Γιώργος Ναθαναήλ

Υποθέτω ότι, κατά μία έννοια, μεγάλωσα προνομιούχος. Ο νονός μου ήταν ιδιοκτήτης κινηματογράφων και ο πατέρας μου ο διευθυντής τους. Εθνικόν, Όασις, Ορφεύς, όχι Σινεμά ο Παράδεισος λεγόντουσαν, αλλά οι εμπειρίες μου παρόμοιες. Στα «αυστηρώς ακατάλληλα» δεν έμπαινα, αλλά σε έργα που δεν ήταν ακριβώς για τη ηλικία μου τρύπωνα, παρέμενα κρυμμένος στο σκοτάδι και έβλεπα αχόρταγα την πολύχρωμη δέσμη που μεταμορφωνόταν σε ιστορίες μόλις έπεφτε στο μεγάλο άσπρο πανί.  Ένας μικρομέγαλος που πίστευε ότι ήταν προνομιούχος.

Είναι του Χάρβαρντ, του Γέιλ, της Οξφόρδης, της Σορβόννης, του ΜΙΤ. E, και λοιπόν; Επειδή σπούδασε ή διδάσκει σε ένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια του κόσμου, αυτό τον εξαγνίζει, τον κάνει Übermensch και του δίνει το δικαίωμα να μιλάει σαν αυθεντία επί παντός επιστητού, από τις ανθρώπινες σχέσεις μέχρι τους Ολυμπιακούς αγώνες και τη διαφορετικότητα; Ποιος φυσικός νόμος το ορίζει αυτό;

Claire Keegan, Πολύ αργά πια, μετάφραση από τα αγγλικά: Μαρτίνα Ασκητοπούλου, Μεταίχμιο Αθήνα 2023, 52 σελ.

Η σύντομη ιστορία ενός που ήθελε να περάσει όλη του τη ζωή με μια γυναίκα, μόνο που για να έχει ελπίδες το όνειρό του να βγει αληθινός έπρεπε να είναι ένας άλλος. [ΤΒJ]

Με το Δ΄ Ψήφισμα της  8ης Ιανουαρίου 1975, η  Ε΄ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων χαρακτήρισε το κίνημα  της 21ης Απριλίου 1967 πραξικόπημα. Οι τρεις πρωταίτιοι (Γεώργιος Παπαδόπουλος, Στυλιανός Παττακός και Νικόλαος Μακαρέζος) δικάστηκαν για εσχάτη προδοσία και  καταδικάστηκαν σε θάνατο ως στασιαστές. Η ποινή τους, στο φορτισμένο και επικίνδυνο κλίμα εκείνων των ημερών,  μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Αμέσως μετά, ο Καραμανλής είχε δηλώσει: «Και όταν λέμε ισόβια, εννοούμε ισόβια». Ο Παπαδόπουλος δεν αποφυλακίστηκε ποτέ, ενώ  οι άλλοι δυο αποφυλακίστηκαν στην όγδοη δεκαετία της ζωής τους, για «ανήκεστο βλάβη» της υγείας τους, αβλαβείς πλέον αν και όχι μεταμελημένοι.

Βινιέτες από την αναστάσιμη Κέρκυρα

Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύεται στο Books' Journal, #152, που κυκλοφορεί - και είναι η κριτική στο τελευταίο βιβλίο του Πολ Όστερ, Αιματοβαμμένο έθνος, ένα δοκίμιο για την ελευθερία στην οπλοφορία στις ΗΠΑ και τις συνέπειές της. 

Paul Auster, Αιματοβαμμένο έθνος, φωτογραφίες: Spencer Ostrander, μετάφραση από τα αγγλικά: Ιωάννα Ηλιάδη, Μεταίχμιο, Αθήνα 2024, 167 σελ.

Οι σκοτωμοί με πυροβόλα όπλα στην Αμερική δεν έχουν τελειωμό. Εκατό άνθρωποι ξεπαστρεύονται κάθε  μέρα –νονστόπ– και τέσσερις από αυτούς είναι ανήλικα παιδιά. Κάθε χρόνο σαράντα χιλιάδες ξεκληρίζονται από όπλα κάθε είδους. Ο Πολ Όστερ επιστράτευσε όλη του την αφηγηματική ικανότητα και τον πόνο της ψυχής του γι’ αυτό το καθημερινό μακέλεμα, για να γράψει ένα μικρό δοκίμιο 5 κεφαλαίων με τίτλο ενδεικτικό: Αιματοβαμμένο έθνος.

Ανδρέας Παππάς, Γλωσσίδια. Κείμενα για τη γλώσσα και όχι μόνο, Πατάκη, Αθήνα 2023, 328 σελ.

Οπως όταν θέλεις να αγοράσεις ένα κόκκινο αυτοκίνητο, παρατηρείς ξαφνικά πόσα πολλά είναι τα κόκκινα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν, έτσι και όταν διαβάσεις ένα βιβλίο για τα λάθη που διαπράττονται στη γλώσσα, το γλωσσικό σου αισθητήριο οξύνεται. Ένα βιβλίο που σε κάνει να βλέπεις κόκκινο είναι τα Γλωσσίδια του Ανδρέα Παππά, ενός ανθρώπου που όλη τη ζωή του, ως μεταφραστής και επιμελητής, εργάζεται με και για τη γλώσσα. Αν και επισημαίνει χοντράδες και λάθη στην καθημερινή χρήση της, πάντως, δεν εξάπτεται – καμιά φορά μόνο λίγο ειρωνεύεται. Αλλά πάντα διασκεδάζει.

Claire Keegan, Μικρά πράγματα σαν κι αυτά, μετάφραση από τα αγγλικά: Μαρτίνα Ασκητοπούλου, Μεταίχμιο, Αθήνα 2022, 128 σελ.

H Ιρλανδή Κλερ Κίγκαν φημίζεται για τη διεισδυτική ματιά και τη λιτή πλην αιχμηρή γραφή της. Τα Μικρά πράγματα σαν κι αυτά εξιστορούν τα διλήμματα, τις αναστολές και τις σκέψεις ενός άνδρα ο οποίος αναγκάζεται, σε συνθήκες φτώχειας, να οδηγήσει σε ένα μοναστήρι μια εγκαταλελειμμένη νεαρή που της είχαν πάρει το εξώγαμο παιδί της. Θα διασφάλιζε την επιβίωσή της – αλλά την ίδια στιγμή ήξερε ότι η μοίρα της της επιφύλασσε μια ζωή οδύνης, αφού στο Μοναστήρι λειτουργούσε πλυσταριό της Μαγδαληνής, στο οποίο γυναίκες όπως η συγκεκριμένη δούλευαν σκληρά σχεδόν σαν σκλάβες. [TBJ]

Mια ευχάριστη έκπληξη περίμενε σήμερα το πρωί τους διαπιστευμένους συντάκτες στον τομέα του συντονισμού του έργου της κυβέρνησης. Ο υπουργός κ. Χρήστος-Γεώργιος (Άκης) Σκέρτσος, ένας άνθρωπος που γνωρίζει τις μύχιες, και όχι μόνον, επιθυμίες του πρωθυπουργού, θεωρούμενος ως ο πλέον αμετακίνητος από την εποχή που απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη,  έκανε σημαντικές ανακοινώσεις. Συγκεκριμένα δήλωσε: «Αποφασίσαμε ότι τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνον για έργα πνοής μεγάλης διάρκειας και αμφίβολης αποτελεσματικότητας. Στο πνεύμα που διακρίνει τον πνευματικό χαρακτήρα της κυβέρνησής μας και του πρωθυπουργού προσωπικά, αποφασίσαμε να ενισχύσουμε την αγορά του βιβλίου, των περιοδικών που καταπιάνονται με την λογοτεχνία, και -αν περισσέψουν χρήματα, κάτι που είμαι σίγουρος ότι θα συμβεί- και με άλλες πνευματικές δραστηριότητες, όπως υδροπονικές καλλιέργειες, εξυγίανση των ριάλιτι και μαθήματα ελληνικής στους παρουσιαστές της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου, καθώς και στους εκπροσώπους του έθνους».

Δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι ήμουν από τους πρώτους που ανέβηκαν στο ψηφιακό τρένο. Θυμάμαι, ωστόσο, την εποχή όπου θηριώδη modem έκαναν εκείνον τον διαστημικό ήχο  «πιινγκ, πιινγκ» μέχρι να συνδεθώ. Δεν δυσκολεύτηκα πολύ να ξεκινήσω, αλλά πάντα ταξίδευα δεύτερη θέση. Όμως, κάπου στην διαδρομή άρχισα να νιώθω πως το επόμενο τρένο θα το χάσω. Με καταλαβαίνετε: Για όσους έχουν μια ορισμένη ηλικία, το Διαδίκτυο σήμερα μπορεί να μοιάζει με λαβύρινθο -με ακατάληπτα  σύμβολα και μπερδεμένη ορολογία- αφήνοντας πολλούς 60χρονους να αισθάνονται σαν να έχουν πέσει σε ένα παράλληλο σύμπαν, όπου η γλώσσα είναι τόσο εξώκοσμη όσο τα Klingon του Star Trek και τα κοινωνικά έθιμα τόσο απόκρυφα όσο τα αρχαία ιερογλυφικά.