Τεύχος 122

Γιαν Κόουρα, Διχοτομημένη Νήσος. Ψυχρός Πόλεμος και Κυπριακό την περίοδο 1960-1974, μετάφραση από τα τσεχικά: Κώστας Τσίβος, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2021, 224 σελ.

Παρά τα όσα πιστεύονται, το Κυπριακό, από την ανεξαρτητοποίηση της Κύπρου το 1960 έως και την τουρκική εισβολή του 1974, δεν είναι απλώς ένα θέμα του δυτικού κόσμου. Είναι μια ψυχροπολεμική αντιπαράθεση, στην οποία σημαίνοντα ρόλο διαδραμάτισε μια τρίτη σοσιαλιστική χώρα, η Τσεχοσλοβακία. Δυο φορές η Κύπρος αγόρασε όπλα από την Τσεχοσλοβακία, αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι ειδικά η πρώτη παραγγελία της κυπριακής κυβέρνησης ξεπερνούσε τα 4,7 εκατομμύρια κορώνες. (τεύχος 122)

Στέφαν Τσβάιχ, Σύγχυση αισθημάτων, μετάφραση από τα γερμανικά: Δημήτρης Δημοκίδης, επιμέλεια -επίμετρο: Τατιάνα Λιάνη, Ροές, β΄ έκδοση Αθήνα 2013, 170 σελ.

Ένας φημισμένος καθηγητής, στο τέλος του ακαδημαϊκού του βίου, αποφασίζει να διηγηθεί την είσοδό του στον πνευματικό κόσμο. Ερέθισμα για την ανάδυση των αναμνήσεών του αποτελεί  ο τιμητικός τόμος που του προσφέρουν οι φοιτητές στα εξηκοστά του γενέθλια. Σ’ αυτόν, συλλέγεται και ταξινομείται όλη του η περιπέτεια της πνευματικής του δημιουργίας. Όμως λείπει το πιο ουσιαστικό: η αγαπητική σχέση των χρόνων της φοίτησής του με τον ομοφυλόφιλο καθηγητή του, η οποία τον συγκλόνισε και άλλαξε τον τρόπο που έβλεπε τον κόσμο.

Φίλιπ Πούλμαν, Το βιβλίο της σκόνης 2. Η μυστική κοινοπολιτεία, μετάφραση από τα αγγλικά: Κώστια Κοντολέων, Ψυχογιός, Αθήνα 2020, 705 σελ.

«Ό,τι είναι δυνατόν να γίνει πιστευτό, είναι απεικόνιση της αλήθειας» σημείωνε ο Γουίλιαμ Μπλέικ. Από εκεί πηγάζει η υπαρξιακή αγωνία που ταλανίζει την υπέροχη Λύρα στη Μυστική Κοινοπολιτεία του Φίλιπ Πούλμαν: Τα όρια των αισθήσεων, του πραγματικού. Αν υπάρχει άλλη διάσταση.

Ian Kershaw, Η Ευρώπη σε δίνη 1950-2017, μετάφραση από τα αγγλικά: Γεώργιος-Μενέλαος Αστερίου, Αλεξάνδρεια, Αθήνας 2021, 679 σελ.

Η ιστορία της Ευρώπης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι μια πορεία προς την οικονομική ευμάρεια, τις ελευθερίες και τη βαθμιαία κατάργηση των εσωτερικών συνόρων. Δεν ήταν μια εύκολη πορεία, αφενός επειδή η ήπειρος βγήκε από τον πόλεμο βαθύτατα διχασμένη, αφετέρου επειδή δεν ήταν αδιατάρακτη η πορεία προς την πρόοδο. Ο Ίαν Κέρσοου καταγράφει τις μεγάλες στιγμές αυτής της εξέλιξης και τις μεγάλες σημερινές προκλήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που παρά το υψηλό επίπεδο διαβίωσης των πολιτών της συνεχίζει να μαστίζεται από δομικές ανασφάλειες. [ΤΒJ]

Παλιότερα, τη δεκαετία 1975-85, στις παρθένες ακόμα παραλίες των νησιών του Αιγαίου, όπου οι, σε διαρκή επαναστατικό οίστρο νέοι της εποχής ζούσαν μια προσομοίωση κινέζικης κομμούνας ή νεοχίπικου κοινοβίου, τα βιβλία ήταν απαραίτητα αξεσουάρ του πολλαπλά απελευθερωτικού στυλ της εποχής.

Heike B. Görtemaker, Η Αυλή του Χίτλερ. Ο στενός κύκλος του Φύρερ στο Τρίτο Ράιχ και μετέπειτα, μετάφραση από τα γερμανικά: Γιάννης Κελόγλου, Gutenberg, Αθήνα 2021, 523 σελ. 

Στιγκ Ντάγκερμαν, Γερμανικό φθινόπωρο. Αφηγήματα, μετάφραση από τα σουηδικά, επίμετρο: Αγγελική Νάτση, Καστανιώτη, Αθήνα 2019,  154 σελ.

Alfred Koschorke, Adolfs Hitler “Mein Kampf“. Zur Poetik des Nationalsozialismus, Matthes & Seitz Berlin 2016, 94 σελ.

88 χρόνια από την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία και 75 από την κατάρρευση του εθνικοσοσιαλισμού μέσα στα ερείπια που επισώρευσε στην Ευρώπη και την Ιστορία, το φαινόμενο ένας ολόκληρος λαός να οδηγείται στον όλεθρο, όπως τα παιδιά στο παραμύθι των αδελφών Γκριμ «Ο αυλητής του Χάμελν», ενεργοποιεί ακόμα τις κεραίες της ιστορικής έρευνας. Ταυτόχρονα, όμως, εμπλουτίζεται διαρκώς από νέες προσεγγίσεις που συμπληρώνουν αυτό το «παζλ της παράνοιας», σε κοινωνικο-οικονομικό αλλά και ευρύτερα πολιτισμικό επίπεδο. Τρεις νέοι τίτλοι εμπλουτίζουν την προβληματική γύρω από τον Ηγέτη (Führer) και την «αυτοκρατορία του Κακού», στην άνοδο και την πτώση της.

William Faulkner, Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ!, μετάφραση από τα αγγλικά: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, Gutenberg, Αθήνα 2021, 518 σελ.

Σε ένα από τα εμβληματικότερα έργα του –και συνάμα το δυσκολότερο– ο Γουίλλιαμ Φώκνερ αντλεί από τις αρχετυπικές ιστορίες της Παλαιάς Διαθήκης για να αποδώσει τη γέννηση και την κατάλυση μιας δυναστείας και, κατ’ επέκταση, του αμερικανικού Νότου.

Μια περιήγηση στη δημοτική ποίηση - και χαρακτηριστικά ποιήματα. Επιλογή-σχολιασμός: Παντελής Μπουκάλας, επιμέλεια: Παναγιώτης Ιωαννίδης. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. #122.

Η Ελλάδα επέλεξε, μέσω του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, να μην παρακολουθεί τις διεθνείς εξελίξεις αμήχανη, και κυρίως τις κινήσεις της Τουρκίας, που όπως όλα δείχνουν έχει επιλέξει πολιτική περιφερειακής δύναμης και αμφισβητεί το έως πρόσφατα status quo και της περιοχής του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου. Η αγορά από την Τουρκία των ρωσικών SS-400 και οι αντιδράσεις της Αμερικής του Τζο Μπάιντεν είναι ένα μόνο επεισόδιο αυτής της αλλαγής. Παρότι χώρα του ΝΑΤΟ, η Τουρκία συχνά υπονομεύει τις στρατηγικές επιλογές της Δύσης, συγκρούεται με έως σήμερα παραδοσιακούς συμμάχους ενώ έχει υποθάλψει ισλαμιστικά κινήματα που η Δύση τα εντάσσει στον κύκλο της τρομοκρατίας. Η διπλωματική και στρατιωτική κινητικότητά της, οι παρεμβάσεις της σε Ασία και Αφρική αλλά και η εντεινόμενη απειλή της ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή μας δεν ήταν μια κατάσταση που μπορούσε να παρακαμφθεί. Η Ελλάδα δεν γίνεται να παραβλέψει την αμφισβήτηση από την Τουρκία του καθεστώτος του Αιγαίου, μάλιστα με διάβημά της στον ΟΗΕ. Ούτε μπορεί να ξεχάσει την υβριδική επίθεση εναντίον της μέσω του μεταναστευτικού κύματος που ενθαρρύνθηκε να εισβάλλει στην Ελλάδα μέσω των βόρειων ελληνοτουρκικών συνόρων.

Douglas Stuart, Σάγκι Μπέιν, μετάφραση από τα αγγλικά: Σταυρούλα Αργυροπούλου, Μεταίχμιο, Αθήνα 2021, 528 σελ.

Η ιστορία μιας εύθραυστης αλλά και ιδιαίτερης γυναίκας, της Άγκνες Μπέιν, αλλά και η ιστορία ενός ολόκληρου κόσμου σε μια συγκεκριμένη φέτα χρόνου και τόπου: στη Γλασκώβη των αρχών της δεκαετίας του 1980, που αργοσβήνει κάτω από τις στάχτες της ανεργίας. Το Βραβείο Μπούκερ 2020 χαιρετά τη μεγάλη στρατιά της αληθινής κι αήττητης λογοτεχνίας. Ουφ, επιτέλους.