Τεύχος 130

Masha Gessen, Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο άνθρωπος δίχως πρόσωπο, μετάφραση από τα αγγλικά: Τιτίνα Σπερελάκη, Πατάκη, Αθήνα 2021, 427 σελ.

Ο ηγέτης όπως Ρωσίας περιγράφεται ως όπως άνθρωπος που, όταν βρισκόταν στα πρόθυρα της εξουσίας, κανείς δεν ήξερε ποιος είναι και τι ακριβώς διαδρομή είχε. Πώς μπορεί όπως τέτοιος άνθρωπος, ένας άνθρωπος χωρίς πρόσωπο όπως τον αποκαλεί η ερευνήτρια Μάσα Γκέσεν, να φτάσει στο κορυφαίο αξίωμα μιας τόσο μεγάλης χώρας όπως η Ρωσία; (τεύχος 130)

Όσιπ Μαντελστάμ, Το αιγυπτιακό γραμματόσημο, μετάφραση από τα ρωσικά - επίμετρο: Βιργινία Γαλανοπούλου, Οροπέδιο, Αθήνα 2016, 135 σελ.

Τη στιγμή που κάποιος παίρνει στα χέρια του ένα βιβλίο, βρίσκεται στην ίδια κατάσταση μ’ εκείνον τον άνθρωπο των παραμυθιών που σηκώνει από το έδαφος ένα άγνωστο ταπωμένο μπουκάλι. Αγνοεί τι περιέχει· ίσως να διαθέτει κάποιες ασαφείς πληροφορίες ή να κάνει εικασίες. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται να το ανοίξει για ν’ αρχίσει να βγαίνει το τζίνι, το πνεύμα του μπουκαλιού ή, στην περίπτωσή μας, του βιβλίου, που κάποιος άλλος, άλλοτε, έκλεισε εκεί μέσα.

Anne Applebaum, To λυκόφως της δημοκρατίας. Η σαγήνη του απολυταρχισμού, μετάφραση από τα αγγλικά: Μενέλαος Αστερίου, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2022, 220 σελ.

 Ζούμε σε δύσκολους καιρούς για τον δυτικό κόσμο και για τη φιλελεύθερη δημοκρατία. Σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, με δημοκρατικές εκλογές, διεκδικούν ή έχουν κερδίσει την εξουσία κυβερνήσεις με καθεστωτική αντίληψη και αυταρχική ατζέντα. Η Αμερική δοκίμασε κάτι αντίστοιχο στην προεδρία Τραμπ, τις επιπτώσεις της οποίας ακόμα πληρώνουμε. Ο Πούτιν μιας όλο και πιο αυταρχικής Ρωσίας επιτίθεται κατά της Ουκρανίας, ο προσανατολισμός της οποίας είναι η Δύση και η δημοκρατία. Η Ανν Απλμπάουμ αναρωτιέται: υπάρχει κίνδυνος για τις ανοιχτές κοινωνίες; Είναι αναπόφευκτη η σύγκρουση με μια οπισθοχώρηση προς τον απολυταρχισμό; Μπορούμε να νικήσουμε;

Θοδωρής Γκόνης, Το μαύρο φόρεμα του κόρακα, Άγρα, Αθήνα 2021, 80 σελ.

Ιστορίες σαν βγαλμένες από τη δημώδη ποίηση: το πεισιθάνατο μοτίβο, το στοιχείο-στοιχειό του παραμυθιού και των Παραλογών, οι χαρές που καταλήγουν πίκρες, η καταφυγή στην ελληνική φύση, μαζί όμως κι ένας κόσμος «παρωχημένος», προνεωτερικός, «στο περιθώριο» της πόλης και της ζωής, αλλά με τους νεοελληνικούς όρους, όπως ήταν και ο κόσμος της επαρχίας εκείνα τα χρόνια, φωτεινός και χθόνιος συνάμα, κι ένα τοπίο απαστράπτον, θα έλεγα με το στραφτάλιασμα της θάλασσας, αλλά και του επιβλητικού ορεινού όγκου, ουσιαστικά ανάμεσα σε δυο φυλακές, το Μπούρτζι και το Ίτς Καλέ, ένας τόπος κλειστός που ο Θοδωρής Γκόνης τον γνωρίζει εξαίσια και τού εμφυσά πνοή και ψυχή…

Τζωρτζ Στάινερ, Η ιδέα της Ευρώπης, μετάφραση από τα αγγλικά: Θάνος Σαμαρτζής, Δώμα, Αθήνα 2021, 60 σελ.

Από τι συντίθεται η ιδέα της Ευρώπης; Ο Τζορτζ Στάινερ θέτει το ερώτημα και ο ίδιος, με ένα από τα γοητευτικότερα κείμενα για την Ευρώπη, αναλαμβάνει να απαντήσει. Οι απαντήσεις του μπορεί να θεωρηθούν, εν μέρει, ανορθόδοξες. Λάθος, είναι επί της ουσίας. Εκθειάζει το μέτρο, τη στοχαστικότητα, τη συναναστροφή, τη μνήμη, την κοινή καταγωγή από την Αθήνα και από την Ιερουσαλήμ, τα προσβάσιμα μεγέθη και, βέβαια, την αίσθηση ότι κάποια στιγμή όλα τελειώνουν. Αυτό το σχήμα είναι ισχυρό, έχει κύρος και υποδεικνύει ένα μοντέλο ζωής που αξίζει να τη ζεις. [ΤΒJ]

Εδώ και 34 χρόνια, μια λεγόμενη αναρχική συλλογικότητα είχε καταλάβει έναν χώρο του Πανεπιστημίου, τον οποίο λειτουργούσε ως αυτόνομο στέκι. Φως, νερό και επικοινωνίες πληρώνονταν από το Δημόσιο (δηλαδή από μας), αλλά, προφανώς, ο χώρος λειτουργούσε με κριτήρια ιδιωτικότητας: αν δεν ανήκεις, δεν μπαίνεις. Τον περασμένο Νοέμβριο, κουκουλοφόροι που ξεκίνησαν από το στέκι έδειραν απρόκλητα φοιτητές οι οποίοι έπαιζαν ένα παιχνίδι σε άλλη αίθουσα του Πανεπιστημίου. Εγιναν καταγγελίες, αλλά η Αστυνομία δεν μπόρεσε να προσωποποιήσει κατηγορίες.