχος άνθρωπος. Δεν ξέραμε από πού έρχεται, δεν είχε ιδιαιτερότητες, δεν είχε τουπέ επαναστάτη. Δεν ήταν ξερόλας, ούτε ήταν σίγουρος για τον εαυτό του και τις επιλογές του. Χαμηλών τόνων, διάβαζε εκτός από λογοτεχνία και μαθήματα, τα οποία περνούσε. Ήταν παράξενος φοιτητής. Αν δεν ήταν πολύ εξηγημένος, ίσως και να τον παρεξηγούσαμε.

Με αφιέρωμα στον συγγραφέα Πέτρο Κουτσιαμπασάκο (1965-2014) κυκλοφόρησε το ειδικό τεύχος 167 του Books’ Journal, Αύγουστος 2025. Τα πλήρη περιεχόμενα:

Τη Δευτέρα, 11 Αυγούστου, θα κυκλοφορήσει στα βιβλιοπωλεία και στα περίπτερα σε όλη την Ελλάδα το νέο τεύχος 167 του Books' Journal, αφιερωμένο σε έναν απόντα: τον συγγραφέα Πέτρο Κουτσιαμπασάκο, που συμπληρώθηκαν έντεκα χρόνια από την ξαφνική εκδημία του.