Εμφύλιος

Νίκος Χριστοδουλάκης, Το τίμημα του εμφυλίου. Συγκρούσεις και κατάρρευση στην Ελλάδα 1946-1949, Επίμετρο, Αθήνα 2020, 210 σελ.

 Εκ πρώτης όψεως ίσως να φαίνεται παράδοξη μια ανάλυση για τον εμφύλιο εν μέσω των εορτασμών για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Όμως, το βιβλίο του Νίκου Χριστοδουλάκη είναι άκρως επίκαιρο.

Στράτος Ν. Δορδανάς - Βάιος Καλογρηάς, Οι ζωές των άλλων. Η Στάζι και οι Έλληνες πολιτικοί πρόσφυγες στην Ανατολική Γερμανία (1949-1989), πρόλογος: Ανδρέας Στεργίου, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2020, 272 σελ.

Η έρευνα για τους έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες στην Ανατολική Γερμανία, των ιστορικών Στράτου Δορδανά και Βάιου Καλογρηά στα αρχεία της Στάζι, καταρρίπτει συντριπτικά πολλούς μύθους. Αποδεικνύοντας ότι μετανάστες, εξόριστοι και πολιτικοί πρόσφυγες στο Βερολίνο –όπως και στο Βουκουρέστι, τη Βουδαπέστη και, φυσικά, στην Τασκένδη– εξαναγκάστηκαν να ζήσουν μία «άλλη ζωή», καθώς η δική τους έγινε υποχείριο των Άλλων. Στην ανατολικογερμανική εκδοχή της, την καθόριζε απόλυτα το «κράτος των αγροτών και εργατών» και, κυρίως, η Στάζι του Έριχ Μίλκε.   

Μελέτης Η. Μελετόπουλος, Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Ο πολιτικός, ο διανοούμενος, η εποχή του, Καπόν, Αθήνα 2020, 703 σελ. (με φωτογραφικό παράρτημα)

 Η βιογραφία του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, από τον Μελέτη Η. Μελετόπουλο, αποτελεί  σημαντική συμβολή στις πολιτικές βιογραφίες και εκδοτικό τόλμημα: το είδος αυτό που ευδοκιμεί στον δυτικό κόσμο, στην Ελλάδα υποκύπτει στο «υποκείμενο νόσημα» της εκ των υστέρων δικαίωσης του πολιτικού προσώπου, συχνά με ιδεολογικές «επιχρωματώσεις». Στο προκείμενο, αποκαθίσταται πρωτίστως ο πνευματικός βίος ενός διανοούμενου, που συνδιαμόρφωσε τις εξελίξεις στα πολιτικά πράγματα του τόπου επί περίπου μισό αιώνα.

Winston Leonard Churchill, Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, μετάφραση από τα αγγλικά: Αντώνης Σαμαράκης (πολυτονικό μείγμα καθαρεύουσας και δημοτικής). Ελληνική Μορφωτική Εστία, Αθήνα 1948, 4 τόμοι, 2956 σελίδες, περίπου 3000 φωτογραφίες, ανάλογος αριθμός πρωτότυπων τηλεγραφημάτων και μηνυμάτων.

 Το Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1953 επιβράβευσε το εξαιρετικό ιστορικό και βιογραφικό έργο του Ουίνστον Τσόρτσιλ. Επιλεγμένα αποσπάσματα από το ευπώλητο βιβλίο του, που γράφτηκε το 1948 με την βοήθεια ομάδας βοηθών, δείχνουν πως ο ανυποχώρητος πολέμιος του ναζισμού διέβλεπε την αρνητική τελική έκβαση του πολέμου, ιδιαίτερα για τους κατοίκους των κρατών της Ανατολικής Ευρώπης, που απελευθερώθηκαν μόλις το 1989. Προσπάθησε αλλά δεν κατάφερε να αποτρέψει τις δυσοίωνες εξελίξεις, παρά μόνο στην Αθήνα (Δεκέμβριος 1944).