Σαρλ ντε Γκωλ

Για την πολιτική κρίση στην Γαλλία, ένα από τα πολλά επεισόδια της οποίας ήταν και η πρόσφατη πτώση της κυβέρνησης του Μισέλ Μπαρνιέ, ειπώθηκαν, λέγονται και θα ειπωθούν πολλά: αδυναμία πολιτικού και οικονομικού εκσυγχρονισμού της χώρας, οι σχετικές απόπειρες προσκρούουν όλες σε έναν απαρχαιωμένο συγκεντρωτισμό και κρατισμό, σύμφωνα με ορισμένους, λαϊκισμός και σύγκλιση των άκρων, για κάποιους άλλους, διχαστικές και ευκαιριακές κομματικές επιλογές εκατέρωθεν κ.λπ. θα προσθέσουν κάποιοι τρίτοι. Αναμφίβολα, σε όλα αυτά υπάρχουν στοιχεία αλήθειας. Ωστόσο, όλες αυτές οι προσεγγίσεις δυσκολεύονται να θεωρήσουν το πολιτικό πρόβλημα της χώρας, την ιδιαιτερότητα της πολιτικής κρίσης στην Γαλλία της Πέμπτης Δημοκρατίας, γιατί είναι αποσπασματικές. Αδυνατούν να σκεφτούν τη σχέση της πολιτικής με την αρχή της νομιμοποίησής της, δηλαδή τη λαϊκή κυριαρχία, έτσι όπως η δυναμική αυτή σχέση θεσπίσθηκε από τον στρατηγό Ντε Γκωλ και, τυπικά τουλάχιστον, δηλαδή στο επίπεδο της θεσμικής και συνταγματικής τάξης, εξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα. Στο άρθρο-μελέτη που ακολουθεί, ο Μπερνάρ Μπουρντέν (Bernard Bourdin), επιχειρεί να αναδείξει και να κατανοήσει, ακριβώς το διαρκώς διευρυνόμενο χάσμα που εδώ και δεκαετίες έχει ανοίξει ανάμεσα στο κράτος (και τους εκάστοτε πολιτικούς του εκπροσώπους, πάνω απ’ όλα τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας), με το λαό: η (σημερινή) κρίση νομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος, με τη λεγόμενη «απόσχιση των ελίτ», είναι προϊόν διάλυσης αυτής της σχέσης ανάμεσα στο «πάνω» και το «κάτω», μια σχέση που αποτελούσε τον πυρήνα της «πολιτικής φιλοσοφίας» του στρατηγού Ντε Γκωλ.

Michel Winock, Charles De Gaulle. Ένας επαναστάτης στοιχειωμένος από την ιστορία, μετάφραση από τα γαλλικά: Σάντρα Βρέττα, Ποταμός, Αθήνα 2022, 163 σελ.

Ο Ντε Γκωλ είναι η πιο σημαντική προσωπικότητα της μεταπολεμικής Ευρώπης. Είναι επίσης εκείνος που έστησε δύο φορές τη Γαλλία στα πόδια της, το 1940, μετά τη γαλλική ήττα από τους Γερμανούς και το 1958, μέσα στη θύελλα του πολέμου της Αλγερίας. Πεποίθησή του πως η εξουσία του ηγέτη δεν θα έπρεπε να εκπορεύεται από τα κόμματα και το Κοινοβούλιο αλλά από την απευθείας εντολή του λαού. Ο Michel Winock γράφει ένα απομυθοποιητικό μεν, αλλά και βαθύ κείμενο για το στρατηγό, που παρουσιάζει συνοπτικά την πολιτική του πορεία, επισημαίνοντας ταυτόχρονα το μεγαλείο αλλά και τα σφάλματα στα οποία υπέπεσε κατά τη διάρκεια του πολιτικού του βίου. [ΤΒJ]