Πολιτική

Νίκος Κ. Αλιβιζάτος, Δυο βήματα μπρος ένα πίσω. 8+1 πολυτάραχες δεκαετίες, Μεταίχμιο, Αθήνα 2020, 560 σελ.

Οι μαρτυρίες για μια ιστορική περίοδο μπορεί να είναι δηλωτικές της εποχής ή, έμμεσα, του συγγραφέα τους∙ να παρουσιάζουν δηλαδή ιστορικό ή ψυχογραφικό ενδιαφέρον. Μπορεί όμως να είναι και καλά βιβλία. Το Δυο βήματα μπρος ένα πίσω του Νίκου Αλιβιζάτου είναι ένα πολύ καλό βιβλίο, και καλογραμμένο και καλωσυνάτο. Καλογραμμένο: υπάρχουν πολλά σημεία που διάβασα περισσότερες φορές παρασυρμένος από τη ροή και την ένταση του κειμένου. Καλωσυνάτο: για να παραφράσω τον Γκράμσι, συνταιριάζει την αισιοδοξία της βούλησης με την αισιοδοξία της γνώσης.

Αφορμή για το παρόν σημείωμα απετέλεσε η τελευταία πρόταση των επίσημων δηλώσεων του πρώην καταληψία και πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα για τα διακοσιοστά γενέθλια της έναρξης του αγώνα για ελευθερία του έθνους και την ίδρυση του κράτους μας.

Cas Mudde, Η Ακροδεξιά σήμερα, μετάφραση από τα αγγλικά: Ελένη Κοτσυφού, Θεσσαλονίκη 2020, Επίκεντρο, 248 σελ. 

Το πέρασμα του Τραμπ από τις ΗΠΑ, μαζί με όσα παρατηρούνται σε διάφορες χώρες, ενισχύουν την εκτίμηση ότι η Ακροδεξιά είναι ισχυρό παγκόσμιο φαινόμενο. Ιδίως οι ακροδεξιές πολιτικές απέκτησαν δύναμη στις περισσότερες δημοκρατίες τον 21ο αιώνα. Μάλιστα, η ακόμα πιο ετερογενής Ακροδεξιά έχει εισέλθει και στην κυρίαρχη πολιτική τάση και έχει κανονικοποιηθεί, καθιστώντας δυσδιάκριτα τα όρια ανάμεσα τόσο στον συντηρητισμό και την Ακροδεξιά όσο και ανάμεσα στη ριζοσπαστική και την εξτρεμιστική Δεξιά. Ένα κείμενο ειδικά γραμμένο για το Books’ Journal, με την ευκαιρία της ελληνικής έκδοσης του νέου βιβλίου του καθηγητή Κας Μούντε Η Ακροδεξιά σήμερα, από το Επίκεντρο. [ΤΒJ]

Το Κέντρο, ως γνωστόν, αφορά πάντα ένα σημείο που σηματοδοτεί τον στόχο ο οποίος πρέπει να επιτευχθεί. Αλλά θα ήθελα να αναφερθώ στη μοναδική περίπτωση που  το Κέντρο δεν αφορά σημείο αλλά πεδίο, και δεν είναι άλλο από το πολιτικό.

Εφ’ όσον η συγκεκριμένη σημερινή εφημερίδα, έπαψε να  είναι η εφημερίδα της ανανεωτικής Αριστεράς, όπως έχει καταχωριστεί στις συνειδήσεις των καταναλωτών της συγκεκριμένης αγοράς (των  αναγνωστών των πολιτικών εφημερίδων), όφειλε να τροποποιήσει και τον τίτλο της, διότι το σήμα «Η ΑΥΓΗ» έπαψε να ανταποκρίνεται στο προϊόν και στις υπηρεσίες που προσέφερε αρχικά και επί πολλά χρόνια, καθώς η σημερινή εφημερίδα προσφέρει πλέον  άλλες υπηρεσίες από εκείνες που οι καταναλωτές είχαν συνηθίσει να λαμβάνουν από αυτήν...

Zorba, the freak!

Μια συνέντευξη γνωριμίας με έναν σπουδαίο ποιητή της Πολωνίας, τον Άνταμ Ζαγκαγιέφσκι, που πέθανε στις 21 Μαρτίου 2021. «Η εξύψωση είναι η ουσία της ποίησης. Συστατικό της ίδιας ουσίας, όμως, είναι η συγκίνηση ή ακόμα και κάποια υπερβολή. Επίσης, απαραίτητα ποιητικά υλικά είναι η ειρωνεία και το χιούμορ, συστατικά που βοηθούν να μην παίρνουμε τον εαυτό μας πολύ στα σοβαρά. Η ποίηση, ωστόσο, είναι κάτι πολύ σοβαρό, απαντά στα σοβαρά ζητήματα. Αλλά ο ποιητής δεν πρέπει να είναι ιερέας. Ο Λέζεκ Κολακόφσκι, στο περίφημο δοκίμιό του Ο ιεροκήρυκας και ο γελωτοποιός (Kapłan i błazen, 1959), στρέφεται κατά του ιεροκήρυκα και συνηγορεί υπέρ του γελωτοποιού». Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο Books' Journal, τχ. 41, Μάρτιος 2014.

J.M. Coetzee, Ο άρχοντας της Πετρούπολης, μετάφραση από τα αγγλικά: Γιώργος Τσακνιάς, Νεφέλη, Αθήνα 1999, 275 σελ.

Το 1868, ο συγγραφέας Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι πηγαίνει στην Πετρούπολη, για να δει τι έγινε με τον θετό γιο του Πάβελ, φοιτητή στην πόλη, ο οποίος βρέθηκε νεκρός. Από την αστυνομία μαθαίνει ότι ο Πάβελ είχε χειρόγραφους καταλόγους προγραφών με προγραμματισμένες δολοφονίες. Κι από τον αναρχικό επαναστάτη Νετσάγιεφ, στην ομάδα του οποίου ο Πάβελ είχε ενταχθεί, μαθαίνει ότι ο επαναστάτης «διεισδύει στον κόσμο του κράτους, των τάξεων και της λεγόμενης κουλτούρας και ζει σε αυτόν μόνο επειδή πιστεύει στη γρήγορη και ολοσχερή καταστροφή του». Ο Τζ.Μ. Κουτσί ανασυνθέτει μυθιστορηματικά το επεισόδιο της ζωής του Ντοστογιέφσκι που οδήγησε στους Δαιμονισμένους. [ΤΒJ]

Μια αδυσώπητη μάχη εκ του συστάδην εκτυλίσσεται κάθε μέρα στον ακήρυκτο πόλεμο της αλήθειας. Τι είναι ο πρύτανης του ΑΠΘ που κάλεσε την αστυνομία; Καταδότης ή υπερασπιστής της νομιμότητας; Τι πρέπει να γίνει με τον Κουφοντίνα; Στα κανάλια, στις εφημερίδες, στα κοινωνικά δίκτυα o εμφύλιος χαρακτήρας της δημόσιας ρητορικής, η έλλειψη ανοχής και ψυχραιμίας τείνει να πάρει τα χαρακτηριστικά ενός  πνευματικού μιλιταρισμού. Ο μανιχαϊσμός εκτοπίζει τις αποχρώσεις, τη μετριοπάθεια, μεταλλάσει το δημόσιο διάλογο σε μια αρένα ακαριαίας αμφισβήτησης, με βασικό χαρακτηριστικό την αγελαία επιβολή της  «δικής μας» άποψης.

Το κείμενο που ακολουθεί είναι η ομιλία της κοσμήτορα της Φιλοσοφικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Αγγέλας Καστρινάκη προς τους έως χθες φοιτητές της, στην τελετή αποφοίτησής τους, Θέμα της, η Ελληνική Επανάσταση, η ελευθερία, η δημοκρατία - αλλά και ένας νέος πατριωτισμός. [TBJ]