Από τότε που έγινε ιατροτηλεπερσόνος στην εκπομπή της Όπρα ήταν φανερό ότι οι φιλοδοξίες του Οζ ξεπερνούσαν το χειρουργείο και τα αορτοστεφανιαία μπάι πας. Στο απόγειο της συνδρομητικής τηλεόρασης, η Όπρα ήταν Uber-Influencer πολύ πριν το influencer γίνει λέξη και το άγγιγμά της εκτόξευε και αποτελείωνε καριέρες. Εάν ήσουν άγνωστος συγγραφέας και εγκωμίαζε το μυθιστόρημά σου, το επόμενο πρωί είχες μεταμορφωθεί σε μπεστ σέλερ. Όταν υποστήριξε τον Ομπάμα τον Σεπτέμβριο του 2006, πριν ο ίδιος ανακοινώσει ότι θα κατέβαινε για πρόεδρος, με λίγες λέξεις η Όπρα ταρακούνησε την προεκλογική δυναμική και τελείωσε την τότε αναπόφευκτη Χίλαρι. Έτσι, όταν ο Οζ έγινε τακτικός προσκεκλημένος της, παρουσιάζοντας ωφέλιμα χάπια, αντιγηραντικά ροφήματα και τονωτικά σιρόπια, ήταν σαφές ότι ένα αστέρι είχε γεννηθεί.
Ένα ποτήρι την ημέρα το γιατρό τον κάνει πέρα.
Η φωτογραφία Οζ και Όπρα χρήζει ντεριντιανού deconstruction. Σκηνοθετικά αποπνέει relaxed setting χωρίς τις εντάσεις και τις βλαβερές αδρεναλίνες των τηλεπαραθύρων. Το κοντράστ στολής χειρουργείου με το ροζ της Όπρα σε απαλό μπλε φόντο παράγει ευχάριστο reassuring και inviting αποτέλεσμα. Οι δύο φιγούρες καταλαμβάνουν ισόποσο χώρο, κοιτάζονται κατάματα και σε προσκαλούν στη συνομιλία τους. Η Όπρα alter-ego-της-θεατρίνας (πάνω από 70% του κοινού της Όπρα είναι γυναίκες μέσης ηλικίας που ψηφίζουν) συζητά ισότιμα, φιλικά και σε safe space όπως λένε σήμερα με τον κορυφαίο γιατρό, που έχει κατεβεί από τα ελίτ Ivy League ιδρύματα για να εξηγήσει σε απλή, προσιτή, κατανοητή και ενθουσιώδη γλώσσα μια θαυματουργή σούπερ-τροφή που καίει το καφετί λίπος, έναν από τους καινούργιους εχθρούς της υγείας. Ή μας λέει γιατί στο πρωινό πρέπει οπωσδήποτε να συμπεριλαμβάνουμε λιναρόσπορο. Η Όπρα έφερνε την scripted αυθεντία του ειδικού με γαλάζια ρούχα και μωβ γάντια στα μεταφεμινιστικά post-New Age λίβινγκ ρουμ των αρχών του 21ου αιώνα.
Στη συνέχεια, ο Οζ έγινε ο ίδιος Όπρα. Το 2009 έστησε δική του εκπομπή με συμβουλές και προϊόντα για τους μεταμοντέρνους Γολγοθάδες – αδυνάτισμα, ατονία, ξανάνιωμα, κατάθλιψη, ενίσχυση του ανοσοποιητικού, θυρεοειδής, ακράτεια, εμμηνόπαυση, αφυδάτωση, τριχόπτωση, αϋπνία, πρόληψη καρκίνου, γεράματα και άλλα maladies. Εάν κάποτε κεντρικό πρόταγμα της ιατρικής ήταν ότι κάθε αρρώστια μπορεί να ιαθεί, όπως έγραψε η Σόνταγκ στο Illness as Metaphor (medicine’s central premise is that all diseases can be cured), η καλή είδηση του Οζ είναι ότι κάθε αρρώστια και σύμπτωμα μπορεί να προληφθεί.
Gwendal Le Bec / New York Times
9 Ιανουαρίου 2022. Ο δρ. Οζ από σχέδιο στους New York Times.
Αλλά εάν η αυστηρή ρεαλίστρια των σέβεντις διερεύνησε το πώς η ασθένεια δεν είναι ούτε πρέπει να χρησιμοποιείται σαν μεταφορική έκφραση (το Illness as Metaphor δημοσιεύθηκε το 1978), ο Οζ ήταν πρωταγωνιστής στο fiction ευεξίας των 2010s. Το ακατανίκητο χαμογελαστό του πρόσωπο με σήμα κατατεθέν το ανασηκωμένο φρύδι γέμισε τη δεκαετία. Ο Οζ ήταν παντού σε οθόνες νοσοκομείων, αεροδρομίων, σε εξώφυλλα περιοδικών, σε σουπερμάρκετ, βιβλιοπωλεία, ξενοδοχεία, γραφεία, προθαλάμους χειρουργείων και θαλάμους αναμονής. Ακόμα και στο ταξί δεν μπορούσες να ξεφύγεις από το υγιεινό του τροπάριο: αν καθόσουν στο πίσω κάθισμα τον είχες κατάφατσα σε μικροσκοπική οθόνη να σου εξηγεί feel-better και live-longer.
Στην αρχή τον αγνόησα σαν άλλον ένα κονφερασιέ. Οι πραγματικοί γιατροί ασχολούνται με πραγματικούς ασθενείς που έχουν πραγματικά προβλήματα! Όμως σε κάποιο σημείο οι πραγματικοί ασθενείς μου με ανάγκασαν να τον προσέξω όταν ρωτούσαν τη γνώμη μου για τις τηλεοπτικές συμβουλές του. Να πάρω μπλούμπερι για τη χοληστερίνη όπως λέει ο Ντόκτορ Οζ; Βοηθάει στο μεταβολισμό το ατσάι; Πώς να απαλλαγώ από όνειρα που με στρεσάρουν; Να δοκιμάσω τo καινούργιο μαλακτικό για αιμορροΐδες; Πράσινο τσάι σε καυτό ή σε χλιαρό νερό; Το σύστημα του Οζ, ένα κυριολεκτικό σύμπαν OzWellness στα περιθώρια της «πραγματικής» ιατρικής, με έπιασε εξαπίνης και αδιάβαστο. I was so very yesterday. Είχα μείνει στο υαλουρονικό ενώ ο Οζ βρισκόταν έτη φωτός μπροστά, με πολύχρωμα δυναμωτικά πολυβιταμινούχα, αποτοξινωτικές αγωγές, καθαρκτικούς χυμούς και χημικά ευτυχίας.
Τώρα που είναι υποψήφιος τον κατηγορούν ότι είναι scam. Αν και μεταφράζεται σαν απάτη, το scam βρίσκεται σε γκρίζα ηθική ζώνη. Το να διαφημίζεις άχρηστες βιταμίνες, χάπια, αλοιφές και κολλοειδή διαλύματα που δεν κάνουν τίποτα δεν είναι παράνομο. Αλλά το να ενοχοποιούμε αυτόν που τα διαφημίζει είναι σαν να πυροβολούμε τον πιανίστα. Μία αντινομία της εποχής τού καθαυτό Θεραπευτικού είναι οι υπερπληροφορημένοι καταναλωτές που καταβροχθίζουν συμπληρώματα σαν να μην υπάρχει αύριο, και από την άλλη οι έγκυρες μελέτες που δείχνουν ότι τα μύρια συμπληρώματα που κυκλοφορούν δεν κάνουν τίποτα. Σύμφωνα με αυτούς που πουλάνε εχινάκεια στο διαδίκτυο (τυχαίο παράδειγμα ανάμεσα σε αναρίθμητα) το «πανίσχυρο και ωφέλιμο βότανο είναι θαύμα της φύσης που χρησιμοποιείται από ανθρώπους σε όλο τον κόσμο προκειμένου να διατηρήσουν την καλή υγεία τους». Τέτοιου είδους magical thinking αφθονεί παρότι καμία επιστημονική μελέτη δεν έχει δείξει ότι η εχινάκεια κάνει κάτι.
Ο Ντόκτορ Οζ δεν έβαζε με το ζόρι εκατομμύρια τηλεθεατών να βλέπουν την εκπομπή του ούτε τους υπνώτιζε με subliminal μηνύματα για να αγοράζουν τα χάπια του. Δε δημιουργεί τη ζήτηση. Βεβαίως δεν είναι αθώος, αλλά ούτε είναι αθώοι αυτοί που παίρνουν τα εναλλακτικά, ομοιοπαθητικά, φυσικά κ.λπ. supplements. Οι προωθητές τέτοιων προϊόντων χορεύουν τανγκό με ψαγμένους καταναλωτές που απαιτούν κάτι που να βοηθάει. Η υπερπαραγωγή fiction ευεξίας και η υποεξειδίκευση των supplements και nutraceuticals έχει εξελιχθεί σε σημείο ώστε οι δερματολογίζουσες να αυτοαποκαλούνται skintellectuals.
Στη διασταύρωση ιατρικής-διασημότητας-πολιτικής ο Οζ κατεβαίνει σαν Ρεπουμπλικάνος αλλά αυτό είναι επουσιώδες άρτιφακτ. Αν οι πεταλούδες του χάους είχαν φτερουγίσει μισό χιλιοστό διαφορετικότερα θα ήταν Δημοκρατικός, ίσως και Γιατρός του Λαού, και αυτοί που τώρα τον κατηγορούν ότι είναι απατεώνας θα τον υμνούσαν. Στις 8 Νοεμβρίου αντιμετωπίζει τον εξίσου formidable Δημοκρατικό Τζον Φέτερμαν και όλα δείχνουν ότι η αναμέτρηση είναι αμφίρροπο tossup (κορόνα-γράμματα.)
Είναι ενδιαφέρον ότι ως υποψήφιος ο Οζ δεν μπόρεσε να μετατρέψει τη φωτογένειά του και τη δημοτικότητα της εκπομπής του σε εκλογικό πλεονέκτημα. Όταν προσπαθεί να δείξει ότι είναι ένας συνηθισμένος άνθρωπος, φερ’ ειπείν όπως κι εμείς, γίνεται ρομποτικός. Σε ένα βίντεο που διακωμωδήθηκε πολύ, βλέπουμε τον Οζ στο σουπερμάρκετ να διαλέγει –τι άλλο;– φρέσκα υγιεινά λαχανικά. Όταν όμως βλέπει πόσο ακριβά είναι τα μπρόκολα, ο ασπάραγος και τα καρότα γίνεται σχεδόν αγανακτισμένος. Ακόμη και μπροστά στην κάμερα παραείναι ελιτιστής και σνομπ για να παίξει πειστικά τον πραγματικά αγανακτισμένο. Το απολαυστικότατο βίντεο είχε πληθώρα σημειολογικών φιάσκων. Ο Οζ δεν ήξερε σε ποιο σουπερμάρκετ βρισκόταν, δεν κρατούσε καλάθι και το χειρότερο αποκάλεσε κάποια λαχανικά crudités. Στα αμερικανικά προφέρεται κρου-ντι-τέ. Αυτό ακούγεται ωραία στο salon της Όπρα αλλά στο άγριο ντέρμπι της Πενσυλβάνια με αντίπαλο το Αυθεντικό Παιδί του Λαού και γεμάτο τατουάζ Φέτερμαν που φοράει χούντι ακόμη και το καλοκαίρι, κάνει τον Οζ να φαίνεται σαν Μαρία Αντουανέτα. Και σερβίρονται τα crudités με τεκίλα; Βλέποντας το βίντεο αναρωτιόμουν αν έχει μπει ποτέ σε σουπερμάρκετ.
«Ο Οζ δεν θα άντεχε στο χωριό του Τζον ούτε 2 μέρες» κοροϊδεύει ένα σποτ του Φέτερμαν –θυμίζοντας το Τρυφερό Πόδι στο Λούκυ Λουκ. 57% των ψηφοφόρων θεωρούν ότι ο Φέτερμαν καταλαβαίνει τις καθημερινές έγνοιες τους (the day-to-day concerns of people like them είναι η φράση-κλειδί.). Μόνο 39% πιστεύουν το ίδιο για τον πρώην καρδιοχειρούργο – σχεδόν όσο και το placebo.
Ίσως ο Οζ πιστεύει ότι η έδρα του γερουσιαστή «του ανήκει» επειδή είναι διάσημος ή γιατί ανήκει στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Αυτό είναι ένα από τα συστατικά της συνταγής Τραμπ αλλά από μόνο του δεν αρκεί. Χρειάζεται και κάτι άλλο το οποίο ο Οζ δεν έχει δείξει ώς τώρα. Μία επιπρόσθετη ειρωνεία στο 2022, που όλοι παίζουν τον outsider διότι δεν έχει μείνει κανείς που να είναι πραγματικά “απέξω”, ο Οζ κατάφερε το φαινομενικά ακατόρθωτο, να κάνει ακόμη και το αουτσαϊντεριλίκι μπούμερανγκ που γυρίζει εναντίον του. Σαν αλεξιπτωτιστής ο Οζ μετακόμισε το 2020 από το Νιου Τζέρσι στην Πενσυλβάνια με εμφανή στόχο την έδρα στη γερουσία. Η πραγματική γνώμη των Ρεπουμπλικανών της Πενσυλβάνια για τον Οζ φάνηκε στις ενδοκομματικές προκριματικές του Μαΐου, όπου ο Οζ κέρδισε για ελάχιστες ψήφους και μόνον επειδή το αντι-Οζ στρατόπεδο κατέβηκε με δύο υποψήφιους. Η προεκλογική εκστρατεία απαιτεί διαφορετικά προσόντα από το στούντιο. Ο Οζ μπορεί να διέπρεψε στην ιατρική, στην Όπρα και στο fiction της ευεξίας, αλλά για να πάει στη Ουάσιγκτον πρέπει να μη σκοντάφτει στο fiction της δημοκρατίας.
(το παρόν γράφτηκε υπό την επήρεια υπερβολικών και ανθυγιεινών δόσεων πολιτικών διαφημίσεων Οζ και Φέτερμαν)
*Σελέμπριτι υποψήφιος.
