Τεύχος 149

Νίκος Καζαντζάκης - Soloúp, Ζοrμπάς. Πράσινη πέτρα ωραιοτάτη, Διόπτρα, Αθήνα 2023, 520 σελ.

Ο Soloúp, κατά κόσμον Αντώνης Νικολόπουλος, αποδίδει έναν ωραίο, αληθινά ευφάνταστο, φόρο τιμής στο εμβληματικό μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, με την επιλογή του να το μεταπλάσει σε graphic novel με τον τίτλο Ζοrμπάς. Πράσινη πέτρα ωραιοτάτη, που κυκλοφορεί σε μια ιδιαιτέρως φροντισμένη και καλαίσθητη έκδοση από τη Διόπτρα, με επιμέλεια της Βίκυς Κατσαρού. Επιλογή γενναία και επικίνδυνη…

Μιχάλης Οικονόμου. Η αλχημεία της ζωγραφικής. Αναδρομική έκθεση, επιμέλεια: Αφροδίτη Κούρια, Μέτσοβο, Πινακοθήκη Αβέρωφ, 30/9/2023-15/1/2024, Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη, Φεβρουάριος - Απρίλιος 2024

Αφροδίτη Κούρια (επιμ.), Μιχάλης Οικονόμου. Η αλχημεία της ζωγραφικής, δίγλωσσος κατάλογος, Πινακοθήκη Αβέρωφ, Μέτσοβο 2023, 241 σελ.

Η μεγάλη αναδρομική έκθεση του Μιχάλη Οικονόμου στο Μέτσοβο (30/9/2023-15/1/2024, Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ), που συνεχίζει το ταξίδι της και στην Αθήνα (Φεβρουάριος-Απρίλιος 2024, Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη), σε παραγωγή της Πινακοθήκης Αβέρωφ-Μέτσοβο, επιμέλεια της Αφροδίτης Κούρια, δρος ιστορίας της τέχνης και με αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της Σόνιας Χαραλαμπίδου-Διβάνη και της Ειρήνης Χαραλαμπίδου αποτελεί μια ιδανική αφορμή για να σκεφτεί κανείς συνολικά και να επαναπροσεγγίσει με πιο καθαρό βλέμμα το έργο του παραγνωρισμένου επιφανούς έλληνα ζωγράφου.

Stephen King, Περί συγγραφής. Το χρονικό μιας τέχνης, μετάφραση: Μιχάλης Μακρόπουλος, Bell, Αθήνα 2006, 304 σελ.

Εν μέρει εγχειρίδιο «δημιουργικής γραφής», εν μέρει κείμενο θεωρητικού λόγου γύρω από τα ευρύτερα διακυβεύματα της λογοτεχνικής γραφής (συν το αυτοβιογραφικό bonus), το αγέραστο βιβλίο του Στίβεν Κινγκ καταφέρνει να διατηρεί ζωντανή την ονειροπόληση, το «ξελόγιασμα» της γραφής, προσπερνώντας και υπερκερνώντας στο διάβα του πολύ νεότερα, και με περισσότερες ακαδημαϊκές διεκδικήσεις γραμμένα, έργα-εγχειρίδια «δημιουργικής γραφής». Αν θέλετε να μάθετε πώς γράφεται ένα μυθιστόρημα μπορείτε να αναζητήσετε τη σχετική εργασία του ίσως πιο εμπορικού μυθιστοριογράφου της εποχής μας.

Stephen King, Το κινητό, μετάφραση από τα αγγλικά: Γωγώ Αρβανίτη, Bell, Αθήνα 2006, 440 σελ.

Έχουμε όντως χτίσει με ηλεκτρονικά δίκτυα έναν πύργο της Βαβέλ; Όταν το Κινητό του Στίβεν Κινγκ είναι συνδετικός ιστός ανάμεσα στο Θήραμα του Μάικλ Κράιτον και το Δρόμο του Κόρμακ ΜακΚάρθυ.

Stephen King, Παραμύθι. Μυθιστόρημα, μετάφραση από τα αγγλικά: Αντώνης Καλοκύρης, Κλειδάριθμος, Αθήνα 2023, 776 σελ. 

Έκθεση Fantasy: Realms of Imagination, επιμελητές: Tanya Kirk, Matthew Sangster, British Library, διάρκεια έως τις 24/2/2024

Tanya Kirk, Matthew Sangster (eds.), Realms of Imagination: Essays from the Wide Worlds of Fantasy, British Library Publishing, London 2023, 272 σελ.

«Ο τρόπος που οι συγγραφείς του Φανταστικού επιλέγουν να απεικονίσουν τον διάβολο, δεν είναι ποτέ τόσο απλός όσο το “Καλό εναντίον του Κακού”. Αντ’ αυτού, στα κείμενά τους πάντα εμπλέκονται σύνθετοι σχετικοί παράγοντες ώστε να αποφασιστεί τελικώς τι συνιστά το “Καλό” και τι το “Κακό”». Αυτή η σύνθετη διάκριση διατρέχει όλο το Παραμύθι του Στίβεν Κινγκ, ένα βιβλίο πηγή έμπνευσης του οποίου ήταν η πανδημία του κόβιντ-19, καθώς τόσο ο πρωταγωνιστής του όσο και οι περισσότεροι χαρακτήρες άλλοτε είναι καλοί, άλλοτε κακοί, άλλοτε κάτι ενδιάμεσο, που είτε το αναγνωρίζουν οι ίδιοι και τους προβληματίζει, είτε τους συμβαίνει ασυνείδητα, εωσότου φτάσουν να κάνουν μια απόλυτα ηρωική πράξη ή να οδηγηθούν προς τον όλεθρο.

Γιάννης Σκαλιδάκης, Η Κρήτη στα χρόνια της κατοχής (1941-1945). Πολιτικές μεταβολές στο «Φρούριο Κρήτη», Ασίνη, Αθήνα 2023, 664 σελ.

Πέρα από τη γραφικότητα, τις ωραιοποιήσεις και τα λογιών-λογιών προσωποκεντρικά αφηγήματα ανασυντίθεται βήμα βήμα η μεγάλη εικόνα της Κρήτης μέσα στις συμπληγάδες της Κατοχής. Η Κρήτη –μέσα σε ένα περιβάλλον σημαντικά διαφορετικό από εκείνο της υπόλοιπης Ελλάδας– προβάλλει ως αυτόνομο πολιτικό σύμπαν, όπου βασικοί παίκτες είναι ο γερμανός κατακτητής, ο βρετανός οργανωτής της Αντίστασης και ο κρητικός καπετάνιος, ένας τοπάρχης με οικογενειακή επιρροή. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εγγράφονται όλες οι πολιτικές δράσεις, που κατάγονται στο μεγαλύτερο μέρος τους από την προπολεμική περίοδο και αποσκοπούν στη μεταπολεμική.

Βασίλης Κιμούλης, Όνειρο αληθινό, Αιώρα, Αθήνα 2023, 176 σελ.

Ένας τόμος με διηγήματα τα οποία δεν ξέρουμε καν αν είναι διηγηήματα.  Αν σε ένα διήγημα πρέπει λίγο-πολύ να βρούμε μια αρχή κι ένα τέλος, καθώς και κάποια πλοκή η οποία να συνδέει αιτιωδώς το πρώτο με το τελευταίο, στα πεζά του Βασίλη Κιμούλη τέτοιες προϋποθέσεις καλόν είναι εξαρχής να θεωρηθούν εκτός πεδίου, υπό την έννοια πως μπαίνουν προγραμματικά στο συγγραφικό στόχαστρο ως αποδείξεις της ανάγκης να περάσουμε σε μια πιο περίπλοκη θεώρηση, ξεπερνώντας ακόμα και το μεταμοντέρνο.

Ποιητικές επιστολές από εκείνη προς εκείνη

Παυλίνα Μάρβιν (επιμέλεια)

Γράφουν και μεταφράζουν: Μαρία Αγγελοπούλου, Στέλλα Βοσκαρίδου Οικονόμου, Άνια Βουλούδη, Σίσσυ Δουτσίου, Ράνια Καραχάλιου, Μαίρη Κλιγκάτση, Ελένη Κοσμά, Χριστιάνα Μυγδάλη, Σταυρούλα Παπαδάκη, Έλενα Πολυγένη, Γεωργία Πονηράκου, Γιώτα Τεμπρίδου

David Runciman, «How Can It Work?»,  London Review of Books, 21 Μαρτίου 2013

David Runciman, «History of ideas: Susan Sontag. Past, Present, Future», Apple podcasts. 24 Αυγούστου, 2023

Donald Trump, «I never understood wind», τρίλεπτο ΥouΤube βίντεο, Guardian News

O Τραμπ δεν είναι πρωτοπορία ούτε προσφέρει κάποια καινούργια ιδέα. Κοσμικά, καλλιστεία, wrestling, καζίνα, ριάλιτι tv, χρυσοί πύργοι και ξενοδοχεία με το όνομά του σε τεράστια γυαλιστερά γράμματα, ψευδοπανεπιστήμια με κάλπικα πτυχία, προεδρία, τριχομοσχεύματα, πηγουνισμοί – όλα τους έχουν αβάσταχτη βαρεμάρα. Δεν πρωτοτυπεί σε κιτς, ναρκισσισμό ούτε σε δημαγωγία. Αντί αβανγκάρντ είναι dérivé. Για να παραφράσω τη Χάννα Άρεντ, ο Τραμπ είναι The Banality of Banal.

Βαγγέλης Νικόπουλος, Γρεβενά. Πόλη του μόχθου, 1904-1993. Μαρτυρίες,  Γρεβενά  2022, 528 σελ.

Πώς μπορείς να μιλήσεις  για τα Γρεβενά, τον 19ο αιώνα, μέχρι τα πρώτα χρόνια του 20ού, τον  «αιώνα-διπρόσωπο Ιανό»; Τι ερωτήματα μπορεί κάποιος σήμερα να θέσει για την πολεοδομία τους, τους δρόμους τους, τα οδόσημά τους, τα στέκια, τους ανθρώπους που τα  κατοικούσαν και τα περπατούσαν, τις οικονομικές συναλλαγές,  τις συλλογικές νοοτροπίες, τις ατομικές συνήθειες, τους τρόπους, τα πάθη τους και τους πόθους τους, τις ασχολίες, τις διασκεδάσεις και τους έρωτές τους; Οι απαντήσεις, σε ένα λεύκωμα φωτογραφίας με τις ιδιαίτερα τεκμηριωμένες αναγνώσεις του πλούσιου υλικού του.