Σύνδεση συνδρομητών

Φιλοσοφία

Εμφάνιση άρθρων Books' Journal βάσει ετικέτας

Την εποχή της Welt Politik, το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, που βρίσκει τα αναγκαία ιδεολογικοπολιτικά της στηρίγματα στον εθνικισμό, τον αντισημιτισμό και τον μιλιταρισμό, έχει ενδιαφέρον να δούμε ποια θέση έχουν οι δυο αντιμαχόμενες μεταξύ τους όψεις του μηδενισμού που διέκρινε ο Νίτσε: ο θετικός μηδενισμός ως δύναμη που αντιπαλεύει τον αντιδραστικό με σκοπό να απομειώσει την εντεινόμενη εξαθλίωση ηθών και θεσμών και ο αντιδραστικός μηδενισμός που μάχεται τον θετικό, με πρόταγμα τη γενικευμένη εξολόθρευση που υπαγορεύουν οι οικονομικοί ανταγωνισμοί στο πεδίο του πολιτικού, κατά το « γαία πυρί μειχθήτω».

19 Δεκεμβρίου 2023

Μια ανυπέρβλητη διαφορά

Ο διαλεκτικός Χέγκελ επέδειξε διανοητική εντιμότητα μεγάλης πνοής. Εντόπιζε με τρόπο ανυποχώρητο σύμφυτες αντινομίες στην αστική κοινωνία, που ριζώνουν στη δομική σύστασή της. Διαφορετικά από τον αναδυόμενο φιλελευθερισμό της εποχής του, ο Χέγκελ ανακάλυψε και την αρνητικότητα που εκλύει η εσωτερικά διχασμένη αστική κοινωνία μεταξύ ανταγωνιζόμενων ατόμων και ομάδων[1].

05 Σεπτεμβρίου 2023

Ο άνθρωπος ως έλλογο ον έχει όχι μόνο συνείδηση του εαυτού του ως ον, αλλά και συνείδηση της χρονικότητας της ύπαρξής του. Κατανοεί ότι ο κόσμος που βιώνει βρίσκεται σε αέναη κίνηση και μεταβολή, η οποία αποτελείται από επιμέρους κινήσεις που έχουν και αυτές μια φύση και μια συγκεκριμένη «δομή» αποτελούμενη από τις δυο γνωστές χρονικές σχέσεις: πρότερο-ύστερο και μέλλον-παρόν-παρελθόν. Έτσι διαπιστώνει ότι στο «παρόν» της συνειδητής του ύπαρξης οι φάσεις των μεταβολών που βιώνει εναλλάσσονται συνεχώς. Οι μέχρι στιγμής παρούσες «εξαφανίζονται» στο παρελθόν και αντικαθίστανται από εκείνες που έρχονται από το μέλλον και που, με τη σειρά τους, υλοποιούνται στο παρόν για να εξαφανιστούν στο παρελθόν και να αντικατασταθούν από αυτές που έρχονται από το μέλλον κ.ο.κ. Το γεγονός ότι η χρονική εναλλαγή των καταστάσεων είναι συνεχής και ομοιόμορφη οδηγεί στην ιδέα ότι οι μελλοντικές καταστάσεις «υπάρχουν» ήδη στο μέλλον «εν δυνάμει» πριν υλοποιηθούν ως «πραγματικότητα» στο παρόν και περάσουν στο «υπόστρωμα» του παρελθόντος. Αυτή η ιδέα οδηγεί με τη σειρά της στην ιδέα ότι οι μελλοντικές «εν δυνάμει» καταστάσεις μπορούν να περιγραφούν πριν από την υλοποίησή τους στο παρόν – μπορούν με άλλα λόγια να προβλεφτούν.

04 Μαϊος 2022

Βάσω Κιντή, Φιλοσοφία της ιστορίας, Πόλις, Αθήνα 2021, 512 σελ.

Η φιλοσοφία της ιστορίας δεν είναι ένα αντικείμενο που ασχολείται απλώς με την έννοια της ιστορίας, με τις αρχές της ιστοριογραφίας και τις διάφορες μεθόδους ιστορικής συγγραφής και κριτικής. Είναι ένα αντικείμενο που για να το φέρεις σε πέρας πρέπει να αναμετρηθείς με έννοιες όπως ο χρόνος, το παρελθόν, η αντικειμενικότητα, η πραγματικότητα, η γλώσσα, το αφήγημα, το γεγονός, το συμβάν, η επιστήμη –έννοιες περίπλοκες και απαιτητικές. Η Κιντή νομίζω ότι σε αυτή την αναμέτρηση τα κατάφερε.

20 Νοεμβρίου 2021

Παρατηρήσεις για την Τεχνητή Νοημοσύνη στη σύγχρονη τέχνη

*

23 Σεπτεμβρίου 2021

 Τεχνητή νοημοσύνη και φιλοσοφία

Γιώργος Λ. Ευαγγελόπουλος

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να καταστεί συμβατή με τον άνθρωπο, παρά τις πρωτόγνωρες αλλαγές που αυτή προκαλεί στο σύστημα της παραγωγής, στη δομή της διακυβέρνησης αλλά και σε πολλές άλλες πλευρές της καθημερινότητάς μας. Ευελπιστώ ότι θα καταφέρουμε να αποφύγουμε την ανάπτυξη μιας υπερανθρώπινης τεχνητής νοημοσύνης (παρότι απ’ αυτή απέχουμε πολύ ακόμη, σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Δασκαλάκη), η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει υπαρξιακή απειλή για το είδος μας. 

23 Σεπτεμβρίου 2021

Έχουν δικαιώματα τα ζώα;

Παναγιώτης Τσιαμούρας

Sue Donaldson - Will Kymlicka, Ζωόπολις. Μια πολιτική θεωρία για τα δικαιώματα των ζώων, μετάφραση από τα αγγλικά: Γρηγόρης Μολύβας, Πόλις, Αθήνα 2021, 512 σελ. 

Τι είναι το Ζωόπολις; Ένα φιλόδοξο εγχείρημα θεμελίωσης μιας νέας θεωρίας για τα δικαιώματα, η οποία όχι μόνο δεν θα προσπερνά, αλλά θα αναδεικνύει την καθημερινή παρουσία των ζώων στις ανθρώπινες κοινότητες, αποσκοπώντας στην εννοιολόγηση και στη διεύρυνση των διάφορων τρόπων προσέγγισης και πλαισίωσης, από κανονιστική σκοπιά, των ποικίλων μορφών συμβίωσης ανθρώπινου και ζωικού στοιχείου. Αναδημοσίευση από το Books' Journal, τχ. 119, Μάιος 2021.

31 Αυγούστου 2021

Σε ηλικία 91 χρόνων, απεβίωσε στις 7 Ιουνίου 2021, ο ακαδημαϊκός, καθηγητής φιλοσοφίας Ευάγγελος Μουτσόπουλος.

07 Ιουνίου 2021

Ρητορική και ηθική

Χλόη Μπάλλα

Πλάτωνος, Γοργίας, εισαγωγή - μετάφραση – σχόλια: Παύλος Καλλιγάς, στιγμή, Αθήνα 2020, 338 σελ.

Είναι ο Γοργίας μια πραγματεία περί ρητορικής; «Ήδη κατά την αρχαιότητα», σημειώνει ο καθηγητής και ο υπεύθυνος για την πρώτη άρτια μεταφορά του πλατωνικού διαλόγου στη νεοελληνική Παύλος Καλλιγάς, «είχε γίνει αντιληπτό ότι οι βλέψεις και η στόχευση του Γοργία εκτείνονται πολύ πέραν του θέματος της ρητορικής, η φύση της οποίας αποτελεί απλώς το έναυσμα που οδηγεί στην πραγμάτευση των βασικών προβλημάτων που απασχολούσαν τον συγγραφέα, και που δεν είναι άλλα από την ηθική θεμελίωση της πολιτικής πρακτικής και η με βάση αυτήν συγκρότηση του τρόπου ζωής του ατόμου έτσι ώστε τούτη να συνεισφέρει στην αληθινή του ευτυχία».

07 Ιουνίου 2021

Ένας διανοούμενος στην πολιτική

Κώστας Θ. Καλφόπουλος

Μελέτης Η. Μελετόπουλος, Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Ο πολιτικός, ο διανοούμενος, η εποχή του, Καπόν, Αθήνα 2020, 703 σελ. (με φωτογραφικό παράρτημα)

 Η βιογραφία του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, από τον Μελέτη Η. Μελετόπουλο, αποτελεί  σημαντική συμβολή στις πολιτικές βιογραφίες και εκδοτικό τόλμημα: το είδος αυτό που ευδοκιμεί στον δυτικό κόσμο, στην Ελλάδα υποκύπτει στο «υποκείμενο νόσημα» της εκ των υστέρων δικαίωσης του πολιτικού προσώπου, συχνά με ιδεολογικές «επιχρωματώσεις». Στο προκείμενο, αποκαθίσταται πρωτίστως ο πνευματικός βίος ενός διανοούμενου, που συνδιαμόρφωσε τις εξελίξεις στα πολιτικά πράγματα του τόπου επί περίπου μισό αιώνα.

04 Απριλίου 2021
Σελίδα 1 από 4