Κοινωνία

Έλενα Χουζούρη, Η στρατιωτική ζωή στη Νεοελληνική Λογοτεχνία. 19ος-20ός αιώνας, Επίκεντρο. Θεσσαλονίκη 2020, επαυξημένη έκδοση 254 σελ. 

«…τῆς ἑλλάδος φρουρός…». Μεταπολεμικά διηγήματα του στρατού και της θητείας, Επιλογή, Θεσσαλονίκη 1983, 160 σελ.

Δύο βιβλία, με διαφορά 38 ετών, γεφυρώνουν εκδοτικά το «πέρασμα του χρόνου» και μας μεταφέρουν σ’ ένα ταξίδι πίσω, αλλά και πέρα από τα σύρματα των στρατοπέδων. Η λογοτεχνία, αλλά και ο (ανδροκρατικός, κατ’ εξοχήν) πολιτισμός των στρατοπέδων ιδωμένος μέσα από τη ματιά και τη γραφή των μεταπολεμικών συγγραφέων αλλά και, σε μια ανανεωμένη επισκόπηση ενός ιδιαίτερου είδους, από μια γυναίκα – την Έλενα Χουζούρη. Τεύχος 128 

Δεν γνωρίζω λεπτομέρειες, γνωρίζω χοντρικά την υπόθεση. Ένας αδελφός οδηγούσε με μεγάλη ταχύτητα τη φεράρι του, έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου του και σκοτώθηκε. Η διατύπωση «έχασε τον έλεγχο του αυτοκινήτου του» είναι το κλειδί για την κατανόηση του συγκεκριμένου γεγονότος, αλλά και, ευρύτερα, την κατανόηση της ανθρώπινης δράσης.

Σωτήρης Σπαθάρης, Τα απομνημονεύματά μου, εισαγωγή, επιμέλεια, επεξηγηματικά σχόλια: Γιάννης Κόκκωνας, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Αθήνα 2020, 710 σελ. 

 Αυτός ο άνθρωπος έχει ταυτίσει τόσο συγκλονιστικά όλη τη ζωή του με την τέχνη του Καραγκιόζη –χωρίς την οποία, λέει, θα πέθαινε– που καταφέρνει να ξεπεράσει τα μύρια καθημερινά του βάσανα, αντλώντας δύναμη από τη σωτήρια χαρά της δημιουργίας.

Sue Donaldson - Will Kymlicka, Ζωόπολις. Μια πολιτική θεωρία για τα δικαιώματα των ζώων, μετάφραση από τα αγγλικά: Γρηγόρης Μολύβας, Πόλις, Αθήνα 2021, 512 σελ. 

Τι είναι το Ζωόπολις; Ένα φιλόδοξο εγχείρημα θεμελίωσης μιας νέας θεωρίας για τα δικαιώματα, η οποία όχι μόνο δεν θα προσπερνά, αλλά θα αναδεικνύει την καθημερινή παρουσία των ζώων στις ανθρώπινες κοινότητες, αποσκοπώντας στην εννοιολόγηση και στη διεύρυνση των διάφορων τρόπων προσέγγισης και πλαισίωσης, από κανονιστική σκοπιά, των ποικίλων μορφών συμβίωσης ανθρώπινου και ζωικού στοιχείου. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 119, Μάιος 2021.

O Αλέξανδρος Κατσαντώνης,αναφερόμενος στη δολοφονία Φραντζή, έλεγε ότι «ειδεχθής δεν ήταν ο φόνος, αλλά η προσπάθεια του δράστη να καλύψει την πράξη του». Kατ’ αντιστοιχία, το ίδιο συμβαίνει και με το έγκλημα στα Γλυκά Νερά.

Πριν από μερικές μέρες κυκλοφόρησε από το Επίκεντρο ένα βιβλίο αφιερωμένο στο συμβάν της Μαρφίν: 05.05.2010. Ταυτότητες και συναισθήματα της πολιτικής βίας στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, σε επιμέλεια τριών γνωστών πολιτικών επιστημόνων (Βασίλης Βαμβακάς, Τριαντάφυλλος Καρατράντος, Παναγής Παναγιωτόπουλος), που όλοι είναι στενοί συνεργάτες του Books’ Journal.

Γιάννης Μπουτάρης (σε συνεργασία με τη Μαρία Μαυρικάκη), Εξήντα χρόνια τρύγος, Πατάκη, Αθήνα 2020, 368 σελ.

Διαβάζοντας το βιβλίο Εξήντα Χρόνια Τρύγος… του Γιάννη Μπουτάρη επανέρχεται στο νου μου ένας διάσημος στίχος του εμβληματικότερου ποιητή της Αμερικής του 19ου αιώνα, του Ουώλτ Ουίτμαν: «Είμαι μεγάλος, εμπεριέχω πολλαπλότητες» (“I am large, I contain multitudes”). Ο αεικίνητος κυρ Γιάννης, όπως προτιμάει ο ίδιος να τον αποκαλούν, καταθέτει μία εκ βαθέων αφήγηση των σημαντικότερων γεγονότων της ζωής του. Ο επιχειρηματίας οινοποιός λαμβάνει ως αφορμή την πορεία του στην οινική ιστορία της νεότερης Ελλάδας και θυμάται τις σημαντικές θητείες του στα κοινά, τα προσωπικά γεγονότα της ζωής του, τις επιτυχίες, τα λάθη, τις δυσκολίες. Το αποτέλεσμα δεν είναι τίποτα λιγότερο από ένα μεστό και πλουσιοπάροχο κείμενο που μαγνητίζει τον αναγνώστη.

Έχω προσπαθήσει πολλές φορές να καταλάβω πώς σκέφτονται κάποιοι άνθρωποι γύρω μου, αν είναι πλάνη, αν είναι άρνηση, αν είναι κάποια βαθύτερη γνώση (που εμένα μού διαφεύγει), αν είναι αίσθηση πως το κακό δεν τους αγγίζει, αν είναι ανάγκη να νιώσουν διαφορετικοί, αντισυστημικοί, καταδιωγμένοι, σημαντικοί. Το σκέφτομαι περισσότερο ακόμη κάποιες μέρες που η πανδημία έρχεται πολύ κοντά, τις ώρες που συνειδητοποιώ πως ΔΕΝ θα είμαστε όλοι εδώ μετά. Και κάποιοι θα έχουν φύγει πολύ πολύ νωρίς.

Εδώ και αρκετούς μήνες,  ολοένα και περισσότεροι πολίτες δεν τηρούν τα περισσότερα κυβερνητικά μέτρα περιορισμού / lockdown με αφορμή την πανδημία. Δεν αναφέρομαι βεβαίως στα προφανή, όπως ήταν οι συγκεντρώσεις για τον Κουφοντίνα ή τα πρόσφατα κορωνοπάρτυ.

Αθήνα, αρχές Σεπτεμβρίου 2004. Η εθνική ομάδα της Ελλάδας αντιμετωπίζει, εκτός έδρας, την εθνική ομάδα της Αλβανίας. Ο αγώνας είναι επίσημος και λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο των προκριματικών αγώνων για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου που θα γίνει το καλοκαίρι του 2006 στην Γερμανία (Mουντιάλ 2006). Το ενδεχόμενο της ήττας δεν συζητείται καν. Πολύ πρόσφατα, τον Ιούλιο 2004, η εθνική μας ομάδα κατήγαγε τη μεγαλύτερη επιτυχία στην ιστορία της. Σήκωσε την κούπα του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου που διεξήχθη στην Πορτογαλία (Euro 2004), νικώντας εθνικά συγκροτήματα χωρών με σπουδαία ποδοσφαιρική αξία. Ασφαλώς, δεν ισχυρίζεται κανείς ότι η εθνική μας ομάδα κατέστη παγκόσμια ποδοσφαιρική υπερδύναμη, αλλά πάντως το ενδεχόμενο της ήττας από την εθνική ομάδα της Αλβανίας δεν συζητείται καν. Πώς είναι δυνατόν να χάσει μία κοτζάμ Πρωταθλήτρια Ευρώπης από την ποδοσφαιρικά άσημη Αλβανία;