Τεύχος 146

«YΙΕ ΜΟΥ, ΦΥΛΑΞΑΙ, τοῦ ποιῆσαι βιβλία πολλά· οὐκ ἔστι περασμός, καὶ μελέτη πολλὴ κόπωσις σαρκός». Με την εναρκτήρια εδώ ρήση επιλόγιζε ο βιβλικός Εκκλησιαστής (ΙΒ´ 12) τις προτροπές του στη βάση της ματαιότητας της ανθρώπινης σοφίας και ευτυχίας· την αυτάρκεια των συμβουλών που είχαν προηγηθεί, λόγων αληθείας, την υπογράμμιζε έτσι ως εξής σε μεταφραστική απόδοση: Παιδί μου, πρόσεξε να μη μαζέψεις πολλά βιβλία· τούτο δεν έχει τέλος και η πολλή μελέτη είναι καταπόνηση του πνεύματος και του σώματος. Η Τζίνα Πολίτη έχει ασεβήσει, καθ’ έξιν και κατ’ εξακολούθησιν, προς την προτροπή αυτή και μάλιστα, όπως ευθύς θα δούμε, προς αμφότερες τις δυνατές σημασίες της γενικής «τοῦ ποιῆσαι», τόσο δηλαδή στη συγγραφή όσο και στην ανάγνωση των βιβλίων.

Κώστας Στεφ. Καββάδας, Η Ιστορική Ελληνική Κοινότητα του Λονδίνου και η «Χιώτικη» Νεκρόπολη του W. Norwood, Άλφα Πι, Χίος 2023, 268 σελ. 

Πού θα μπορούσε κανείς να αναζητήσει αξιόπιστες πληροφορίες για τις χιώτικες οικογένειες οι οποίες, κυρίως διά του εμπορίου, μεγαλούργησαν στο κοσμοπολίτικο Λονδίνο του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα; Στη χιώτικη νεκρόπολη, στο νεκροταφείο δηλαδή του δυτικού Norwood. O Κώστας Καββάδας γράφει την ιστορία του νεκροταφείου, απαθανατίζει τα σημαντικά μνημεία του ενώ ταυτόχρονα κάνει μια σύντομη ιστορική αναδρομή της ελληνικής κοινότητας του Λονδίνου κατά τον 17ο, τον 18ο και τον 19ο αιώνα. [ΤΒJ - τεύχος 146]

Άνταμ Ζαγκαγιέφσκι, Στην ομορφιά που δημιουργούν οι άλλοι, μετάφραση: Χάρης Βλαβιανός, Πατάκη, Αθήνα 2023, 96 σελ.

Γεννημένος το 1945, με σπουδές φιλοσοφίας και ψυχολογίας, ο Άνταμ Ζαγκαγιέφσκι ήταν ενεργός στη γενιά του που αντιτάχθηκε στην υποτέλεια της χώρας του στον σοβιετικό έλεγχο. Αντιφρονών που κατέφυγε στο Βερολίνο, στο Παρίσι και στη συνέχεια στις ΗΠΑ, καθηγητής σε αμερικανικά πανεπιστήμια, γοητευτικός ομιλητής και εμβριθής διανοούμενος, καταξιωμένος ποιητής, έγραψε κομμάτια μοναδικής σύνθεσης πνευματικότητας, ειρωνείας, ατομικών συγκινήσεων, ιστορικότητας. Μπορούμε να τον γνωρίσουμε. Tεύχος 146

Ευγένιος Ιονέσκο, Ο μοναχικός, μετάφραση από τα γαλλικά – επίμετρο: Σοφία Αυγερινού, Κυψέλη, Αθήνα 2023, 216 σελ.

Το συγκεκριμένο αφήγημα του Ιονέσκο ασχολείται με έναν μοναχικό άντρα που απέτυχε σε όλα. Έναν ηττημένο που τον λύγισε η πολυπλοκότητα της ζωής – και παραιτήθηκε. Τεύχος 146

Γνωρίζω το σινεμά των Φίσερ, Βισκόντι, και τον ποιητικότατο Σαμουράι του Μελβίλ, το πορτρέτο ενός νεαρού πληρωμένου δολοφόνου, που έχει τάσεις ψυχικής διαταραχής. Η φράση μότο της ταινίας από το Βιβλίο του Μποσίντο, «Δεν υπάρχει μεγαλύτερη μοναξιά απ’ του Σαμουράι, εκτός ίσως απ’ αυτήν της τίγρης στη ζούγκλα», αποδίδεται με εικαστική ομορφιά σ’ ένα «φιλμ έγχρωμο αλλά σε άσπρο μαύρο», όπως τόνιζε ο δημιουργός του. Και η ψυχική διαταραχή του ήρωα με κινήσεις μηχανής ποιητικότατες, όπως λ.χ. αυτή της αρχικής σκηνής: ένα τράβελινγκ της μηχανής πίσω που αποζημιώνεται από ένα ζουμ μπροστά ταυτοχρόνως, σε μια ελαστική αίσθηση διαστολής, στην τρώγλη όπου βρίσκεται ξαπλωμένος ο δανδής-σαμουράι, και δίνει την αίσθηση ότι όλα κινούνται και την ίδια στιγμή παραμένουν ακίνητα.    

Ο ευπατρίδης διπλωμάτης Κώστας Ζέπος έφυγε από τη ζωή στις 6 Αυγούστου  σε ηλικία 92 ετών. Ο Κώστας Ζέπος εισήλθε στη Διπλωματική Υπηρεσία το 1958 και ξεκίνησε την καριέρα του, ως ακόλουθος, στην ελληνική πρεσβεία στη Λευκωσία. Στη συνέχεια  υπηρέτησε  στο Λονδίνο, ως γραμματέας Α΄, έως το 1967 που ήρθε η δικτατορία και τον έθεσε στο περιθώριο ώς τον Ιανουάριο του 1974, όταν μετατέθηκε στη Γενεύη, στην Αντιπροσωπεία του ΟΗΕ.

Αυγή Λίλλη, Ρυζόχαρτο και άλλες μικρο-ιστορίες, Ποταμός, Αθήνα 2023, 72 σελ. 

«Φέτες ζωής» ονόμασαν οι Γάλλοι τις πρώτες βινιέτες, κάτι πολύ διαφορετικό βέβαια από αυτό που σήμερα αποκαλούμε μικρο-ιστορία, μικρο-διήγημα. Γεμάτο από τέτοιες φέτες ζωής είναι και το βιβλίο της Αυγής Λίλλη: μια γυναίκα κρατά στην αγκαλιά της ένα γατί, κάποια άλλη τρώει την ιερή τελευταία μπουκιά του γεύματός της, το Café Royal σερβίρει κρέας και κορίτσια την Παρασκευή, μια συζήτηση λαμβάνει χώρα στο μπαρ κάποιου ξενοδοχείου με μουσική υπόκρουση το “Slave to Love” του Μπράιαν Φέρι…

Έβδοξος Άραβος, Οι γιατροί κάποτε, Ιατρική Κίνηση, τρίτη έκδοση Αθήνα 1961

Το κείμενο που ακολουθεί, από το ιδιότυπο βιβλίο του γιατρού Εβδόξου Αράβου (Γιάννης Αντωνιάδης), περιγράφει περιστατικά από την Αθήνα των πρώτων δεκαετιών του εικοστού αιώνα και, ιδίως, περιστατικά βίας - ο πετροπόλεμος ήταν μια γενικευμένη έκφρασή της. Αναδημοσίευση από το τεύχος 146. 

Ρομαίν Γκαρύ, Οι ρίζες του ουρανού, μετάφραση από τα γαλλικά: Ευγενία Γραμματικοπούλου, Οκτάνα, Θεσσαλονίκη 2023, 744 σελ.

Την περίοδο που δημοσιεύονται οι Ρίζες του ουρανού, το 1956, ο Γκαρύ υπηρετεί ως ακόλουθος στο προξενείο της Λα Παζ. Όταν το ίδιο φθινόπωρο ο Χρουστσόφ στέλνει τα σοβιετικά τανκς στη Βουδαπέστη για να συνθλίψει την επανάσταση, ο Γκαρύ διατρανώνει τη συμπαράστασή του στους εξεγερμένους με ένα σιβυλλικό τηλεγράφημα: «Οφείλουμε να σώσουμε τους ουγγρικούς ελέφαντες. Θα ξανακάνουν μια μέρα τη θριαμβευτική τους πορεία»^[2]. Τι εννοεί ο Γκαρύ και γιατί οι ηττημένοι επαναστάτες παραλληλίζονται με ελέφαντες;

Στυλιανός (Στέλιος) Περράκης, Η απίθανη ηρωίδα. Η Λέλα Καραγιάννη και οι Βρετανικές μυστικές υπηρεσίες στην Ελλάδα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2022, 400 σελ.

Πώς γίνεται ηρωίδα μια γυναίκα; Ή μάλλον, πώς η ιστορική έρευνα προσεγγίζει την άγνωστη διαδρομή μιας γυναίκας όπως η Λέλα Καραγιάννη, που έχασε τη ζωή της αφιερωμένη στην υπόθεση της αντίστασης εναντίον των γερμανών κατακτητών στη διάρκεια της Κατοχής; Πώς μια απλή γυναίκα σίγουρα με μεγάλη προσωπικότητα μπήκε στην Αντίσταση, πώς απέκτησε ειδίκευση στη διοργάνωση φυγάδων, πώς χρηματοδοτούσε τη δράση της; Από πού μπορεί να λάβει κανείς πληροφορίες; Και πώς μπορεί να τις διασταυρώσει, ώστε να αποτελέσουν πειστικό υλικό για τη διήγηση του αφηγήματος της ζωής της; Λόγος περί ιστορικής μεθόδου με αντικείμενο μια ηρωίδα – δηλαδή μια απλή γυναίκα που επέλεξε να ριψοκινδυνεύσει και να θυσιαστεί για κάτι υψηλό, την ελευθερία. [ΤΒJ]