Τείχος του Βερολίνου

Horst Teltschik, Die 329 Tage zur deutschen Einigung: Das vollständige Tagebuch mit Nachbetrachtungen, Rückblenden und Ausblicken, Vandenhoeck & Ruprecht, 2024, 992 σελ.

Το 1993, ο Χορστ Τέλτσικ, σύμβουλος του καγκελάριου Χέλμουτ Κολ και εκ των βασικών πρωταγωνιστών της διαπραγμάτευσης για την ένωση των δύο Γερμανιών, κυκλοφορεί το ημερολόγιό του, ως χρονικό εκείνης της διαπραγμάτευσης, που γίνεται αμέσως μπεστ σέλερ. Η εντύπωση, εκείνη την εποχή, ήταν ότι το βιβλίο που περιέγραφε τις 329 μέρες οι οποίες μεσολάβησαν από την πτώση του Τείχους ώς την ενοποίηση, ήταν μια βίβλος αληθείας. Η επανέκδοση του βιβλίου, πριν από μερικούς μήνες, με πολλές προσθήκες που δεν είχαν συμπεριληφθεί στην πρώτη έκδοση, απομυθοποιεί σοβαρά εκείνα τα γεγονότα, επειδή δείχνει ότι «το μηχανοστάσιο της επανένωσης» ήταν, τελικά, μια γερμανική μηχανή εξουσίας. Η αλήθεια του 1991 δεν είναι η αλήθεια του 2025. [ΤΒJ]

Len Deighton, Αποστολή στο Βερολίνο, μετάφραση από τα αγγλικά: Αντώνης Καλοκύρης, Κλειδάριθμος, Αθήνα 2024, 374 σελ.

Τον Αύγουστο του 1961, η Ανατολική Γερμανία αποφάσισε να κατασκευάσει «αντιφασιστικό τείχος προστασίας», για να αποτρέπει τη φυγή πολιτών προς τον δυτικό τομέα του Βερολίνου. Ήταν σύνθετη στρατιωτική κατασκευή, με δύο τείχη ύψους 3,6 μέτρων, με διάδρομο περιπολίας, 302 παρατηρητήρια, συρματοπλέγματα και συστήματα συναγερμού, την οποία επιτηρούσαν 14.000 φύλακες και 600 σκυλιά. Εκείνη την εποχή, ο πράκτορας στις κατασκοπικές ιστορίες του Λεν Ντέιτον, πήγε στο Δυτικό Βερολίνο…

Η Τζένι Έρπενμπεκ, πιο πρόσφατη νικήτρια του Διεθνούς Βραβείου Booker για το μυθιστόρημα Kairos, σήμερα θεωρείται μια από τις πιο ισχυρές λογοτεχνικές φωνές της σύγχρονης γερμανικής πεζογραφίας. Σκηνοθέτρια με αντίστοιχες σπουδές ανώτατου επιπέδου και εμπειρία στο ανέβασμα παραστάσεων όπερας, κόρη του γερμανού φυσικού και φιλοσόφου Τζον Έρπενμπεκ και της αραβικής καταγωγής γερμανίδας μεταφράστριας, στενής συνεργάτριας του Nαγκίμπ Μαχφούζ, Ντόρις Κίλιας, γεννήθηκε το 1967 και έζησε στο Ανατολικό Βερολίνο, μέχρι την πτώση του Τείχους. Είναι, δηλαδή, μια Ανατολικογερμανίδα που ξαφνικά έγινε Δυτική – και το βραβευμένο βιβλίο της κάνει βασικό θέμα του δυο διαφορετικές κουλτούρες που συγκρούονται, με επιπτώσεις στα μυθιστορηματικά πρόσωπά της, την Καταρίνα και τον Χανς. Αλλ’ η ουσία είναι οι επιπτώσεις στη ζωή των ανθρώπων που έμειναν στην πρώην Ανατολική Γερμανία, ξένοι στον τόπο τους, εκτός της κοινωνικής εξέλιξης – και πλέον, έπειτα από χρόνια σιωπής, έχουν αρχίσει και θυμώνουν. Και ο θυμός τους ήδη καταγράφεται στις πολιτικές εξελίξεις. Συνέντευξη στον Γιώργο Ναθαναήλ. Τεύχος 157