Οδυσσέας

The islands claiming Homer’s Ithaca (Τα νησιά που διεκδικούν την Ιθάκη του Ομήρου). Ένα ντοκιμαντέρ της εκπομπής 365 Στιγμές της ΕΡΤ, με δημοσιογραφική επιμέλεια της Σοφίας Παπαιωάννου. Διαθέσιμο στο ERTFLIX

Ένα από τα άλυτα προβλήματα της αρχαιολογίας, για το οποίο έχουν λόγο και η ιστορία και η φιλολογία, είναι η τοποθεσία της Ομηρικής Ιθάκης.  Ήταν η σημερινή Ιθάκη (το Θιάκι) η πρωτεύουσα του Βασιλείου του Ομήρου, ή μήπως ήταν η Κεφαλονιά ή η Λευκάδα, όπως έχει προταθεί στο παρελθόν;  Στο πλαίσιο της αναζήτησης της Ομηρικής Ιθάκης, η εκπομπή/σειρά 365 Στιγμές της ΕΡΤ έδειξε πρόσφατα ένα ντοκιμαντέρ/επεισόδιο με τίτλο «The islands claiming Homer’s Ithaca» (Τα νησιά που διεκδικούν την Ιθάκη του Ομήρου).  Ερευνήτρια και παρουσιάστρια των επεισοδίων είναι η έμπειρη και καταξιωμένη δημοσιογράφος Σοφία Παπαϊωάννου.  Για λόγους που εκθέτω παρακάτω, το σενάριο αυτού του επεισοδίου δεν συνάδει με την προσοχή και τη σοβαρότητα με την οποία θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ένα τέτοιο θέμα από την Εθνική Δημόσια Τηλεόραση.

Αγγέλα Καστρινάκη, Μίλα, Πηνελόπη! Λογοτεχνικές μεταμορφώσεις της μυθικής ηρωίδας στην Ελλάδα και τον Δυτικό κόσμο από τον 19ο αιώνα ώς τις μέρες μας, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2023, 424 σελ.

Η νέα μελέτη της Αγγέλας Καστρινάκη εξετάζει ιστορικά και συγκριτικά τα πολλά πρόσωπα της ομώνυμης ηρωίδας στη νεοελληνική λογοτεχνία, πρωτότυπη και μεταφρασμένη, καθώς και στον κινηματογράφο, το θέατρο και το τραγούδι, κατ’ επιλογήν.

Αγγέλα Καστρινάκη, Μίλα, Πηνελόπη! Λογοτεχνικές μεταμορφώσεις της μυθικής ηρωίδας στην Ελλάδα και τον Δυτικό κόσμο από τον 19ο αιώνα ώς τις μέρες μας, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2023, 424 σελ.

Η Πηνελόπη της Αγγέλας Καστρινάκη είναι η γυναίκα, που διαλέγεται με τα φύλα και με τις εποχές και με τα γράμματα και τις τέχνες, στο πέρασμα του χρόνου. Η μέση γυναίκα, η γυναίκα η γήινη, η γυναίκα της καθημερινότητας, άρα η πολιτική γυναίκα, η γυναίκα που ενδιαφέρει την πολιτική. Πώς εξελίσσεται λοιπόν αυτή η Πηνελόπη και πώς διεκδικεί την ισότητα ή την αναγνώρισή της μέσα στην κοινωνία; Πώς την περιέγραψαν οι ποιητές κι οι πεζογράφοι, πώς την απαθανάτισε η ζωγραφική, πόση σχέση έχει με τη γυναίκα για την οποία μιλάνε οι σπουδές φύλου; Μια συνομιλία για την Πηνελόπη των γραμμάτων και των τεχνών, αλλά εντέλει την Πηνελόπη της κοινωνικής μας ζωής. [TBJ]