Τεύχος 144

Παράδοση και νεωτερικότητα στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου 

Τα γεγονότα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή είναι γνωστά, αν και οι ερμηνείες τους διαφέρουν.  Προτείνω  να τα δούμε από τη σκοπιά της διελκυστίνδας μεταξύ παράδοσης και νεωτερικότητας.

Γιάννης Ν. Μπασκόζος, Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών. Νουβέλα, Μεταίχμιο, Αθήνα 2023, 168 σελ. 

Από τα μαύρα χρόνια της δικτατορίας μέχρι και την αυγή της Μεταπολίτευσης. Για τις παρέες και τις σχέσεις της εποχής, για τις μουσικές και τα κορίτσια, για τα ποτά και τους καφέδες, μα, πρωτίστως, για τα αγόρια και τις νεαρές γυναίκες που, αναζητώντας τη βιολογική και τη διανοητική τους ενηλικίωση, δοκιμάζουν, σχεδόν με τρόμο, τα πρώτα βήματά τους: βήματα αγχώδη και τολμηρά, βήματα διστακτικά και αλματώδη, καθώς και απρόσμενες βουτιές σε βαθιά και σε ρηχά νερά.  

Μπάμπης Παπαδημητρίου, Πληθωρισμός, Παπαδόπουλος, Αθήνα 2023, 109 σελ.

Το βιβλίο του Μπάμπη Παπαδημητρίου, Πληθωρισμός, είναι πολύ μεγαλύτερης εμβέλειας από τον όγκο των 109 σελίδων του. Πραγματεύεται τον πληθωρισμό στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς, με απλό, κατανοητό τρόπο και με μια μη δογματική, μη μονοθεματική προσέγγιση. (Tεύχος 144)

Paul Auster,  Φλεγόμενο αγόρι, μετάφραση από τα αγγλικά: Ιωάννα Ηλιάδη, Μεταίχμιο, Αθήνα 2023, 1.184 σελ.

Αυτή τη φορά, ο συγγραφέας της Τριλογίας της Νέας Υόρκης αναλαμβάνει να ανασυστήσει τη ζωή ενός ειδώλου της αμερικανικής λογοτεχνίας: του Στίβεν Κρέιν, ενός συγγραφέα που δεν κατάφερε να γίνει τριάντα χρόνων και έζησε μόλις μερικούς μήνες στον εικοστό αιώνα. Ωστόσο, το αποτύπωμά του είναι διαρκές και αναζωπυρώνεται συνεχώς. Υπήρξε πολεμικός ανταποκριτής εφημερίδων, αλλά το πρώτο του πολεμικό μυθιστόρημα, που είναι και το πρώτο πολεμικό μυθιστόρημα στην ιστορία της λογοτεχνίας, το έγραψε στα 25 του. Και μολονότι δεν είχε βρεθεί ώς τότε σε κάποιο μέτωπο, είναι ο πρώτος που γράφει ένα αμιγώς πολεμικό έργο. Ποιος είναι λοιπόν ο Στίβεν Κρέιν και γιατί τον θαυμάζει ο Πολ Όστερ; (Τεύχος 144)

Συνέντευξη στον Γιώργο Ναθαναήλ

Sven Beckert, H Αυτοκρατορία του Βαμβακιού. Μια παγκόσμια ιστορία, μετάφραση από τα αγγλικά: Πελαγία Μαρκέτου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2022, 816 σελ. 

Η δημιουργία του σύγχρονου κόσμου περνάει μέσα απ’ το βαμβάκι, τη μαζική επεξεργασία του και το παγκόσμιο εμπόριο. Η δραστηριότητα γύρω από το βαμβάκι σε μεγάλο βαθμό συνέβαλε στη Βιομηχανική Επανάσταση. Οι πόλεις, οι εργάτες, αλλά και οι μεγάλες φυτείες σε εδάφη εκτός της Ευρώπης, στην Αμερική και αργότερα στην Αίγυπτο ή στην Ινδία έχουν τεράστια συμβολή σε έναν κόσμο που αλλάζει. Η ιστορία του βαμβακιού είναι η ιστορία του καπιταλισμού, ο οποίος, παρότι πιστεύεται το αντίθετο, πάντα έχει στενή σχέση με το κράτος και πάντα βρίσκεται σε κατάσταση συνεχούς επανάστασης. Ο καπιταλισμός είναι η πιο ριζοσπαστική μορφή μόνιμης επανάστασης που έχει συμβεί ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία. Μια συζήτηση με τον καθηγητή Σβεν Μπέκερτ, συγγραφέα της Αυτοκρατορίας του Βαμβακιού, αλλάζει πολλές βεβαιότητες.

Ο δημοφιλής ηθοποιός που ήταν και γεωπόνος

Santiago Gamboa, Η νύχτα θα είναι μεγάλη, μετάφραση από τα ισπανικά: Δήμητρα Σταυρίδου, Διόπτρα, Αθήνα 2023, 522 σελ.

Η Κολομβία είναι μια βίαιη, διεφθαρμένη χώρα, που μόλις βγήκε από έναν πολύνεκρο εμφύλιο. Ιδανικό σκηνικό, δηλαδή, για νουάρ, που το εκμεταλλεύεται με ιδανικό τρόπο ο Κολομβιανός Σαντιάγο Γκαμπόα για το νέο του μυθιστόρημα.

Χρόνης Μπότσογλου, Η αδιάλλακτη ειλικρίνεια της ενσυναίσθησης. Αναδρομική έκθεση, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Άνδρος, 2/7 – 1/10/2023

Χρόνης Μπότσογλου, Η αδιάλλακτη ειλικρίνεια της ενσυναίσθησης (The Uncompromising Sincerity of Empathy), δίγλωσσος κατάλογος της έκθεσης, κείμενα: Μαρία Κουτσομάλλη-Moreau, Ίδρυμα Β&Ε Γουλανδρή, εκδοτική επιμέλεια Μικρή Άρκτος, 2023

Αναδρομική έκθεση του έργου του Χρόνη Μπότσογλου (1941-2022), ενός από τους σημαντικότερους παραστατικούς καλλιτέχνες της σύγχρονης ελληνικής τέχνης, εγκαινιάστηκε στις 2 Ιουλίου στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Άνδρο, στο πλαίσιο της ετήσιας κορυφαίας εικαστικής διοργάνωσης που παρουσιάζει κάθε καλοκαίρι το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή. Παρουσιάζονται περισσότερα από εκατό έργα, σχέδια με μολύβι, παστέλ, ελαιογραφίες, ακουαρέλες, μπρούντζινα, ορειχάλκινα και γύψινα, τα οποία καλύπτουν την περίοδο από το 1953 έως το 2018. Ακολουθεί κριτική παρουσίαση της έκθεσης. [TBJ]

Ξαναδιαβάζοντας τις Ακυβέρνητες Πολιτείες του Στρατή Τσίρκα

Aντώνης Μόλχο, Η Κοινοτοπία του Καλού. Ένα εβραιόπουλο στην Ελλάδα της Κατοχής, πρόλογος: Katherine E. Fleming, Πατάκη, Αθήνα 2022, 328 σελ.

Κατά πόσο μπορούμε να διεκδικήσουμε με επάρκεια και ασφάλεια την ιδιοκτησία της μνήμης μας; Πώς περιφράσσεται (αν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο) ή και πώς συνυπάρχει η ατομικότητα με τη συλλoγικότητα και τη θεσμικότητα; Πώς μπορούμε να ενώσουμε τα σπασμένα της ζωής και να γεφυρώσουμε τις ρήξεις και τις συνέχειες; Ποια είναι τα όρια στις σχέσεις ανάμεσα στους Έλληνες και τους Εβραίους εκεί γύρω στο 1940 στη Θεσσαλονίκη αλλά και γενικότερα σε όλη την ελληνική επικράτεια; Απαντήσεις, στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του Αντώνη Μόλχο με τις αναμνήσεις του, αυτού, ενός μικρού εβραιόπουλου, από την Ελλάδα της Κατοχής. (τεύχος 143)