Brevis in longo

Βασίλης Κιμούλης, Όνειρο αληθινό, Αιώρα, Αθήνα 2023, 176 σελ.

Ένας τόμος με διηγήματα τα οποία δεν ξέρουμε καν αν είναι διηγηήματα.  Αν σε ένα διήγημα πρέπει λίγο-πολύ να βρούμε μια αρχή κι ένα τέλος, καθώς και κάποια πλοκή η οποία να συνδέει αιτιωδώς το πρώτο με το τελευταίο, στα πεζά του Βασίλη Κιμούλη τέτοιες προϋποθέσεις καλόν είναι εξαρχής να θεωρηθούν εκτός πεδίου, υπό την έννοια πως μπαίνουν προγραμματικά στο συγγραφικό στόχαστρο ως αποδείξεις της ανάγκης να περάσουμε σε μια πιο περίπλοκη θεώρηση, ξεπερνώντας ακόμα και το μεταμοντέρνο.

Βίκτορ Σκλόφσκι, Zoo. Γράμματα όχι για την αγάπη, μετάφραση, σημειώσεις, επίμετρο: Νιόβη Ζαμπούκα, Αντίποδες, Αθήνα 2023, 168 σελ.

Μια εφαρμοσμένη εκδοχή της θεωρίας της λογοτεχνίας η οποία ενθαρρύνει την είσοδό μας σε ένα ανοιχτό εργαστήριο, όπου ο θεωρητικός δείχνει, σαν άλλος αρχιερέας, βήμα το βήμα και σελίδα προς σελίδα, συν το απαραίτητο τελετουργικό, πώς μπορεί να γραφεί ένα μυθιστόρημα (καλύτερα είναι να πούμε ένα λογοτεχνικό κείμενο) υπό τη σκέπη των απαιτήσεων του ρωσικού φορμαλισμού. Τεύχος 146 

Σενέκας, Αποκολοκύνθωση. Μενίππεια σάτιρα. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια: Σταύρος Τσιτσιρίδης, Κίχλη, Αθήνα 2023, 288 σελ.

Επιτομή της μενίππειας σάτιρας και της πανάρχαιης καταγωγής της, η Αποκολοκύνθωση μάς φέρνει σε άμεση επαφή με ένα είδος της αρχαιοελληνικής και της ρωμαϊκής γραμματείας το οποίο αγγίζει άμεσα το κλίμα των μεταμοντέρων κειμενικών συμμείξεων και προσμίξεων. Κι αυτό, χάρη οπωσδήποτε στα εύρωστα, ολοζώντανα και εκφραστικά ελληνικά και στον πλούτο της εισαγωγής και των σημειώσεων του Σταύρου Τσιτσιρίδη, που απευθύνονται τόσο σε λόγιο κοινό όσο και σε ανθρώπους που θέλουν να μάθουν κάτι είτε για την πολιτική εποχή του αυτοκράτορα Κλαυδίου είτε για τις λογοτεχνικές επιδόσεις του Σενέκα.

Γιάννης Ν. Μπασκόζος, Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών. Νουβέλα, Μεταίχμιο, Αθήνα 2023, 168 σελ. 

Από τα μαύρα χρόνια της δικτατορίας μέχρι και την αυγή της Μεταπολίτευσης. Για τις παρέες και τις σχέσεις της εποχής, για τις μουσικές και τα κορίτσια, για τα ποτά και τους καφέδες, μα, πρωτίστως, για τα αγόρια και τις νεαρές γυναίκες που, αναζητώντας τη βιολογική και τη διανοητική τους ενηλικίωση, δοκιμάζουν, σχεδόν με τρόμο, τα πρώτα βήματά τους: βήματα αγχώδη και τολμηρά, βήματα διστακτικά και αλματώδη, καθώς και απρόσμενες βουτιές σε βαθιά και σε ρηχά νερά.  

Γιώργος Βαρθαλίτης, Θαλασσινό ποίημα, Περισπωμένη, Αθήνα 2019, 35 σελ.  

Ένα ποιητικό παλίμψηστο που μέσα από τις διαδοχικές του στρώσεις, την ποικιλία των τονισμών και τις αδιάκοπες μεταμορφώσεις του εξασφαλίζει στο τέλος τα δικά του αποκλειστικά ποιητικά κέρδη και τη δική του αποκλειστικά φωνή. Κι ας είναι αυτή η φωνή μεταστοιχειωμένη, πολλώ δε μάλλον που η μεταστοιχείωση ορίζει εν κατακλείδι όλη την ποίηση και την ποιητική ενός κατεξοχήν διακειμενικού ποιητή.

Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Οι σκλάβοι στα δεσμά τους, εισαγωγή, επιμέλεια κειμένου, σχόλια, γλωσσάρι: Δημήτρης Κόκορης, φιλολογική επιμέλεια: Γιάννης Παπακώστας, Σύλλογος προς διάδοσιν ωφελίμων βιβλίων, Αθήνα 2022, 451 σελ. 

 Η πάλη αστών και ξεπεσμένης αριστοκρατίας είναι μοιραία στο μυθιστόρημα του Θεοτόκη επειδή οι σοσιαλιστικές του πεποιθήσεις πόρρω απέχουν από το να τον οδηγήσουν σε οιονδήποτε ιδεολογικό οπτιμισμό.           

Αργύρης Παλούκας, Τελευταίο σκοτάδι, Κριτική, Αθήνα 2023, 40 σελ. 

 Μήπως ο χρόνος που ήδη χάνεται και σβήνει είναι ο χρόνος ο οποίος έχει απομείνει για να συνεννοηθούμε χωρίς περιφράσεις με τον εαυτό μας και με τους άλλους; Δεν είναι η ώρα ούτε των απολογισμών ούτε των στοχαστικών προσαρμογών. Είναι η ώρα που η ποίηση θα κρατήσει τη γυμνή ουσία των πραγμάτων, για το καλό ή για το κακό.

 Γιάννης Πάσχος, Το χρονικό ενός δυσλεκτικού. Νουβέλα, Περισπωμένη, Αθήνα 2022, 99 σελ.

Μια αυτοβιογραφική νουβέλα για τη δυσλεξία. Γραμμένη σε τόνους σπαρακτικής κωμωδίας, βάζει στο στόχαστρο την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση της ελληνικής περιφέρειας κατά τις δεκαετίες του 1960 του 1970, με έναν αφηγητή και έναν συγγραφέα οι οποίοι αποδεικνύονται φάροι ζωής και θαλεροί θιασώτες της αισιοδοξίας.

Φώτης Κόντογλου, Το Αϊβαλί η πατρίδα μου, Μεταίχμιο, Αθήνα 2022, 472 σελ.

 Κλίμα αναπόλησης του πολιτισμού που εξανδραποδίστηκε από τον γενέθλιο τόπο, με ακούραστες παραπομπές στην ορθόδοξη παράδοση και στη διαχρονική αυταξία του ελληνικού στοιχείου. Παρ’ όλα αυτά, ο Κόντογλου δεν θα παραγράψει ακριβώς τις δυτικές του αφετηρίες, με αναρίθμητους Ροβινσώνες της ευλογημένης Ανατολής, με Σεβάχ, με Μπαρμπαρόσες και με κουρσάρους που ανακαλούν τις αγάπες των παιδικών και των νεανικών του χρόνων.                    

Fernando Pessoa, Ο οδοιπόρος, εισαγωγή - μετάφραση από τα πορτογαλικά - σημειώσεις: Μαρία Παπαδήμα, Gutenberg, Αθήνα 2021, 81 σελ.

 Ένα κείμενο που ανασύρθηκε πρόσφατα από το μπαούλο με τα άπειρα κατάλοιπα του Πεσσόα και μοιάζει από τη μια πλευρά με παραμύθι ενώ σπεύδει από την άλλη να συνομιλήσει με τις πιο διαφορετικές πηγές, παραπέμποντας και  στα πιο διαφορετικά  λογοτεχνικά είδη: από τον αποκρυφισμό, τη θεοσοφία και την αλχημεία μέχρι το υπαρξιακό θρίλερ, τη λοξή αστυνομική ιστορία και την περιπέτεια αναζήτησης κάποιου πολύτιμου μυστικού ή ενός ακριβοθώρητου νοηματικού νήματος που είναι έτοιμο να αποκαλύψει ένα προσεκτικά κρυμμένο νόημα.